EVS.NU Edwin's homepage

Waar is de tegenstem voor?

IJsselstein - 26 november 2023 - Afgelopen woensdag waren er verkiezingen. De winst voor de BBB was weer verdampt, de PVV is de grootste partij geworden. Zelf vind ik het bizar dat zo een partij überhaupt het parlement kan betreden, maar ook dat is democratie. Interessant zijn de oorzaken. Waarom is links zo klein? Wat is de oorzaak van de huidige situatie? Waar heeft Nederland nou eigenlijk voor gestemd? Tenslotte, wat lijken nu de gevolgen?

Links staat oorspronkelijk voor eerlijke herverdeling van welvaart. Dat is een thema wat in de huidige tijd zeker aandacht behoeft. Binnen Nederland zijn de verschillen tussen mensen die wel en niet mee kunnen komen de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. Wereldwijd is er oorlog, een klimaatcrisis en economisch een buitengewoon onzekere situatie. De lijstverbinding PvdA/GroenLinks is weliswaar de tweede partij van Nederland geworden, maar over de hele linie is links nog nooit zo klein geweest. Kijkend naar de standpunten die de afgelopen periode uitgedragen zijn, lijkt dat verklaarbaar. De prijs van tampons, de kleur schmink van Zwarte Piet, genderneutrale toiletten en de leeftijd waarop mensen dood mogen willen zijn thema's waarover links hard op de trom slaat. Als er dan een partij komt met een lijsttrekker die zich aantoonbaar heeft vastgebeten in slachtoffers van de toeslagenaffaire, is het misschien niet gek dat daar twintig zetels naartoe gaan. Dit raakt eerlijke verdeling van welvaart immers in het hart, terwijl de prijs van tampons zelfs voor de echte minima zeer betaalbaar is.

De huidige stemverdeling lijkt meer een stem tegen het beleid van de afgelopen jaren dan een stem voor xenofobie. Natuurlijk zullen mensen met een oprechte hekel aan moslims op de PVV gestemd hebben, maar velen zullen geen idee hebben van het verkiezingsprogramma. Het lijken eerder proteststemmen die in de Eerste Kamer bij de BBB zijn uitgekomen en nu in de Tweede Kamer bij de PVV. Dat protest tegen het beleid van de afgelopen jaren is wel wat voor te zeggen. Huizenbouw ligt vrijwel stil als gevolg van een onnavolgbare stikstofcrisis, solidariteit met vluchtelingen is volledig verdwenen door absurde bezuinigingen op de immigratiedienst, het onderwijs is van een abominabel niveau, de zorg kan de vraag in de verste verte niet aan en de inflatie is ook nog eens torenhoog. Veel daarvan is direct het gevolg van kabinetsbeleid, dus alle reden om daar tegen te stemmen.

De crux is natuurlijk dat een tegenstem alleen effectief is als deze ook voor verbetering is. Dat is om twee redenen zeer onwaarschijnlijk met deze verkiezingsuitslag. De eerste reden is dat het programma van de PVV vrijwel geen oplossingen biedt voor de uitdagingen van deze tijd. Een asielstop en stevige inperking van andere immigratie, een verbod op islamitische uitingen als de koran en moskeeën, stopzetten van alle subsidie aan de publieke omroep, herinvoeren van grensbewaking aan de Nederlandse grens, stoppen met klimaatbeleid en Rusland het makkelijker maken in de oorlog tegen Oekraïne, gaan Nederland niet verder brengen. Het programma appelleert aan een verleden wat niet meer is, met beleid wat dus ook niet meer terug kan komen. De tweede reden is dat uiteindelijk gekozen is voor een coalitie van PVV, VVD en NSC, misschien met BBB om ook in de Eerste Kamer een meerderheid te hebben. Dat is immers de enige werkbare meerderheid die er is. In die coalitie is de VVD de enige partij met bestuurservaring, wat nu al blijkt in de uitingen op de eerste dagen na de verkiezingen. De andere twee partijen zullen grotendeels moeten varen op de bestuurservaring van de VVD, wat de VVD flink uit zal nutten. Zeker bij stemmen op VVD afsplitsing de PVV was dat vooraf al duidelijk. De VVD is immers de enige partij die programmatisch nog enigszins in de buurt komt en daarmee ook een van de weinigen waarvoor regeren met de PVV voor de verkiezingen al een optie was. Het NSC zal daar als conservatieve afsplitsing van het CDA onder de noemer "verantwoordelijkheid nemen" zeker in meegaan. Op immigratie zal het met deze partij niet stuk lopen. Daarmee is het resultaat van de tegenstem een voortzetting van het beleid van de partij waar tegen gestemd is.

Zelf vind ik duurzaamheid en internationale solidariteit de twee belangrijkste politieke onderwerpen van het moment. Een goed duurzaamheidsbeleid is essentieel om de aarde ook leefbaar te houden voor opvolgende generaties. Het eindeloos delven van grondstoffen om hier uiteindelijk de aarde mee te vervuilen, is immers niet houdbaar op lange termijn. Grondstoffen raken op, biodiversiteit neemt af, de lucht vervuilt en last but not least warmt de aarde te veel op. Dit kan de markt niet oplossen zonder stevig richtinggevend overheidsbeleid. Natuurlijk kan Nederland dat niet alleen, daarvoor is samenwerking over de grens nodig. Internationale solidariteit is een essentiële voorwaarde voor die samenwerking, maar ook voor de traditionele Nederlandse economie van levensbelang. Technische innovatie, grensoverschrijdende logistiek en financiële dienstverlening zijn sectoren waar Nederland geld verdient. Dit is vele malen meer dan in de maakindustrie en agrarische sector, waarbij ook die laatste het wel moet hebben van de export. Terugtrekken achter de dijken, met grenscontroles en allerlei andere beperkingen, zijn desastreus voor deze sectoren waar Nederland het geld verdient. Een ander aspect van internationale solidariteit is immigratie. Dat maakt mensen onzeker. Andere culturen zijn anders en zeker in kleinere gemeenschappen vindt men het ingewikkeld daar goed mee om te gaan. De economische realiteit is dat Nederland schoonmakers, zorgmedewerkers, plukkers, productiemedewerkers en bouwvakkers gewoon keihard nodig heeft. De coaches, consultants, scrum masters en andere banen die Nederlanders ambiëren, houden de economie immers niet draaiende. Zonder immigratie ontstaat een krimpeconomie, dat is de realiteit. Een krimpeconomie lijkt misschien duurzaam, in werkelijkheid leidt het tot een gebrek aan middelen voor de publieke sector. Zelf verwacht ik wel dat dit de gevolgen gaan zijn van nog vier jaar rechts conservatief beleid, ondanks of dankzij een (kandidaat) premier die alle wereldproblemen met geweldige humor op zou kunnen lossen aan de toog.

Zandvoort

IJsselstein - 6 november 2023 - Enige tijd terug had ik bedacht om afgelopen weekend uit te waaien in Zandvoort. Dat is gelukt. Terwijl ik er donderdag naartoe reed, waaide er een stevige najaarsstorm. Ook de rest van het weekend waaide het stevig, met veel regen. Toch was het een geslaagd weekend.

Winter 2020 had ik de Zandvoort Light Walk gelopen. Dat was heel sfeervol. Na het lopen van deze avondwandeling vond ik het gezellig in het centrum van Zandvoort. Overnachten deed ik bij het CenterParcs hotel, wat ook goed beviel. Ik nam me voor nog eens terug te komen. Twee weken later ging Nederland op slot i.v.m. corona. Enkele weken terug dacht ik terug aan dat weekend en besloot een weekend hetzelfde hotel in Zandvoort te boeken. Dat was nog steeds een goede keuze. De kamers zijn ruim en netjes. Het voordeel is dat gebruik gemaakt kan worden van de faciliteiten van CenterParcs, deels beneden in het hotel en deels in het centrumgebouw van het vakantiepark aan de overkant van de straat. Zelf vond ik de ligging ook een stevig pluspunt: aan zee, tussen het circuit en het centrum van Zandvoort, dus beiden op loopafstand. Zaterdagmorgen besloot ik op het circuit te gaan kijken. De entree was gratis, er waren diverse amateurraces zonder wedstrijd gaande. Het meest leuk om te zien waren beginners in racewagens, die achter een Renault Twingo aan reden. Ik verwacht dat deze opgevoerd was, want ik heb nog nooit een Twingo zo hard zien rijden. Lunchen deed ik bij de enige horecagelegenheid op het circuit. Dat was ook duidelijk te merken. De broodjes smaakten prima, maar prijs en bediening gaven beiden blijk van de monopoliepositie op het circuit.

