EVS.NU Edwin's homepage

Terugblik op 2020

IJsselstein - 27 december 2020 - Het jaar 2020 is bijna om. Weinig mensen zullen het gaan missen, het was een bijzonder jaar.

Het jaar begon als alle andere jaren, met oliebollen, vuurwerk en vuurwerkslachtoffers. Daarna volgde zachte maanden, met een Chinees virus in het nieuws. Er werden wat grappen over gemaakt. Eind januari was was ik in Londen, op de dag dat de Brexit formeel een feit werd. Weinigen maakten zich er druk om. In februari kwam carnaval. Nederland maakte zich druk om harde wind, waardoor carnavalsoptochten afgelast moesten worden. Zelf liep ik de Zandvoort Light Walk. Met z'n allen stonden we te wachten voor de start, om daarna een mooie wandeling over duin en strand te lopen. Het weer was niet geweldig, maar zelf was ik net voor de regen binnen. Een warme kroeg wachtte, met gezellige drukte. Drie weken later was ik in Valkenburg, altijd gezellig. 's Avonds aan de bar ging het gesprek over Corona, het virus dat vanuit China via Italië naar Europa was gekomen. In Italië had het desastreuze gevolgen gehad en nu leek het ook in Nederland te komen. Die zondagavond hield Mark Rutte een historische toespraak. Maandag kreeg ik de verwachte ziektecijfers in mijn mailbox en schrok ik me kapot. De vier weken daarna nam het aantal patiënten in het ziekenhuis schrikbarend toe. Zelden heb ik zoveel gewerkt als die weken. Gelukkig werden het er niet zo veel als voorspeld, in de loop van het voorjaar nam het ook weer af. De zomer was beperkt, maar toch nog gezellig in Nederland. Met een virtuele vierdaagse, nog wat daagjes Valkenburg en een midweekje Zuidlaren was het voor mij zeker geen verkeerde zomer.

In het najaar werd het minder. Nederland wordt meestal al niet gezelliger van vallende blaadjes, afnemende temperaturen en donkere dagen, maar dit jaar werd het nog vele malen erger. Het aantal patiënten in ziekenhuizen is gelukkig een fractie van de aantallen van het voorjaar, maar sinds dit najaar wordt de wedstrijd gespeeld tegen het aantal besmettingen. Sluiting van de horeca, mondkapjes in publieke ruimtes, sluiting van alle niet essentiële winkels, het ging maar door. Tot nu toe hielp niets, niet in Nederland en niet in andere Europese landen. Samen tegen Corona, was de reclamekreet van de overheid. Hoe dat te rijmen valt met het advies "blijf thuis", is mij altijd een raadsel gebleven. Thuis komen lukte de laatste week niet voor mensen die vanuit Groot Brittannië kerst op het Europese vasteland wilde vieren. Formeel vanwege een meer smettelijke variant van het Corona virus werden de grenzen volledig gesloten. Het maakte duidelijk wat het ontbreken van een handelsakkoord per 1 januari a.s. kan beteken, wat alsnog pijlsnel tot een akkoord leidde. Afgelopen dagen was het kerst. Zelf heb ik heerlijk gegeten, familie bezocht en op bezoek gehad en mooie wandelingen gemaakt. Er is niks mis mee, maar toch hoop ik volgend jaar op een andere kerst. Nooit was een jaar zo welkom als 2021, het jaar waarin het woord samen hopelijk weer een andere betekenis krijgt dan alleen thuis blijven.

Leuk is anders

IJsselstein - 14 december 2020 - Lockdown is zonder twijfel het woord van het jaar. De vraag is, waar ging het mis?