Dat was in Zandvoort zelf niet het geval, daar zitten meer dan voldoende horecagelegenheden. Het eten was in alle restaurants goed dat weekend, de bediening overal even vriendelijk. De eerste avond was ik bij restaurant "De Meester". Ik zat aan een schooltafeltje, het menu stond op een krijtbord, bij de koffie werden scholiertjes geserveerd en bij de rekening lagen schoolkrijtjes. Het eten was met net zoveel aandacht bereid en werd door de "meester" zelf uit de keuken geserveerd. Bij de serveerster bestelde ik en Irish Coffee als toet. OOk deze werd met aandacht bereid en smaakte uitstekend. "Het was mijn eerste", bekende de serveerster. Ze leek me een snelle en goede leerling. De tweede avond at ik bij de lokale Chinees, die goed was zoals Chinese restaurants over het algemeen zijn. De laatste avond koos ik voor een schnitzelrestaurant, passend bij de vele Duitsers die in Zandvoort vertoeven. "Wilt u een kleine of een grote schnitzel?" werd me gevraagd. Klein bleek al tweehonderd gram te zijn, wat voor mij al groot was. Een tafeltje verder klaagde een gast dat de grote schnitzel van vierhonderd gram te klein was. De serveerster legde uit dat deze toch echt afgewogen was, maar verraste de gast daarna met een kleine extra schnitzel. Nadat ik hier geweest was, besloot ik nog wat te drinken in de bar van CenterParcs bij de bowlingbaan onder het hotel. Enkele tafels verder zag ik het in dat soort parken onvermijdelijke familieweekend. Een man in trainingspak had te veel gedronken. Luidruchtig hield hij de kinderen bezig, die vermoeid reageerden met gejengel. Zijn aandacht verschoof naar zijn glas bier. De aanwezige opa keek geërgerd, de aanwezige zwager overtrof dat. De dames probeerden het gezellig te houden, wat uiteraard niet lukte. Gelukkig kwam vrij snel iemand op het idee dat het kinderbedtijd was, waarna het gezelschap vertrok. De zwager liep iets vooruit met zijn dochtertje, hij wilde er duidelijk niet bij horen. Ik was ook blij dat ik daar niet bij hoorde en vervolgde mijn avond met mensen kijken. De volgende ochtend zou ik nog een ontbijt nemen in een gezellig ontbijtcafé, om daarna uitgerust en uitgewaaid huiswaarts te gaan.

Fietsen

IJsselstein - 15 oktober 2023 - Enkele weken terug heb ik een electrische fiets gekocht, om wat meer in de buitenlucht te zijn. Vandaag ben ik van Plasmolen naar Arnhem en weer terug gefietst.

Vanmorgen vroeg regende het behoorlijk, maar in de loop van de ochtend werd het droog. Ik stapte op mijn fiets, standje één. Op die lage stand is met een beetje doortrappen twintig kilometer per uur een goede snelheid. Van Plasmolen ging ik door Mook, Molenhoek en Malden naar Nijmegen. In Nijmegen Noord, nabij Oosterhout, trakteerde ik mezelf op een gevulde koek. Ik keek gelijk even op buienalarm en die kondigde een stevige bui aan. Mijn inschatting was dat ik met snel doorfietsen de bui net voor zou zijn, wat ook zo was. In de zon reed ik Elst in, om vanaf daar via Arnhem Zuid naar het centrum van Arnhem te rijden.

Na de gewenste winkel bezocht te hebben, fietste ik weer terug. Ik besloot de snelfietspaden te nemen, van Arnhem tot Nijmegen de zogenaamde F325. Het voordeel is dat het volledig geasfalteerd is en weinig kruisingen, stoplichten en rotondes zijn. Het nadeel is dat er weinig te zien is. Het snelfietspad eindigde bij de Waalbrug. Na deze overgegaan te zijn, fietste ik de binnenstad van Nijmegen in voor een pitstop bij de 'frietchinees'. De kinderen liepen ook in de zaak:"Maak de tafel maar flink vies. Mijn zoontje vindt het geweldig om tafels af te nemen!" Ik heb met toch maar netjes gedragen, om daarna de laatste etappe aan te vangen. Bij het Centraal Station wilde ik het toilet nog even gebruiken, maar dat ging niet door. De toegang is normaal met pin, maar dat werkte niet. De toiletdame had daarom bedacht dat vandaag alleen met contant geld betaald kon worden en vond dat heel normaal. Ik niet, waardoor in mijn hoofd de term zeikwijf weer betekenis kreeg. Gelukkig was de nood niet hoog. Ik pakte mijn fiets weer en pakte het snelfietspad F73 richting Mook. Hier gelde hetzelfde als op het andere snelfietspad. Er waren weinig hindernissen, maar er was ook weinig te zien. In Mook sloeg ik af en reed ik over normale wegen terug naar Plasmolen. Met een voldaan gevoel en vrijwel lege batterij zette ik mijn fiets weer in de schuur. Het was heerlijk fietsen, maar na zeventig kilometer ook erg fijn om weer terug te zijn.

Vlaggen als symbool

IJsselstein - 9 oktober 2023 - Afgelopen weekend opende Hamas vanuit de Palastijnse gebieden de aanval op Israël. In Nederland reageren overheidsinstanties met het hijsen van de Israëlische vlag of het halfstok hangen van de Nederlandse vlag. Het geeft aan hoe verschillend over het conflict gedacht wordt.

Het Israëlisch-Palastijns conflict is ontstaan na de Eerste Wereldoorlog, ruim een eeuw geleden. Indertijd was het een Britse kolonie. Er leefden Palastijnen, maar Britten lieten steeds meer Joden toe die zich in Europa niet meer thuis voelde. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd wel duidelijk hoe terecht die vlucht van de Joodse bevolking was. De Palastijnen zagen hun land echter verdwijnen, terwijl ook dit volk toch ergens moet wonen. Na de Tweede Wereldoorlog greep de toen pas opgerichtte Verenigde Naties in met het VN verdelingsplan. Dit voorzag in de oprichting van een Joodse en een Arabische staat na de beëindiging van het Brits mandaat over Palestina. De Britten trokken hun handen er vanaf en in 1948 werd Israël opgericht. De Palastijnen hebben de aan hun toegezegde staat nooit gekregen. In plaats daarvan bouwt Israël meer nederzettingen en krijgen Palastijnen letterlijk en figuurlijk steeds minder leefruimte. Dit leidt tot frustratie en agressie, die vervolgens weer onacceptabele vormen aanneemt. Het heeft al diverse oorlogen opgeleverd, soms tussen Arabische landen en Israël, nu tussen de Palastijnse organisatie Hamas en Israël. Daarnaast zijn er vrijwel continu spanningen in het gebied, wat zich uit in o.a. terreuraanslagen. Het resultaat is dat niemand er fijn woont. Palastijnen zijn huis en haard niet zeker, Israëliers leven constant in angst voor aanslagen. De oplossing lijkt te zitten in een dialoog met alsnog een eerlijke verdeling van het land, maar dat lijkt na tientallen jaren agressie over en weer onhaalbaar.

Afgelopen weekend escaleerde het conflict weer, deze keer met een aanval van Hamas op Israëlische burgers. De internationale gemeenschap reageerde sterk afkeurend. Een massale aanval op onschuldige burgers kan immers nooit het antwoord zijn op een conflict. Het komt echter wel ergens vandaan. Een volk wat geen land heeft, op eigen grondgebied verjaagd wordt en continu in onzekerheid leeft, raakt om begrijpelijke redenen gefrustreerd. Een voedingsbodem voor terrorisme is dan snel gelegd. Het hijssen van de Israëlische vlag bij Nederlandse overheidsgebouwen lijkt sympathiek voor de getroffen Israëlische burgers, welke cultureel nog steeds een sterke verbondenheid hebben met Europa. O.a. in de gemeente Amsterdam, diverse provincies en bij het Ministerie van Algemene Zaken gebeurde dit. Tegelijkertijd toont het weinig empathie voor de Palastijnse slachtoffers welke er ook al jarenlang zijn. Andere overheidsinstellingen, waaronder veel gemeenten, kozen er daarom voor de Nederlandse vlag of de gemeentevlag halfstok te hangen. "Dit is voor alle burgerslachtoffers die zijn gevallen bij het hevige geweld afgelopen weekend", schreef de Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma daarover. Mij lijkt die benadering het beste. Iedere dode in dit conflict is er immers één te veel, ongeacht de vraag wat de nationaliteit, religie of komaf van betreffende persoon is. Het verschil in benadering in Nederland lijkt daarmee symbolisch voor het gehele conflict. Gelukkig zijn het in Nederland slechts vlaggen, helaas zal het daar in Israel/Palastina niet bij blijven.

De zelfscan

IJsselstein - 3 oktober 2023 - Steeds meer bedrijven kampen met personeelstekort. Supermarkten en horeca lossen dat op door mensen meer zelf te laten doen. Soms is dat handig, soms ook niet.

Bij horecagelegenheid zie ik steeds meer QR-codes om te bestellen en direct af te rekenen. Dat vind ik handig. Het wachten op een serveerster om op te nemen wordt ermee voorkomen en afrekenen is gelijk geregeld. Bij supermarkten is de zelfscankassa steeds populairder. Het bespaart personeel en wachtrijen, dus lijkt ideaal. Zelf ben ik er niet zo een liefhebber van. Het haalt het laatste stukje persoonlijk contact weg. Bij de Jumbo zie ik naast de zelfscankassa's een 'kletskassa'. Dat vind ik geniaal omdenken. Bij een kletskassa zal niemand zeuren om de rij en persoonlijk contact wordt tot service verheven. Toch begrijp ik dat deze minder populair is dan de zelfscan. Veel mensen willen vooral snelheid en dan is het fijn deze zelf te kunnen beïnvloeden.

Tot mijn verrassing zag ik vorige week bij de Makro dat ook daar de zelfscankassa was ingevoerd. Er stond een erg volle kar voor de enige geopende gewone kassa en ik wilde deze keer wel snelheid, dus besloot de zelfscan maar gelijk te proberen. Het scannen van de pas bleek maar met één van de twee bij de kassa aanwezige scanners te kunnen, maar daarna waren mijn aankopen snel gescand. Ik drukte wat op het bijbehorende touchscreen om af te rekenen, waarna een rode lamp aan ging. "Medewerker nodig" werd aangegeven. Even verderop stond een meisje in Makro kledij een schoon scherm van een andere zelfscankassa te poetsen, dus ik vroeg haar. "Nee, dat moet mijn collega doen", was het antwoord. Ik zag haar collega de volle kar afrekenen, waarna ze wegliep. Even later kwam ze terug: "Ik moest even de sleutel halen." Ze deed wat met de sleutel en de kassa, telde mijn aantal aankopen, voerde dat in en daarna kon ik verder met afrekenen. Vandaag was ik weer bij de Makro. Ik sloot aan bij de kassa, ondanks de volle kar voor me. Achter me besloot iemand de zelfscan te nemen. Ik rekende af, maakte een praatje met de caissière en zag bij het weglopen een andere medewerker boodschappen tellen bij de zelfscan. Wiens boodschappen geteld werden, mag duidelijk zijn.