We herinneren ons allemaal 15 maart van dit jaar, de toespraak van Mark Rutte. Het was het begin van een rare tijd die we nu de eerste golf noemen. Ziekenhuizen liepen over met Covid patiënten, voor andere patiënten was vrijwel geen ruimte meer. Niemand wist exact wat er gaande was, voorbereiden was niet mogelijk geweest. Na ongeveer twee maanden werd meer duidelijk en nam het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames rap af. Het coronavirus was niet weg, maar een enigszins genormaliseerde situatie ontstond. Afstand houden en ventilatie bleken belangrijke factoren, wat in de zomerse buitenlucht goed lukte. Mensen namen de vrijheid op vakantie te gaan, wat uiteindelijk leidde tot een tweede golf aan besmettingen in oktober. We zijn nu twee maanden verder en het aantal besmettingen wil niet afnemen. Groot verschil met de eerste golf is het aantal ziekenhuisopnames. In vergelijk met de eerste golf, liggen er weinig patiënten in de ziekenhuizen. Betere behandeling en (daardoor) een aanzienlijk kortere ligduur spelen daarin mee. Een ander verschil is dat zorg, industrie en politiek zich hebben kunnen voorbereiden. Er is geen gedoe meer over beschikbaarheid van beschermingsmiddelen in de zorg, deze zijn er gewoon. De politiek heeft het zichzelf comfortabel gemaakt met een coronawet, die juridisch gedoe met noodverordeningen doet voorkomen.

Vele maatregelen zijn de afgelopen maanden de revue gepasseerd. De testcapaciteit is gigantisch uitgebreid, wat het aantal testen doet toenemen. Het zijn dusdanige aantallen dat het niet bij te benen is in bron- en contactonderzoek, de capaciteit daarvan is niet meegegroeid. Het belangrijkste resultaat is een hoger aantal zichtbare besmettingen. Horeca is lang gezien als bron voor besmetting. Eerder sluiten van horeca hielp niet, volledig sluiten van de horeca nog minder. Dierentuinen en zwembaden gingen dicht en weer open, geen van beide had effect. Aantal bezoekers in theaters werd beperkt, ook dit deed niks in de grafieken. Mondkapjes worden tot op de dag van vandaag niet als oplossing gezien door het RIVM, maar werden de heilige graal voor de grote middenpartijen in de Tweede Kamer. Sinds 1 december zijn deze zelfs verplicht in veel publieke ruimtes. Enig resultaat is een verdere toename van het aantal besmettingen. Wat er ook gedaan wordt, het aantal besmettingen wil niet dalen. Eén ding is duidelijk, het coronavirus is niet gevoelig voor sfeer. Was dat zo, was het immers al lang vertrokken. Uit het bron- en contactonderzoek wat er is, blijken thuissituatie, bezoeken bij mensen thuis, werksituaties, scholen en verpleeghuizen redelijk consequent de grote bronnen te zijn. De apotheose van maatregelen kwam vandaag. Mark Rutte zat weer in zijn torentje, vragen van de pers aan zijn vice premier overlatende. Met achtergrondgeluid van protesten in de stad, maakte hij bekend komende vijf weken alle scholen, culturele instellingen, niet essentiële winkels en niet medische contactberoepen stil te leggen. Dit moet het aantal besmettingen dusdanig doen dalen dat daarna wel op basis van data uit bron- en contactonderzoek gestuurd kan worden. Het verkooppraatje daarbij lijkt beschikbaarheid van zorg, wat in de eerste golf immers het grote probleem was. Waarschijnlijk zal het dalen nu wel lukken, de bronnen scholen en werksituatie vallen hiermee immers wel grotendeels weg. Wat daarna gebeurt, is de echte vraag.

Op weg naar de stembus

IJsselstein - 15 november 2020 - Vorige week mochten de Amerikanen naar de stembus, op 19 maart a.s. mogen wij weer. Verkiezingslijsten en -programma's komen nu in het nieuws. Mij lijkt ook belangrijk hoe partijen nu acteren, waarbij de Coronacrisis een mooie testcase is.

Met de coronacrisis komt ook de ware aard van politieke partijen boven. Waar het normaal gaat om lange termijn maatregelen die passen binnen bestaande kaders, zijn tijdens een crisis andere keuzes noodzakelijk. De vraag is dan in hoeverre partijen vast houden aan uitgangspunten, in staat zijn verschil te maken en de balans met andere belangen afwegen. Zonder dat opplositiepartijen altjd met reële alternatieven komen, faalt het huidige kabinet er hopeloos in. Een mooi voorbeeld is de maatregel om met maximaal twee mensen samen buiten te zijn. Deze is ridicuul, leidt tot niets en gaat zelden gehandhaafd worden. Politie en andere opsporingsambtenaren gaven direct aan deze maatregel niet te handhaven, tenzij mensen overlast veroorzaken. Dat betekent in praktijk dat handhavers een vrijbrief krijgen om mensen willekeurig, naar eigen inzicht een boete te geven voor een maatregel die niet gehandhaafd wordt. Overlast veroorzaken kan op basis van andere regels worden gehandhaafd, daar is deze willekeurige toepassing niet voor nodig. Het leidt daarmee dus enkel tot inperking van rechtszekerheid, zeker niet tot afname van Corona besmettingen. Het voldoet daarmee aan geen enkel uitgangspunt in partijprogramma's, er wordt het verkeerde verschil mee gemaakt en de balans slaat volledig door naar het onwenselijke neveneffect. Nieuwe verkiezingsbeloftes of niet, dat zijn dus vier regeringspartijen die niet op mijn stem hoeven te rekenen.

Bij de oppositie kunnen we het doen met stemgedrag en verkiezingsprogramma's. De PvdA schrijft over Corona het volgende: "De enige strategie die werkt is het virus maximaal indammen en controleren." Vervolgens staat er vet gedrukt "De maatregelen zijn zo duidelijk en eenduidig mogelijk." Even verderop wordt vervolgd met "Perspectief naar een samenleving met alle vrijheden die we gewend zijn is nodig." De goede lezer verstaat dat de PvdA maximaal vrijheden in gaat dammen. Daar is de balans dus zoek, wat ook aansluit bij het stemgedrag. GroenLinks noemt Corona kort in de inleiding van het verkiezingsprogramma, maar wijdt er verder nog geen paragraaf aan. Wel staat het bol van de groene idealen. In de Tweede Kamer pleitte het voor een mondkapjesplicht, om vervolgens vragen te stellen aan het kabinet over de vervuiling die de mondkapjes veroorzaken. Wetende dat volgens het RIVM mondkapjes geen verschil maken en deze dat ook niet doen in andere landen, diskwalificeert GroenLinks zich hier als milieupartij. Voorkomen van verspilling, reduceren van verbruik van disposables, is de basis van milieubeleid. Pleiten voor een plasticverbod en stemmen voor een mondkpajesplicht, is te tegenstrijdig om zo een partij serieus te kunnen nemen. Pleit dan voor maatregelen zonder milieuschade, om de balans duidelijk te maken. De PVV heeft het woord Corona niet in de samenvatting van het verkiezingsprogramma staan, waarin de-islamiseren het belangrijkste punt is. Het gaat daarin o.a. over preventief opsluiten van radicale moslims. Los van Corona, zijn dan uitgangspunten waar sowieso weinig balans in zit. De Partij van de Dieren schrijft het volgende: "Voor de Partij voor de Dieren is het van groot belang dat de maatregelen van het Kabinet in lijn zijn met adviezen van zowel nationale als internationale deskundigen, waaronder de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)." Verder gaat het over het voorkomen van infectieziekten op lange termijn, met een sterke nadruk op omgang met dieren. Het neemt in ieder geval stelling tegen het feitenvrije beleid wat door een aantal andere partijen gevoerd wordt, waarbij het aansluit bij eigen uitgangspunten. De vraag hoe de adviezen op korte termijn moeten worden omgezet in beleid, blijft echter open. De SGP tenslotte heeft vandaag geen standpunten. De website is online, maar op zondag worden geen standpunten vermeld i.v.m. de zondagsrust. Ook dat komt tegmoet aan de uitgangspunten, maar zes dagen in de week Corona bestrijden lijkt mij ook bijzonder. Het wordt nog moeilijk in maart.