De zomer voorbij

IJsselstein - 18 september 2023 - De afgelopen weken heb ik genoten van diverste korte vakanties, namelijk een weekend in het Zuid Limburgse Valkenburg, een weekje in het Vlaamse Nieuwpoort en tenslotte een weekend in het Overijsselse Ommen. Daarmee is de zomer voorbij.

In Valkenburg verbleef ik in hotel Walram. Het ligt direct aan de Geul en was twee jaar terug behoorlijk getroffen door de watersnood. Daarna is de tijd genomen om het op te knappen en dat was geslaagd. Het hotel ligt er weer schitterend bij. Ik had gevraagd om een rustige kamer. Bij binnenkomst zei de receptioniste lachend dat ze die geregeld had. Daarmee had ze niks te veel gezegd, het was een heerlijk rustige kamer, bovenin het hotel, aan de achterzijde. Ik heb er 's nachts heerlijk kunnen slapen, na actieve dagen fietsen en wandelen in het Zuid Limburgse landschap. Een week later vertrok ik naar Nieuwpoort aan de Belgische kust. Ik had een lodge op Kompas Camping Nieuwpoort, een grote camping nabij het centrum. De Belgische kust is niet mooi. Het is vrijwel helemaal vol gebouwd met appartementen. Het is wel heel gezellig, met leuke boulevards voor de appartementen. Buitengwoon praktisch is de tram die langs de hele kust rijdt. Deze komt ook vlak langs de camping waar ik verbleef, dus voor mij was het een mooi vervoermiddel naar diverse Belgische kustplaatsen.

Afgelopen weekend was ik in Ommen, bij hotel De Zon. Ommen ligt aan de rivier De Vecht en zo ook hotel De Zon. Het ligt direct over de brug bij het centrum, tegenover het voormalige stadhuis waar tegenwoordig een restaurant en een museum in gehuisvest zijn. Het stadhuis is enkele straten verderop nieuw gebouwd, net als vele winkels en appartementen nieuw gebouwd zijn in het centrum. Van het middeleeuwse ontstaan van Ommen is daardoor weinig meer te zien, maar gezellig is het wel. I.t.t. de Vlaamse kust is de nieuwbouw in Ommen wel mooi. In hotel De Zon had ik een prachtige kamer en het ontbijt was goed. Er zat ook een café onder het hotel, maar daar heb ik geen moment iemand gezien. Zelfs de barkeeper leek te ontbreken. Gelukkig was het centrum van Ommen nabij, met eetcafé Flater in het centrum. Eenmaal heb ik er gegeten, drie avonden wat gedronken. Dat was allemaal prima verzorgd, met een smakelijke maaltijd, goede drankjes en vlotte, vriendelijke bediening. Zondagavond sloot het een uurtje eerder dan de andere avonden, om negen uur. Ik was de laatste gast die vertrok. Er stond nog een serveerster bij de bar, die ik vroeg om af te rekenen. "Ik heb mijn eigen kleding al aan", merkte ze op, gekleed in een strak naveltopje. Schijnbaar deed dat ook wat met de rekenkunsten. Een beetje onzeker, doch vriendelijk lachend keek ze me aan: "Ik heb twee bonnen, van €6,90 en €6,40. Is dat dan €16,- samen?" Het café heette niet voor niets Flater, maar een fooitje had ze wel verdiend.

Vierdaagsefeesten 2024

IJsselstein - 30 juli 2023 - De derde dinsdag van juli ging de Vierdaagse van Nijmegen weer van start. De zaterdag ervoor begonnen zeven dagen vierdaagsefeesten. Mijn zevendaagse was weer een succes.

Traditioneel beginnen de vierdaagsefeesten de zaterdag voor de vierdaagse en eindigen deze de vrijdagavond na de intocht op vrijdagmiddag. Dat was ook dit jaar het geval. Ondanks dat het weer niet helemaal meezat, was het de eerste avond gelijk gezellig druk. De rest van de week zat het weer gelukkig wel mee. Zondag- en maandagmiddag zijn de lopers nog in de stad en zijn er altijd veel dweilorkestjes op de been. Ook dit jaar was dit weer het geval. Op Plein 44 kwam ik Zusjan tegen, het dames dweilorkest uit Mook. Het gaf het plein nog wat sfeer, bij het ontbreken van een groot podium op dat plein dit jaar. De beste optredens heb ik gezien op De Grote Markt, waar dit jaar veel leuke bandjes stonden. Hoogtepunt voor mij was Fragment. Deze band ken ik al jaren, bestaat uit een zingende drummer, basist en gitarist en speelt alle soorten covers op festelijke manier. Op de vierdagsefeesten staan ze ieder jaar weer garant voor feest, wat het dit jaar ook weer was op de maandag- en vrijdagavond.

In het nieuws was dit jaar enige discusie over drankprijzen en emballage. De feesten zijn gratis toegankelijk en worden grotendeels betaald door de horeca. Mij lijkt het dan niet vreemd dat een drankje bij de horeca wat meer kost dan thuis uit de koelkast, maar dat schijnt niet iedereen te begrijpen. Een bijkomstigheid tijdens de feesten is dat voor de eerste beker vijftig cent betaald moet worden. Bij inleveren is de volgende beker gratis, er wordt alleen geen geld voor teruggegeven. Vorig jaar is dat ingevoerd en ik vroeg me af of dat ging werken. Tot mijn verbazin bleven de straten vel schoner. Enkel het geven van waarde schijnt dus al genoeg te zijn om afval te voorkomen. Wat minder goed werkt, is de statiegeldregeling op blikjes. Deze worden uit vuilniszakken gehaald, wat op zich prima is. De vuilniszakken worden echter ook kapot gemaakt, wat dan weer rommel geeft. Het is dan de tweede keer dat het blik een misser is, want ook bij verkoop is dat het vaak. In de Lange Hezelstraat was een popupshop in een leegstaand winkelpand op de feesten ingesprongen door blikjes te verkopen voor anderhalve euro per stuk. Dat is uiteraard minder dan de prijs voor een drankje bij de horeca, maar zo een zaak zal ook nul euro bijdragen aan de feesten. Ook de Spar had dit bedacht. De zaak op de hoek van de Houtstraat is afgelopen voorjaar gesloten, maar was voor de gelegenheid open met uitsluitend drank. Ik zat regelmatig aan de overzijde op het terras. Het Spar logo lokte redelijk veel mensen naar binnen. De meesten kwamen gedesillusioneerd weer naar buiten, omdat bij een Spar toch een veel uitgebreider assortiment verwacht wordt. Slechts een enkele keer kwam iemand met aangeschafte drank naar buiten. Het leek mij te weinig om de twee aanwezige personeelsleden van te kunnen betalen. Enig leedvermaak gaf het mij wel, genietende van een drankje op een terras van een altijd aanwezige horecagelegenheid.

Keti Koti

IJsselstein - 3 juli 2023 - Eergisteren was het honderdvijftig jaar geleden dat de slavernij officieel is beëindigd. De koning boodt ter ere daarvan zijn excuus aan voor het slavernijverleden. Eerder al had premier Rutte dat gedaan, die daarbij zei dat daarmee geen punt achter de discussie gezet werd, maar een komma.

Slavernij was een afschuwelijk systeem, dat mag duidelijk zijn voor iedereen. Als het om het koloniale verleden van Nederland gaat, gaat het vaak over winnen van grondstoffen in de oost en de west. Dat was echter niet her enige waar de Nederlandse handelsmaatschappijen zich mee bezig hielden. Ook de handel in mensen, die vervolgens onder erbarmelijke omstandigheden leefden en werkten, was onderdeel van wat we tegenwoordig het business model zouden noemen. Dat verdient geen schoonheidsprijs en het lijkt goed dat Nederland als land erkent dat het hier geen goede rol in heeft gehad. Dat koning Willem Alexander daarbij niet schuwt enkele kritische noten te kraken over zijn eigen voorouders, siert hem. Wat ik lastiger te begrijpen vind, is de ongelofelijke emotie die mensen ten toon spreiden bij dit onderwerp. Het is onmogelijk dat er nog iemand leeft die zelfs maar iemand gekend heeft die een slachtoffer van de slavernij gekend heeft. Daarvoor is het te lang geleden. Nu kan geschiedenis aangrijpend zijn, maar dat lijkt me van een andere orde dan emotie rondom mensen die gekend zijn. In tranen uitbarsten vanwege een verre geschiedenis, is voor mij een onbegrijpelijke emotie.

De dieper liggende problematiek zal te maken hebben met disciminatie. In de westerse maatschappij komt discriminatie nog steeds veelvuldig voor. Of daar een relatie is met het koloniale verleden, zal niemand weten. Feit is dat mensen bewust en onbewust oordelen op basis van huidskleur, komaf, geaardheid, geslacht of andere persoonskenmerken die mensen hebben i.p.v. kiezen. Daar zit ook een link met slavernij. Het waren immers niet de blanken uit de westerse landen die tot slaaf gemaakt werden. De emotie die loskomt bij discussies over het slavernijverleden, zal ongetwijfeld te maken hebben met het gevoel zelf niet gezien te worden vanwege huidskleur en komaf, met discriminatie dus. Mijn vervolgvraag is dan hoe dit gekeerd wordt. De slachtofferrol lijkt mij niet de meest effectieve. Deze roept vooral veel discussie op en oogst bar weinig waardering. Het is ook geen rol waar trots uit blijkt. Integendeel, mensen in een slachtofferrol halen zichzelf omlaag, bevestigen bijna de op zich onterechte aanleiding voor discriminatie. In de Nederlandse cultuur wordt zelfverzekerd zijn, bij voorkeur in combinatie met een gezonde dosis zelfspot, daarom al snel sympathieker gevonden. Meerdere caberatiers zijn er groot mee geworden. Uiteindelijk zullen echter niet degene die gediscrimineerd worden moeten veranderen, maar zij die discrimineren. De houding van de gediscrimineerde kan daarbij helpen, maar zal nooit de echter oorzaak wegnemen. Emotie of niet, daar zullen excuses voor een ver verleden ook niks in betekenen. Het is te hopen dat hier het verhaal achter de komma wel wat in gaat doen.

Warmte in Plasmolen

IJsselstein - 11 juni 2023 - Afgelopen weekend was de zomer in één keer daar. Na de kletsnatte maanden maart en april en de heerlijk droge, frisse maand mei, was het opeens tropisch warm. Ook in Plasmolen werd er van genoten.

De vrijdagmorgen bracht ik door op het terras bij grand café De Malle Jan. Het is iedere dag open van tien tot tien en die duidelijkheid wordt gewaardeerd. Zo ook op vrijdagmorgen, het was druk met klanten voor koffie. Na twee koppen koffie en een goed gesprek vond ik het tijd om te gaan. Ik liep terug over het terras van het naastgelegen restaurant De Kombuis en bedacht er de volgende dag te gaan eten. Die avond stak ik mijn buitenkeuken aan. De tonijn en kip werden smakelijk gaar en tesamen met salade, stokbrood en frisse stoofpeertjes vormden ze een heerlijk avondmaal in de warme buitenlucht.

Zaterdag einde middag liep ik de camping af, richting Kombuis. Mijn oog viel op een briefje op het mededelingenbord: "Op advies van de brandweer is i.v.m. droogte en brandgevaar barbecueën op kolen of briketten niet toegestaan. Barbecues op gas zijn toegestaan." Dat leek me begrijpelijk. Na een maand droogte en enkele dagen hitte, is er immers weinig nodig voor brand. Ik liep door naar het terras van de Kombuis en liet me er meerdere gangen uitstekend smaken. Terwijl ik de terrassen van De Malle Jan en het verderop gelegen Plein 1 vol zag lopen, bleef het om mij heen rustig. Slechts twee andere stellen namen ook plaats. Het smaakte er niet minder om en na het afrekenen bedacht ik langs de Mookerplas terug te lopen. Het deel langs het strand was een mooi multicultureel tafereel. Bij het begin zag ik wat mensen omkleden onder het motto 'van achteren is iedereen hetzelfde'. Na de hoek om gelopen te zijn, lagen rechts van het pad vele groepen, stellen en gezinnen te zonnen. Zwembroeken en bikini's bepaalden het modebeeld. Links van mij zaten grote families te barbecuen, zo te zien veelal van Marokkaanse komaf. Het rook heerlijk, maar hoe anders was het modebeeld. Mannen in korte broek en shirt, vrouwen in lange jurk met hoofddoek. Op één of andere manier ging het allemaal prima samen en hing er een uitermate ontspannen sfeer. Wel dacht ik even terug aan het briefje bij de camping. Langs de slagboom liep ik het terrein van de Mookerplas af en ook daar hing een briefje: "In verband met droogte en brandgevaar...."

Evaluatie coronabeleid

IJsselstein - 29 mei 2023 - In de Tweede Kamer is afgelopen week vastgesteld dat de parlementaire enquête naar het coronabeleid nog ongeveer drie jaar in beslag neemt. Eind 2026 moet er een eindrapport liggen. Afgelopen vrijdag was er in het UMC Utrecht een publiekslezing waarin werd teruggeblikt op de coronatijd. Ik vond het een dappere en leerzame terugblik.

De bijeenkomst werd geleid door Marc Bonten, microbioloog in het UMC Utrecht en prominent OMT lid. Diverse wetenschappers deden verhalen waarin ze uitlegden wat in coronatijd onderzocht was, maar er werd ook teruggeblikt op de effectiviteit van maatregelen. Dat laatste is grotendeels wijsheid achteraf, maar wel leerzaam voor de toekomst. Zo werd uitgelegd hoe onderzocht is dat een vaccin tegen TBC niet effectief is tegen corona, maar werden ook schoolsluitingen en het Corona Toegang Bewijs geëvalueerd. Dapper vond ik de wetenschappers die uitlegden dat hun eigen wetenschappelijk onderzoek de tijdens de pandemie door hunzelf uitgesproken aannames onderuit haalden. Een uitspraak van een wetenschapper is wat anders dan een wetenschappelijk onderbouwde uitspraak, werd mij duidelijk. Maarten Keulemans, wetenschapsjournalist van de Volkskrant, sloot de publiekslezing af met een presentatie met als titel "Hoe kon de pandemie zoveel verdeeldheid veroorzaken?".

Een van de wetenschappers eindigde met een persoonlijke mening over het gevoerde coronabeleid. Ze stelde dat het bij een volgende pandemie verstandig lijkt om meer informatie te delen, om mensen zelf hun keuzes te laten maken in wat wel en niet verstandig is om te doen en te laten. Dat sprak mij als overtuigd sociaal liberaal erg aan. Het was niet het leerpunt wat Maarten Keulemans presenteerde. Als belangrijkste oorzaak voor de ontstane verdeeldheid benoemde hij rolonduidelijkheid. Los van reguliere democratische besluitvormingsprocessen, ziet hij de rolverdeling tijdens een crisis als een pandemie als volgt: de wetenschap adviseert, de regering regeert, de journalistiek informeert en de bevolking luistert. Deze groepen moeten en mogen elkaar kritische vragen stellen, maar verder is dit het. De scheidslijnen moeten duidelijk zijn, afstand is gewenst. Tijdens de pandemie stond de voorzitter van het OMT naast de minister beleid uit te leggen, verwees de premier vaanaf de eerste dag voor beleid naar wetenschappers, ging de minister in zijn communicatiestrategie tegen alle gegeven adviezen in, vertoonden wetenschappers zich op partijpolitieke bijeenkomsten en lieten journalisten leden van het OMT het beleid uitleggen. Kortom, de rollen van wetenschap, regering en journalistiek waren verweven. Het onderscheid was volstrekt onduidelijk voor de bevolking, wat terecht leidt tot kritische vragen, wantrouwen en burgerlijke ongehoorzaamheid. Marc Bonten kreeg de vraag waarom hij zich als lid van het OMT liet verleiden tot verdedigen van beleid: "De onzekerheid in onze adviezen moest wel uitgelegd worden." Ik denk niet dat dit destijds over de bühne kwam. Krachtig vond ik zijn zelfspot daarover: "Hier bepaal ik het beleid. In de wetenschap eindigen we bijeenkomsten met de woorden hora est. Horeca est." En weg was hij, naar de eveneens openbare borrel achteraf.

Van IJssel naar IJssel

IJsselstein - 21 mei 2023 - Vorig jaar ben ik in de week van Hemelvaart van mijn woning in IJsselstein naar mijn vakantiechalet in Plasmolen gelopen. Dat was goed bevallen, dus dit jaar wilde ik een soortgelijke wandeling maken. Het is van IJsselstein naar Deventer geworden, van de Hollandse IJssel naar de IJssel, over Utrechtse Heuvelrug en Veluwe.

De eerste etappe ging naar Zeist, hotel Figi nabij het Slot Zeist. Het eerste deel in Nieuwegein had wat hindernissen, zo waren er werkzaamheden bij CityPlaza en opbrekingen bij de sluis aan het begin van de Hollandse IJssel. Even verderop liep ik het groen in bij het kasteel, om daarna via industrieterein richting Houten te lopen. Daarvoor sloeg ik af, onder de A27 door, alwaar een restaurant bij een manege een mooie lunchgelegenheid bood. De route ging verder richting A12 en Bunnik, waar het druk was. Het festival 'Geheime Liefde' werd er gehouden. Zo te zien is geheime liefde behoorlijk populair, met name bij het jongere deel van Nederland. Mij lijkt het vooral vermoeiend, al was het maar vanwege de dancemuziek die ik hoorde. Anders vermoeiend was het laatste deel tot Zeist, waar ik na twintig kilometer wandelen arriveerde bij hotel Figi. De kamer was ruim, eten deed ik verderop bij restaurant Bell. De volgende dag zou ik daar ook weer ontbijten, na een rustige nacht op een ruime kamer.

Op de tweede dag was Amersfoort de bestemming. Uit Zeist liep ik eerst naar Soesterberg, wat groter bleek dan ik altijd gedacht had. Eerst liep ik langs een wijk met veel flatgebouwen, zo te zien voormalige huisvesting van Amerikaanse militairen. Daarna liep ik door ruime woonwijken met eensgezinswoningen, om vervolgens over een bedrijventerrein met veel defensiebedrijven Soesterberg weer uit te lopen. Lunchen deed ik bij De Stoeterij, een restaurant aan de Amersfoortstestraat. Het bleek een gezellig tentje met leuk terras en bruine binnenruimte, voorzien van open haard voor de koude winterdag. Vanaf daar liep ik via de Stichtse rotonde Amersfoort in, de berg af richting centrum. Hotel Long John aan het Onze Lieve Vrouweplein werd mijn plek voor de twee nachten daarna. Ik trof een kamer beneden, met privé tuintje achter de kamer. Het hotel had en café, maar dat vond ik erg druk, Café Marktzicht aan hetzelfde plein bood vertier voor de avond. Schijnbaar was het een goede plek voor mensen op reis, er zat ook een groep Belgen die Nederland met de fiets doorkruiste.