Een nacht in Molenhoek

IJsselstein - 1 november 2020 - Afgelopen week had ik een midweek Texel gepland. I.v.m. de sluiting van de horeca besloot ik dat niet te doen. Wel was ik een nacht in Molenhoek.

Premier Rutte kondigde de sluiting van de horeca een dag later aan dan ik gratis kon annuleren bij het Landal park op Texel. Timing is nooit zijn beste kant geweest. Het was voor mij reden het geplande midweekje te verzetten naar een later moment, als er weer wat meer te beleven is. Aanvankelijk wilde ik dat regelen met de klantenservice van Landal. 's Zaterdags werd niet opgenomen, dinsdagavond had ik na ruim twintig minuten wachten een dame aan de lijn: "Verzetten? Nee, dat doen we liever niet. We kunnen we een voucher geven. Ik zal even vragen hoe we dat kunnen regelen." Even later: "Nee, we kunnen niets voor u betekenen. Het park is niet gesloten, alleen de horeca is dicht. U kunt dus gewoon komen." Ik besloot niet te gaan en niet te annuleren. Afgelopen maandag bleek dat een goed besluit. De telefoon ging: "Hallo, met Landal Beach Park Texel. Bent u onderweg?" Vervolgens: "Ik begrijp volledig dat u niet komt, er is hier nu ook niets aan. Maar wanneer wilt u wel komen? Dan verzetten we. Eind januari? Dat is goed. U krjgt vanavond een bevestiging op mail. En januari is goedkoper, dus u krijgt het verschil teruggestort." De medewerker op het park had duidelijk meer van service begrepen dan de collega van de klantenservice.

Om er toch nog even uit te gaan, boekte ik een nacht bij het Van der Valk hotel in Molenhoek. Vooraf had ik naar de Corona maatregelen geïnformeerd, dat klonk goed. Afstand was geregeld, mondkapjes voor niemand verplicht, desinfectie aanwezig voor wie het wil. Zo bleek het ook te zijn. Een vriendelijke dame achter een spatscherm heette me 's middags welkom bij de receptie, waarna ik de pas van de kamer kreeg. Het diner was top geregeld. Er was een uitgebreide kaart met smakelijke gerechten, die in een heerlijk rustig tempo geserveerd werden. De vierpersoonstafels waren allen voor twee gedekt, waarbij de zijde van de serveerster altijd vrij was. Hierdoor was afstand op een hele natuurlijke manier geregeld, zonder dat het sfeerbepalend werd. Na het eten bestelde ik nog een koffie met likeur. Even voor acht uur werd het het gebracht: "Ehm, er is één dingetje. Wilt u het in vijf minuten opdrinken?" Enige hilariteit ontstond, tekenend voor de goede sfeer. Twee slokken puur smaakte prima, evenals de overige likeur in de koffie. Een tafel verder had iemand nog een halve liter bier weg te werken, aan een andere tafel ging men over op alcoholvrij. Ik had een heerlijke avond uit gehad, waar een heerlijk rustige overnachting op volgde.

De angst regeert

IJsselstein - 14 oktober 2020 - Gisteren was het weer zo ver, een persconferentie van het duo Rutte en De Jonge. De angst regeert, is de conclusie van mij als één van de zeventien miljoen deskundigen.