Na twee dagen wandelen, is niks mis met een dag rust. Deze nam ik dan ook in Amersfoort. De Hema was goed voor het ontbijt. Daarna nam ik de bus naar Spakenburg, vlak boven Anmersfoort gelegen. Het traditionele vissersdorp aan het Eemmeer had ik al een tijd niet meer bezocht, dus dit was een goede gelegenheid dat weer eens te doen. De vis werd er wel erg duur betaald, dus ik lunchte met een broodje bal. Op het terras zat een groep mannen, allen in traditionele gestreepte kiel. Of ik daarmee een pauze of een toeristische attractie zag, was mij niet duidelijk. Even later nam ik de bus weer terug naar Amersfoort, om ook daar nog even in de stad te kijken. Die avond bleek café Marktzicht gesloten, maar was Stadcafé Amersfoort aan de overzijde ook gezellig.

De vierde dag was de enige dag dat ik regen heb gezien, maar de timing was wonderwel. Na wederom van een ontbijt bij de Hema genoten te hebben, liep ik de stad uit. Het begon zonnig, maar vlak voor de rand van de stad kwam een donkere wolk voorbij. Exact op het mnoment dat ik bij een bushalte was, barstte deze los. Na vijf minuten schuilen kwam de zon weer in beeld en vervolgde ik mijn weg, eerst richting Hoevelaken. Daar ging ik rechdoor richting Voorthuizen, mijn bestemming voor deze dag. Aangekomen in Voorthuizen besloot ik te lunchen bij een snackbar. Terwijl ik daar binnen zat, viel de tweede en laatste bui van de week. Vanaf de snackbar liep ik richting het vakantiepark waar ik de nacht zou doorbrengen. Daar aangekomen, troffen we zoekende mensen. De receptie bleek verplaatst naar de andere kant van het park, ontdekte ik na een telefoontje met die receptie. Het restaurant op het park was gesloten, maar gelukkig werden fiesen verhuurd om snel bij een ander restaurant te komen. "Dat is slechts een tientje per fiets", zei de receptioniste. "Dat wordt dan drieentwintig euro', zei ze bij het afrekenen. Na wat rekenles gegeven te hebben, pinde ik twintig euro. De fietsen waren verder goed, slapen deed ik heerlijk rustig op het park waar ik verder alleen vogels hoorde fluiten.

Dag vijf was gepland als langste dag en dat werd het ook. Ik had tweeëntwintig kilometer gepland, het werden er achtentwintig. Het eerste deel van de route ging langs oneindig veel bungalowparken, vervolgens over een saai fietspad door het bos naar restaurant 't Hilletje in Kootwijk. Het was op elf kilometer. "Ik ben op de helft voor vandaag", zei ik tegen de vriendelijke eigenaar. Vervolgens wees google maps me richting Kootwijkerzand. Daar raakte ik letterlijk de weg kwijt, die er volgens mij ook niet was op de zandvlakte. Twee mannem op een bankje volgden een paaltjesroute en waren zo vriendelijk de weg naar bungalowpark De Berkenhorst te wijzen. Een park ligt altijd aan een weg en die is dan weer te vinden, was de logica. Deze ging ook op, en er bleken nog fietsknooppunten te zijn ook. Na deze gevolgd te hebben, arriveerde ik einde van de middag bij hotel Van der Vlak aan de rand van Apeldoorn. 's Avonds genoot ik er van een a la carte diner. De serveerster vertelde dat ze ook nog bij paleis 't Loo werkt, waar ik de volgende dag naartoe zou gaan.

Wederom was het na twee dagen lopen weer goed om een rustdag te hebben. Ik vond het een mooie gelegenheid eens een electrische fiets te huren. Deze had ik nog nooit gebruikt en ik vroeg me af of ik het wat zou vinden. Ik fietste ermee naar paleis 't Loo, wat ik bezocht. Tot midden jaren '70 is het bewoond geweest door de koninklijke familie, als laatste door Pieter en Margriet. Zij wonen inmiddels elders op het landgoed en het paleis is een museum geworden. De tenstoonstelling over de gescheidenis van de koninklijke famile, van de tijd van de stadhouders tot nu, vond ik zeker de moeite waard. Het paleis zelf was vooral groot en oud, met veel snuisterijen. Wel hingen er naar mijn smaak erg veel mooie schilderijen. Het letterlijke hoogtepunt was het dakterras, het figuurlijke hoogtepunt het terras van bistro de Prins Hendrik Garage op het terrein. De zon scheen er volop en het uitzicht op bezoekers was zeker vermakelijk. Na daarvan genoten te hebben, nam ik de electrische fiets weer terug. Ik vond het ontzettend praktisch. Met heel licht trappen haalde ik zo een twintig kilometer per uur, wat best lekker is in de buitenlucht. Anderzijds vond ik het ook wat saai, het lichte trappen. Het genot van het wandelen zal het me zeker niet bieden. Of ik het voldoende praktisch vind om vaker te gsan doen, ga ik nog over denken.

De laatste etappe was van Apeldoorn naar Deventer. De achtentwintig kilometer zat ondanks een dag rust nog in de benen, dus het was twintig kilometer flink doorstappen. Het eerste deel ging door Apeldoorn, om vervolgens via Teuge en Twello richting Deventer te lopen. In Teuge was duidelijk dat het vliegveld nabij was. De lucht was gevuld met vliegtuigen en parachutisten. In Twello besloot ik iets van de route af te wijken om wat winkels tegen te komen, alwaar ik wat kon eten en drinken. Het werd de Dekamarkt, echte lunchgelegenheden bleken te ver om. Voorbij Twello liep ik richting veerpont, die me over de IJssel in Deventer bracht. De tocht van IJssel naar IJssel was volbracht. De nacht bracht ik door in een appartement van Stadhotel Aan de IJssel, het behalen van de tocht vierde ik met een heerlijk diner bij het lokale Griekse restaurant. Volgend jaar word het van Deventer naar Plasmolen, bedacht ik die avond. Dit jaar deed ik dat met de trein, op de zaterdagmorgen na een heerlijke rustige nacht aan de IJssel.

Vrijheid

IJsselstein - 7 mei 2023 - De eerste week van mei is de week waarin de Tweede Wereldoorlog wordt herdacht in Nederland. Op 4 mei wordt herdacht, op 5 mei wordt vrijheid gevierd. Ook dit jaar gebeurde dit weer, hoewel ik mij afvraag of iedereen de boodschap begrijpt.

Op 4 mei 's avonds was de traditionele herdenking op De Dam in Amsterdam. Ik zette de televisie er voor aan en zag koning Willem Alexander en koninging Maxima een krans leggen. Het gebeurt ieder jaar. Indruk maakte de toespraak van de zeventien jarige Loewena daarna. Ze is de dochter van een Sinti-vader en vertelde over een interview met haar pappo, sinti voor opa: "Ik wist niet...dat mijn familie een bruine driehoek moest dragen, in plaats van een ster. Ik wist niet...". Nu weet ze het wel, vertelde ze. Haar verhaal maakte indruk op mij omdat ze heel krachtig meerdere kanten van het verhaal wist te benoemen. De vraag is altijd wat mensen meenemen naar het heden. Oorlog is er nog steeds, momenteel op slechts vijftienhonderd kilometer afstand in Oekraïne. Eerder op 4 mei was de Oekraïnse president Zelensky in Nederland. Er waren zelfs politici die dat afkeurden omdat we dan 'onze doden' zouden herdenken. "Eigen oorlogsslachtoffers eerst", spotte De Volkskrant erover. Zelf vraag ik me vooral af wat voor les dat soort politici trekken uit de wijze woorden van Loewena. Komaf, religie, geaardheid of geslacht lijken mij allemaal ondergeschikt aan vrijheid. Juist op een dag waarin oorlog herdacht wordt, lijkt het mij goed om ons te realiseren dat oorlog de wereld nog niet uit is. Volgens de wonderen der democratie hebben ook dit soort poliitici wel aanhang, ongetwijfeld in de hoop dat beloftes over welbevinden in Nederland waarheid worden als vrijheid (voor anderen) afneemt. IJdele, egoïstische hoop,lijkt mij dat.

Op 5 mei waren de weergoden ons minder goed gezind. Gewoonlijk bezoek ik op deze dag een bevrijdingsfestival, maar het weer weerhield mij daarvan. In plaats daarvan besloot ik een pannenkoek te gaan eten bij restaurant De Langenberg in Ede. Op routine dacht ik er naartoe te rijden, het is vlakbij de karzene waar ik in militaire dienst ben geweest. In Ede nam ik de afslag en stuitte op zand en een wijk in aanbouw. Het hoofdgebouw van de karzene stond er nog, nu aan een vrij toegankelijke straat. Op het terrein erachter verrees een nieuwbouwwijk, de wegen waren nog in aanleg. Schijnbaar zijn de karzenes al langer niet meer nodig voor de verdediging van Nederland, wat op zich natuurlijk goed nieuws is. De lokatie is schitterend om te wonen, tussen station en natuurgebied de Ginkelse Heide. Na enige omweg wist ik het restaurant alsnog te bereiken. "Wilt u de pannenkoek met champignons en ui of met champignons en ei?", vroeg de serveeerster. Ik besloot het eens anders te doen en koos voor champignons en ei op mijn pannenkoek. Het smaakte prima, deze lunch in vrijheid. Via de Ginkelse Heide verliet ik Ede weer. Ooit werd er zwaar gevochten voor de vrijheid, later deed ik er alsof in wat we oefeningen noemde, nu is het vrij toegankelijk. Hopelijk staat het symbool, ook voor wat de mensen in Oekraïne te wachten staat.

Lang Leve Koningsdag

IJsselstein - 30 april 2023 - Het is vandaag 30 april. Tot tien jaar terug was dat Koninginnedag en gek genoeg voelt het nog altijd zo. Sinds Willem Alexander koning is, is dit echter niet meer. Niet de verjaardag van zijn oma, maar zijn eigen verjaardag op 27 april is nu de nationale feestdag van Nederland. Het scheelt drie dagen, verder eigenlijk niet zo gek veel.

In Utrecht begint het feest traditiegetrouw om zes uur de avond ervoor. De vrijmarkt gaat dan los in het westelijk deel van de oude binnenstad, het gebied rond de Breedstraat. Ik was tegen acht uur in de stad, te beginnen met een kop kofie op Hoog Catharijne. Na de koffie bezocht ik het toilet en mocht blij zijn dat ik een man ben. De rij voor de dsamestoiletten was tientallen meters, de rij voor het herentoilet niet. Toen ik terugliep zag ik een man in de rij voor de dames staat. Ik attendeerde hem op het verschil. De blik terug was nog steeds mannelijk, maar ik twijfel nu toch of het een man was. Dankbaar was de blik in ieder geval niet. Ik ben vrolijk do orgelopen naar buiten, waar we met vrienden afgesproken hadden, De vrijmakrkt hebben we gemeden, we waren geen van allen op zoek naar te veel oude troep in een te grote drukte. In plaats daarvan gingen we langzaam riochting Wed, waar tot onze verrassing de ons bekende kroegen gesloten waren. Een blik richting Oudegracht leerde ons dat Jan de Winter open was. Daar is al ontzetend lang niks mis mee, dus ook wij besloten onze koningsavond daar te vieren. Het werd laat, toen ik wegliep kwamen er nog drommen mensen de stad in om het vroeg te maken.

Koningsdag zelf was ik in Nijmegen. Daar is traditioneel de grote drukte in het Goffertpark, eveneens met een vrijmarkt vol oude troep en te veel mensen. Ik had er nog steeds geen zin in, dus ging richting centrum. Dat gaat steeds meer leven op Koningsdag. Uiteraard stond er een band op heyt Koningsplein, maar ook in de Molenstraat en op de Grote Markt stonden podia met live muiek. Ik koos voor de Grote Mart, waar een band gevarieerd speelde. Van Toto tot K3, alle soorten muziek kwamen voorbij. Het was gezellig druk. Als voorprogramma had ik mijzelf een Tompouce gegund. Ik had het dakterras van La Place al locatie bedacht, maar deze had geen Tompouce in het assortiment. Uiteraard had de Oerhollandse Hema deze wel, dus het werd even verderop. Smaken deed het er niet minder om. Terwijl Willem Alexander en zijn gevolg enkele miljoenen weg feestte in Rotterdam, had ik voor enkele euro's ook een fijne middag. Rustig overdacht ik het idee van een koninkrijk. Sprookjesachtig, maar anno 2023 is erfelijke opvolging van een staatshoofd natuurlijk ook ontzettend achterhaald. Koningsdag als nationale feestdag is er echter niet minder gezellig om, volgend jaar ongetwijfeld weer.

Boer Burger Beter?

IJsselstein - 19 maart 2023 - Afgelopen woensdag waren er verkiezingen voor de Waterschappen, de Provinciale Staten en daarmee indirect voor de Eerste Kamer. De Boer Burger Beweging (BBB) is vrijwel overal de grootste partij geworden. Het wordt geduid als een unieke presentatie. De vraag is of dat zo is.

Een paar punten zijn duidelijk geworden met deze verkiezingen. Het eerste is dat marketing belangrijk is in de politiek. De BBB is immers voortgekomen uit een marketingbureau, met veel grote bedrijven uit de agrarische sector als klant. Het is bepaald niet voor het eerst in de geschiedenis dat de marketing van een politieke richting belangrijker lijkt dan de inhoudelijke boodschap, wat mij betreft een belangrijke les in de borging van de spelregels van de democratie. Dat wil niet zeggen dat de inhoudelijke boodschap van de BBB er niet toe doet. Het is met name het stikstofbeleid waar deze partij tegen geageerd heeft. Hoewel ik niet achter de oplossingen van de BBB sta, lijkt het me terecht dat het stikstofbeleid van Rutte en consorten afgestraft wordt. Jarenlang is niets gedaan. Nu het vijf voor twaalf is, zijn alsnog draconische maatregelen nodig. Dat heet wanbeleid. In dat beleid wordt vervolgens weinig uitgelegd. Wel worden alle schadelijke stikstofverbindingen op één hoop gegooid, waardoor onnavolgbare beleidsuitvoering ontstaat. Zo mogen er meer vliegtuigen vliegen omdat Schiphol boerderijen uitkoopt. Iedereen met een beetje gezond boerenverstand begrijpt dat dit soort constructies de natuur nimmer zullen helpen. Beleid per stikstofverbinding, met allereerst aanpak van de excessen, zal al snel tot meer begrip en draagvlak leiden dan de huidige aanpak.

Vier jaar geleden was het de FVD die hoge ogen gooide. In navolging van o.a. de LPF was het snel gedaan met deze partij die niet veel meer presteerde dan ruzie maken en uit elkaar vallen. Veel van de (protest)stemmen van de FVD lijken nu naar de BBB gegaan. Het CDA is als traditionele plattelandspartij gehalveerd. Ook hier lijken veel kiezers van de BBB vandaan te komen. Kijkend naar politieke stromingen, is het landelijk beeld heel anders dan het lijkt met de overwinning van de BBB. In de prognose van het ANP blijft de verdeling tussen links en rechts exact gelijk. Alleen de verdeling van enkele restzetels kan dit nog enigszins wijzigen. De partijen aan de linkerflank is weinig mee gebeurd, alleen binnen de rechterflank is sprake van forse verschuivingen. In het stemgedrag zal dit niet veel doen. Het echt ingewikkelde is dat zowel links als rechts hopeloos verdeeld zijn. Deze trend is al jaren gaande en leidt tot totale versplintering van het politieke landschap. Dat maakt een partij met slechts vijftien zetels groot, maar de vorming van coalities ontzettend lastig. Even niet doen wat de specifieke doelgroep verwacht, leidt onmiddellijk tot afstraffing in het stemhokje. Profilering bij de interruptiemicrofoon lijkt daardoor effectiever dan het sluiten van goede compromissen, terwijl het tegengestelde natuurlijk werkelijkheid is. Ik ben benieuwd hoe hiermee omgegaan gaat worden in de provincies. Wordt de BBB over vier jaar geminimaliseerd als gevolg van gesloten compromissen, wordt het wederom geruzie in de oppositie of lukt het toch om de geniale marketing in te zetten om compromissen te verkopen? We gaan het meemaken.

Geen antwoord? Vraag het de gemeente Utrecht

IJsselstein - 6 maart 2023 - Begin december deed ik en melding bij de gemeente Utrecht, in de veronderstelling dat een gemeente daar wat mee doet. Eerdere meldingen bij de gemeente IJsselstein waren altijd snel opgepakt en afgehandeld. Dat bleek in Utrecht anders te zijn.

Op 5 december jl. reed ik van mijn werk op De Uithof langs het stadion richting huis. Bij het stadion wilde ik de Koningsweg op, maar er stond een flinke rij op de rijbaan voor de afslag. Ik dacht er even langs te sturen naar de baan linksaf, maar stuitte op een betonblok. Ik voegde weer in en zag voorbij het blok een bord staan: "verkeerssituatie gewijzigd". Dat is dus typisch te laat. Daarnaast was me geheel onduidelijk waarom het betonblok er stond en creëerde deze een lange opstopping plus gevaarlijke situatie op de driesprong zelf. Het toch al niet erg overzichtelijke punt vond ik erg onveilig geworden. Die avond stuurde ik een tweet naar de gemeente Utrecht, waar de volgende dag antwoord op kwam. Het verzoek was of ik een melding wilde maken op de website, wat ik deed. Per omgaande kreeg ik een mail terug: "We gaan met uw melding aan de slag. U hoort binnen 5 werkdagen wat wij hebben gedaan." Hoewel dat voor een gevaarloijke situatie een lange reactietijd is, leek het mij voor een grote organisatie geen onredelijk antwoord.

Vijftien dagen later informeerde ik hoe lang een dag duurt bij de gemeente Utrecht, want ik had nog geen antwoord. Op deze vraag kwam wel binnen een dag antwoord: "Goedemorgen, ik zie dat de melding is doorgestuurd naar de afdeling verkeer en vervoer om in behandeling te namen. Hun afhandeltermijn is echter 20 werkdagen. Ervaring is wel dat zij dit eerder oppakken. Excuses voor het ongemak." Hoe gemeend deze excuses waren weet ik niet. Ik weet wel dat afdelingen langere afhandeltermijnen geven dan gecommuniceerd worden, communicatief totale onkunde is. Daar bleeft het niet bij. Aan het einde van het jaar had ik nog geen reactie, dus ik vroeg dar nogmaals naar. De wedervraag kwam snel, het meldingsnummer werd gevraagd. Dat stuurde ik per omgaande terug, waarna het wederom zeven weken stil bleef. Ik dacht nogmaals te informeren. Het antwoord kwam deze keer wel snel: "Dag Edwin, het is nu inderdaad enige tijd later." Het is toch fijn dat een ambtenaar dat bevestigt, maar echt veel nieuws omvatte dit antwoord niet.

Ondertussen had ik mijzelf aangeleerd anders te rijden en de hoop opgegeven nog antwoord te krijgen. Tot mijn verassing kreeg ik vorige week, dus drie maanden na het indienen van de melding, toch nog een antwoord: "De situatie is intussen gewijzigd en verbeterd."