Twee weken terug zijn maatregelen genomen welke de verspreiding van het Coronavirus tegen moeten gaan. Deze waren duidelijk, zowel de maatregel zelf als de als de aanleiding van de maatregel. Een dag later kwam daar onder politieke druk een mondkapjesadvies bij. Een advies blijft een advies, dat kan ter kennisgeving worden aangenomen. Zelf vond ik het bijzonder te zien dat het bij veel mensen toch tot dragen van mondkapjes leidde. De enige verandering was immers dat politici een advies wilden, er was geen enkele wijziging in inzichten van experts. Gisteren waren we twee weken later. Resultaten van de vorige maatregelen zijn nog niet goed zichtbaar. Meetbaar zijn deze al wel, maar het lukt o.l.v. Hugo de Jonge niet om ook daadwerkelijk voldoende te testen en bron- en contactonderzoek uit te voeren. Er moest dus weer beleid gemaakt worden op basis van onvolledige informatie, 100% sturen in 50% zicht werd dit in het voorjaar genoemd. Daar waar dat in het voorjaar nog begrijpelijk was, is dat nu buitengewoon kwalijk. Er is immers meer dan genoeg tijd geweest om de capaciteit op orde te krijgen. In het beperkte zicht heeft het kabinet daarom besloten menselijk contact maximaal te beperken. In de cijfers die er zijn daalt het aantal besmettingen in de horeca spectaculair, ondanks tregengesteld advies van het OMT gaat de gehele horeca op slot. Mondkapjes maken in geen enkel land verschil, er wordt gewerkt aan een plicht in publieke ruimtes. Weinig is belangrijker dan gezond blijven, sporten in groepsverband wordt verboden. Theaters hadden hard en succesvol gewerkt aan veiligheid, er mogen maximaal dertig mensen in een zaal. Toch zijn er ook maatregelen welke niet genomen worden. Het aantal besmettingen bij tieners lijkt erg hoog, de middelbare scholen moeten alle leerlingen iedere dag fysiek laten komen. In verpleeghuizen stijgt het aantal zieke bewoners weer, daar wordt geen enkele landelijke maatregel voor genomen. Besmettingen komen in achterstandswijken aanzienlijk meer voor dan in andere delen van het land, dat wordt dood gezwegen. Zelfs met 100% zicht is niet te zien welke logica dit beleid in zich heeft.

Mark Rutte noemde het slaan met een grote hamer, om het virus plat te slaan. Mij lijkt het meer een slopershamer om Nederland nog platter te slaan dan het al is. De economie krijgt wederom een gigantische dreun, sociale gevolgen zijn immens. Kijkend naar de feiten, is wel de vraag hoe nodig dit is. Het aantal ziekenhuisopnames neemt weliswaar toe, maar is nog altijd een fractie van het aantal opnames in maart en april. Het aantal gemeten besmettingen is zeker hoog, velen worden echter niet ziek. Degenen die ziek worden, zijn over het algemeen ouderen. Overledenen zijn er wel, maar niet noemenswaardig veel en al helemaal niet van lage leeftijd. Dit is niet om te bagatalliseren, maar wel om context te zien. Deze context is dat het kabinet na ruim een half jaar het testbeleid niet op orde heeft, daardoor geen zicht heeft op wat gebeurt en dus uit angst en/of electoraal belang maatregelen neemt die buitenproportioneel veel schade aan de samenleving veroorzaken. Covid-19 is zeker een hele nare ziekte en de besmettelijkheid is een uitermate vervelend aspect. Zolang er geen vaccin is, zal iedereen het dus verstandig vinden maatregelen te nemen om verspreiding te beperken. Dan is het wel fijn deze te baseren op metingen en inzichten, opvolging te geven aan datgene wat gesignaleerd wordt en de negatieve gevolgen te beperken tot datgene wat noodzakelijk is. Tegelijkertijd is het goed om na te denken over de lange termijn. Hoe gaan we om met volksgezondheid en milieuhygiëne? Accepteren we dat mensen dood gaan aan ziektes, of durven we dat niet meer? Dragen we zorg voor een milieu waarin mens en dier gezond kunnen leven, of blijven we de wereld vervuilen met wegwerpartikelen uit Azië die we hier pijlsnel in de natuur of de verbrandingsoven deponeren? Er is geen politicus die het daarover durft te hebben, laat staan dat één van de leden van het huidige kabinet er oog voor heeft. In maart zal het gebrek aan resultaat, de geruïneerde economie en het totale gebrek aan perspectief ongetwijfeld gaan leiden tot stemmen op de flanken. SP en PVV zullen er waarschijnlijk wel bij varen. Problemen benoemen zal dan in ieder geval het probleem niet meer zijn. Oplossen, dat blijft de uitdaging.