Kieswijzer

IJsselstein - 19 februari 2023 - Binnenkort zijn de verkiezingen voor Provinciale Staten en daarmee indirect de Eerste Kamer. Ik heb geen idee waar ik op wil stemmen, dus ik vulde de Kieswijzer in. Tot mijn verbazing kwam ik uit bij 50+. Ondanks dat mijn leeftijd net 50 plus is, zal dit het niet worden. Wat wel? Ik heb nog geen idee.

De kieswijzer plot de eigen keuzes en de partijen in een grafiek met twee assen. De ene as is van links naar rechts, de tweede as van progressief tot conservatief. Dit leidt tot vier kwadranten, te weten links progressief, rechts progressief, links conservatief en rechts conservatief. De meeste partijen bevinden zich in de kwadranten links progressief of rechts conservatief. Hier zag ik wel verassingen bij. Zo zag ik de SP bij links progressief staan, terwijl ik deze partij zelf nog nooit op vooruitgang heb kunnen betrappen. In mijn optiek past deze partij beter in het kwadrant links conservatief. Enkele partijen zitten rond de kruising van kwadranten. Dit zijn de zogenaamde middenpartijen als het CDA. Dat vond ik herkenbaar.

Mijn eigen standpunten werden geplot in het kwadrant rechts progressief. Misschien heb ik wat gemist, maar onduidelijk was mij waarom 50+ ook in dat kwadrant stond. Dat is immers bij uitstek een partij die opkomt voor gevestigde belangen, wat mij een teken van conservatisme lijkt. Wel herken ik dat mijn standpunten in dit kwadrant geplot werden. Duurzaamheid vind ik een belangrijk thema, in mijn optiek zijn grote veranderingen noodzakelijk om de aarde ook in de toekomst leefbaar te houden. Op dit vlak deel ik veel standpunten met de Partij van de Dieren, zeer progressief, maar ook heel links. Tegelijkertijd vind ik eigen verantwoordelijkheid van mensen belangrijk, met in het verlengde daarvan de vrijheid van het individu. Primair vind ik mensen zelf verantwoordelijk voor hun daden, denkbeelden en inkomen. Dat schijnt rechts te zijn. De partijen die mijn sympathie hebben op het onderwerp duurzaamheid, denken hier allemaal anders over. Slachtofferschap lijkt daar de norm, ongeacht de vraag wat de eigen rol is. Dat spreekt mij niet aan.

Mijn conclusie is dat mijn standpunten niet vertegenwoordigd worden door één partij. Progressief rechts is een duidelijk kwadrant in de kieswijzer, maar op het stembiljet een akelig leeg kwadrant. Ik ga nog maar eens rustig bedenken wat ik toe ga geven op mijn stembiljet.

Loft 88

IJsselstein - 12 februari 2023 - Net als in veel steden, is de laatste jaren het aantal horecagelegenheden in IJsselstein fors toegenomen. Afgelopen jaar is Loft 88 geopend, aan de Molenstraat in de oude binnenstad. Gisteren heb ik er gegeten.

Ik was er al een aantal keer langs gelopen toen ik er enkele weken terug wat ging drinken. Het zag er gezellig uit en dat bleek het ook te zijn. Ik zou het een grand café noemen, met een bar, lage zitjes, eethoekjes en hoge tafels. Op de achtergrond is muziek te horen, niet zo hard dat de tsafelgenoten niet te verstaan zijn, wel zo hard dat het gesprek enkele tafels verderop niet te volgen is. Dat is dus precies goed. De drankenkaart was uitgebreid en de dinerkaart zag er ook goed uit. Toen een bevriend stel voorstelde ergens te gaan eten, leek het me een goed idee hier te gaan eten. Ik appte de website. "Een urban oase met een boho vibe?????" kreeg ik als app terug. Dat bleek de eerste zin op de website te zijn, Ik heb geen idee wat een boho vibe inhoudt en een urban oase heb ik een geheel andere voorstelling bij, maar we besloten er toch te gaan eten.

Vlak na binnenkomst werd de drank geserveerd en vriendelijk gevraagd of we alvast een broodje wilden. Dat zette de toon voor de avond, de bediening was vlot en vriendelijk. Het was goed dat we gereserveerd hadden, het zat behoorlijk vol. Opvallend was dat het publiek voornamelijk jonger was, schijnbaar heeft het een voor jongeren aantrekkelijke formule. De gerechten op de kaart zijn niet goedkoop, maar ook zeker niet extreem duur. De Thom Ka Kai soep vooraf en de zeebaarsfilet als hoofdgerecht smaakten prima, maar een toet kon er nog wel bij. Toen de serveerster vroeg of we nog wat na wilden, was ons antwoord bevestigend. Even later kwam een andere serveerster met een grote schaal vol desserts aanlopen. "Wij hadden de dessertkaart besteld, dit lijkt niet voor ons", was onze reactie. De serveerster vertrok naar een tafel verder. De serverster van even daarvoor kwam weer aanlopen: "Dit was de dessertkaart. Jullie kunnen een dessert naar keuze van de schaal pakken." Dat is hartstikke leuk natuurlijk, als je het weet. De serveerster met schaal kwam weer terug en ik nam een heerlijke tiramisu als toet. Het mooie van het concept is dat een ook een leuke gelegenheid is om wat te drinken, dus daarna bleven we nog even zitten met goede drankjes erbij. IJsselstein heeft er in ieder geval één leuke horecagelegenheid bij, was mijn conclusie.

Klimaatcriminaliteit

IJsselstein - 29 januari 2023 - Afgelopen dinsdag was ik op werkbezoek bij de ARN. Het is een afvalverwerker in het Gelderse Weurt, nabij Nijmegen. Dit bedrijf recyclet het luierafval van mijn werkgever. Over het business model was de manager eerlijk: geld verdienen met de oude economie, om te kunnen investeren in de circulaire economie. Met de protesten van afgelopen zaterdag, was dit deze week een actueel onderwerp.

De protesten waren tegen het subsidiëren van fossiele producten, dus producten welke gemaakt zijn fossiele stoffen als olie. Deze zijn met de huidige consumptie eindigend en leiden bij verwerking en verbranding tot uitstoot van broeikasgassen. Het is dus evident dat gebruik hiervan afgebouwd dient te worden. Een transitie naar meer circulariteit is noodzakelijk. De vragen zijn dan hoe die transitie vorm kan krijgen en hoe subsidies daar aan bijdragen.

De eerste vraag kent twee mogelijke antwoorden. Bedrijven als de ARN, maar ook bijvoorbeeld Shell en Eneco, werken aan een transitie waarbij geld uit de fossiele economie wordt gebruikt om een transitie naar de circulaire economie mogelijk te maken. Dat maakt Shell één van de grootste vervuilers van Nederland, maar ook de grootste investeerder in hernieuwbare energie. Het tweede antwoord op de eerste vraag is radicaal stoppen met consumptie van fossiele producten, of op z'n minst minimaliseren. Dat leidt geheid pijlsnel tot enorme afname van welvaart, maar ook tot een gezondere leefomgeving. De biodiversiteit zal ongetwijfeld snel toenemen, de klimaatopwarming afnemen.

De vraag hoe subsidies kunnen bijdragen aan de benodigde transitie, is minder eenvoudig. Dat begint al met de definitie van subsidie. Diesel is belast, kerosine niet. Is dit subsidie op vliegreizen of niet? Mij lijkt het op z'n minst een financiële prikkel om vliegreizen te bevorderen, maar geen subsidie. De protestanten op het einde van de A12 dachten daar anders over. Uiteindelijk is dat natuurlijk een semantische discussie. Het gaat erom dat financiële prikkels van de overheid milieuvervuilend gedrag moeten beprijzen en milieuvriendelijk gedrag moeten stimuleren. Zo ver is het nog lang niet en dat maakte de protesten in mijn optiek meer dan terecht, terechter dan de protesten van snelweg blokkerende boeren, politieagenten en vrachtwagenchauffeurs. Ondanks dat die groepen meer begrip lijken te krijgen vanuit de handhavende overheid, ging het daarbij enkel om geld, niet om idealen. Geld vragen kan wat mij betreft prima op het Malieveld, terwijl ik begrijp dat voor idealen af en toe wat meer confrontatie nodig is. Dat is protest, geen criminaliteit zoals het Openbaar Ministerie afgelopen dagen trachtte te framen.

Toch blijft vooral de eerste vraag actueel, hoe wordt een transitie het beste bereikt? Mij lijkt evolutie de weg, dus niet de revolutie. Vervallen in armoede leidt nou eenmaal niet tot meer levensvreugde, ook niet als de natuur snel opbloeit. Wel staan de seinen op rood, dus er mag wel versneld worden. Belasting op kerosine, prima. Zo zijn er vast meer voorbeelden waarbij andere financiële prikkels vanuit de overheid kunnen bijdragen aan een versnelde transitie. Bedrijven die evolueren uitmaken voor criminele organisaties, heb ik wel moeite mee. Bij de ARN zag ik bevlogen mensen die tegen de stroom in resultaten bereiken. Of die ook bereikt worden door op de A12 te roepen dat Shell een criminele organisatie is, vraag ik me af.

Net als milieueffecten niet kunnen worden versimpeld tot enkel CO2-reductie, kan een transitie niet versimpeld worden tot een revolutie. Laten we daarom vooral in gesprek blijven over hoe die evolutie zo snel mogelijk waarheid wordt. Toenadering is bittere noodzaak. Ik ben benieuwd welke partij een betere openingszin weet dan de ander uitmaken voor crimineel.

Bezuinigen

IJsselstein - 15 januari 2023 - De inflatie neemt toe en loonkosten stijgen behoorlijk. Voor veel organisaties is dat reden om fors te bezuinigen. De kunst is om dat goed te doen.

"Bezuinigen doe je op begroting", zei een goede controller eens tegen mij. Dat is en verstandig uitgangspunt. Het ombuigen van de begroting en vervolgens met begrotingsdiscipline kosten ombuigen, levert ieder komend jaar weer geld op. Daarnaast is er over nagedacht. Een begroting behoort immers een doordacht beleidsstuk te zijn. De andere manier van bezuinigen is op uitgaven. Ontstane vacatures niet invullen is een populaire variant, evenals het plots stopzetten van uitgaven welke niet direct noodzakelijk lijken. Staan deze wel in de begroting, was er waarschijnlijk wel over nagedacht. De kans dat deze wijze van bezuinigen leidt tot toekomstbestendig (financieel) beleid, lijkt vrij klein. Bijvoorbeeld het niet invullen van vacatures leidt tot plotselinge uitval van productiviteit. Als er goed begroot was, kost dit meer opbrengsten dan het bezuiniging oplevert.

De volgende vraag is dan waar het beste op bezuinigd kan worden. Financials zullen kijken naar kostenposten waar niet direct een terugverdientijd tegenover staat. Kwalitatieve investeringen in innovatie, duurzaamheid en scholing zijn dan snel het kind van de rekening. Dit zijn echter wel de investeringen in de toekomst van het bedrijf en de medewerkers daarvan. Hoewel de terugverdientijd niet altijd aan de onderzijde van een Excel gerapporteerd kan worden, voorkomen deze investeringen dat een organisatie wordt ingeghaald door de tijd. Nu bijvoorbeeld niet investeren in duurzame energie, kan over enkele jaren zomaar hele hoge energiebelasting opleveren. Dat zit nu nog niet in een business case, wel in maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hetzelfde geldt voor scholing. Een niet bijgeschoolde medewerker zal het eerste jaar wel blijven functioneren. Op termijn zal hij vertrekken naar een organisatie die wel in medewerkers investeert, of achter gaan lopen t.o.v. de concurrentie. Beiden zijn geen aanlokkelijk toekomstperspectief.

Waar kan dan wel op bezuinigd worden? Een populaire bezuiniging is besparen op inkoopkosten, waarbij de leverancier dan geacht wordt hetzelfde te blijven leveren voor minder geld. Harde onderhandelingen waarbij geld het enige onderwerp van gesprek is, zijn dan het wondermiddel. Een leveramncier zal echter willen verdienen, dus linksom of rechtsom alsnog trachten te factureren. Opeens zijn orderkosten, transportkosten, etc. dan onderdeel van de factuur, of de prestatie neemt af tot het minimum contractueeel toegestane niveau. Samen met de leverancier kijken waar bezuinigd kan worden, kan weleens intelligenter zijn. Op het moment dat samen geld verdiend kan worden door afspraken aan te passen, zal de leverancier loyaal blijven. Deze loyaliteit kan net de smeerolie zijn die kosten uiteindelijk laag houden. Daarnaast kan het bij inkoop nooit kwaad om te kijken of alles wat gekocht wordt, daadwerkelijk nodig is. Een goedkoop artikel wat niet noodzakelijk is, is immers nog altijd duurder dan een kostbaar artikel waar geld mee verdiend wordt.

Een ander aspect is management en managementondersteuning. Uit deze hoek komen de bezuinigingsvoorstellen, dus de kans dat de klappen in deze hoek vallen is klein. Is die lean expert die bezuinigingen in het primaire proces adviseert echter nodig voor dat primaire proces, of weten medewerkers zelf ook uitstekend waar de verspillingen zitten? En is die secretaresse produktief, of ondersteunt Outlook eigenlijk ook voldoende? Heeft ieder team een eigen leidinggevende nodig, of kan die leidinggevende ook meerdere teams aan? Het lijken mij goede vragen om te stellen als de begroting weer opgesteld wordt, of deze bijgesteld moet worden.

Knallend het nieuwe jaar in

IJsselstein - 9 januari 2023 - Zojuist sprak ik mijn nieuwe buren, die nog aan het verbouwen zijn. "Was er hier veel vuurwerk in de straat?" vroegen ze. Ik was blij te horen dat het ook geen vuurwerkliefhebbers zijn.

Vlak voor Oud en Nieuw noemde Minister van Justitie en Veiligheid Yesilgöz de vuurwerktraditie "een mooie traditie". Ze hoopte dat mensen zich aan de regels gingen houden en de traditie kan blijven. Voor het eerst in drie jaar mocht er weer legaal vuurwerk afgestoken worden. Afgelopen twee jaar was het niet toegestaan i.v.m. een vuurwerkverbod. In praktijk was dat een verbod op verkoop in Nederland. Er werd evenzo goed veel vuurwerk afgestoken de afgelopen twee jaar. Dat was dit jaar ook zo in de zeven gemeenten die een vuurwerkverbod hadden ingesteld. Dat was een verbod op afsteken, verkoop en bezit mag een gemeentelijke overheid niet verbieden. Dat had geen enkel effect, in betreffende gemeenten werd evenveel afgestoken als op andere plaatsen. Het resultaat van dit al was uiteraard veel vuurwerkverkoop en veel vuurwerk in ce lucht. Hier in de buurt waren, net als elders, al een paar dagen knallen te horen. Op Oudjaarsavond werden het de gehele avond al pijlen afgestoken door een achterbuurman. Schijbaar had hij geld te veel verdiend in het afgelopen jaar. Om middernacht ging het uiteraard helemaal los, tot ongeveer half twee. Daarna werd het rustig. Het was vooral in de omgeving. Mijn nieuwe buren kon ik gerust stellen. Bij ons in de straat wordt al jarenlang vrijwel geen vuurwerk afgestoken.

Een mooie traditie lijkt mij een feestelijk moment samen. Om middernacht met wat vuurwerk het nieuwe jaar welkom heten, kan ik mij wel wat bij voorstellen. Dat is de vuurwerktraditie echter al lang niet meer. Meerdere dagen worden mensen en dieren de stuipen op het lijf gejaadgd met knallen zo hard als bommen. Vervolgens is het op 31 december vanaf zes uur 's avonds legaal om vuurwerk af te steken. Deze tijd is ooit vervroegd naar tien uur 's morgens om de verkoop t stimuleren, wat goed is voor de economie, Later is het zes uur geworden, omdat de politiek inzag dat de gehele dag vuurwerk gekkenwerk was. Volgens mij is dit het failliet van de vuurwerktraditie. Loslaten van het principe om vanaf middernacht het nieuwjaar in te luiden, lijkt mij het einde van de traditie. Wat rest, is de ellende. Behalve gigantische hoeveelheden fijnstof in het milieu en onuitstaanbare angsten bij dieren, zijn er de doden en gewonden. Dit jaar was er één dode met carbid schieten, meerdere gewonden met vuurwerk. Daar zaten ook kinderen bij, o.a. een kind van zeven met oogletsel en een kind van elf wat een oog en een hand moet missen. "Een mooie tragitie" hoor ik dan echoën als ik dat lees. Als we dat vinden, laten we ons dan op z'n minst beperken tot de echte traditie, een uurtje onschuldig vuurwerk na middernacht.

Goede voornemens

IJsselstein - 1 januari 2023 - Het is Nieuwjaarsdag 2023. Het jaar 2022 is geëindigd met de warmste Oudjaarsdag ooit gemeten. Het maakte de dag perfect om goede voornemens te maken voor het komende jaar.

Geheel conform traditie is het jaar begonnen met vuurwerk en bijbehorende schade voor mens, dier en milieu. Het lijkt soms alsof Nederland uit twee samenlevingen bestaat. In de ene samenleving is geen geld voor energie, wordt volop vuurwerk afgestoken en is klimaatopwarming niks meer dan lekker weer in de zomer. De andere samenleving bulkt van het geld, kijkt met afschuw en verbazing naar vuurwerk en maakt zich heel veel zorgen over opwarming van het klimaat. Uiteraard is het in werkelijkheid minder zwart-wit. Er zijn meer onderwerpen waar de meningen over verschillen en de scheidslijn tussen groepen is niet altijd dezelfde. Gelukkig zijn er ook nog volop mensen die zelfstandig en genuanceerd hun mening vormen en daar op fatsoenlijke wijze naar handelen. Waarschijnlijk is het de meerderheid, die echter het minste gehoord wordt. Wel is het een feit dat polarisatie toeneemt, tegelijk met verplintering. Het zou mooi zijn als 2023 het jaar van de kentering daarin wordt.

Zelf ben ik dol op lekker weer. Ik kan me nu al verheugen op het voorjaar met open terrassen, zonneschijn en vrolijke mensen op straat en strand. Als de afgelopen jaren mij één les geleerd hebben, is dat genieten van het moment verreweg het belangrijkste van het leven is. Het kan snel omslaan, ervaringen maken het leven. Afsteken van vuurwerk behoort daar voor mij niet bij. Mensen doden of verwonden, de lucht verontreinigen en dieren de stuipen op het lijf jagen, zijn geen ervaringen die mijn leven waarde geven. Genieten van het moment gaat ook niet als er niet goed op terug gekeken kan worden, door mijzelf en door volgende generaties. Een overschot aan broeikasgassen, te veel stikstofverbindingen in de natuur, vernietiging van grondstoffen, leven in het verleden: het past allemaal niet in mijn wereldbeeld. Elkaar horen, samen avonturen beleven en de wereld mooier achter laten voor opvolgende generaties, horen er wel bij. Wat er ook gebeurt, mijn goede voornemen is om 2023 daar aan te besteden.