Geen paniek?

Dwingeloo - 29 september 2020 - Het is bijna oktober, zoals verwacht dient een tweede golf Corona besmettingen zich aan. Hoewel het in het voorjaar overduidelijk zoeken was, krijg ik steeds meer waardering voor de aanpak van het OMT en dientengevolge de Nederlandse regering.

Maatregelen om een virus in te dammen zijn nooit leuk, dat zijn ook de maatregelen welke vandaag zijn ingegaan niet. Wel is er overduidelijk verband met de conclusies uit het bron- en contactpnderzoeken. Geen beleid uit de onderbuik dus, maar beleid gebaseerd op data. Op de site van het RIVM valt te lezen dat besmettingen het meest plaats vinden in achtereenvolgens familieverband, in het verpleeghuis, op het werk, bij de sportclub en in de horeca. De belangrijkste maatregelen zijn beperken van familiebijeenkomsten, meer thuis werken, minder mensen op de sportclub en eerder sluiten van de horeca. Wetende dat verpleeghuizen geen baat hebben bij landelijke maatregelen in de publieke ruimte, is dat een uitermate logisch rijtje. De persconferentie heb ik niet gezien. Aan de reacties te zien was Irma aan het hoesten op het moment dat de uitleg gegeven werd, het is in ieder geval niet over gekomen. Feit blijft dat eenieder die zich iets langer dan een tweet in de problematiek verdiept, de logica van de maatregelen zal onderschrijven.

In het nieuws en op social media gaat het vandaag over mondkapjes. Daar was Rutte politiek correct in: "We denken dat het beperkt effect heeft." Dit kan natuurlijk op veel manieren uitgelegd worden. Een plicht zoals in andere landen zit echter niet in het pakket maatregelen, dat is duidelijk. Het zou zich moeten richten op openbare ruimtes als winkels, welke in het contactonderzoek niet naar voren komen als bron van besmetting. Verschillende politici denken dat het in Duitsland het verschil gemaakt heeft, waardoor daar het aantal besmettingen laag is. Dezelfde politici hoor ik niet over Denemarken met een nog lager aantal besmettingen, ook niet over België en Frankrijk met eveneens zeer veel besmettingen. Net zo weinig onderbouwd als de mening van het gemiddelde kamerlid, denk ik toch eerder dat het cultuur is wat verschil maakt. Zeg tegen een Duitser dat hij afstand moet houden en "befehl ist befehl". Een Nederlander toont zijn goede wil en neemt het mee in zijn overwegingen. De gemiddelde Fransman omhelst zijn familie om uit te huilen. In ieder geval is een mondkapjesplicht een maatregel met veel persoonlijke impact in omgevingen waar weinig besmettingen plaats vinden. Natuurlijk moeten we dat laatste zo houden, met verplicht gebruik van winkelwagens is dat bij de eerste golf ook gelukt. Ik hoop van harte dat de ratio blijft winnen van de paniek en we het in Nederland kunnen houden bij maatregelen die echt verschil maken: doelgericht, gebaseerd op data en causaliteit, de kracht van het OMT. Zoals Diederik Gommers heel dapper leerde van Famke Louise: "Geen paniek!"

Nazomer in Nederland

IJsselstein - 8 september 2020 - De vakanties zijn weer voorbij. Afgelopen week trof ik de eerste file sinds 15 maart. Het is een teken dat Nederland weer langzaam normaliseert na een half jaar vol Corona. Wel is de vraag nog steeds welke maatregelen nou echt nodig zijn.

Op 15 maart veranderde de wereld in Nederland. Horeca en vele andere bedrijven sloten de deuren, de ziekenhuizen liepen vol. Eind april kregen de ziekenhuizen weer ruimte, in de maanden erna versoepelden maatregelen. Na 1 juli was in Nederland het aantal maatregelen beperkt, enigszins normaal leven was weer mogelijk. Massaal werd daarom vakantie gevierd in eigen land, met ondertussen krantenkoppen vol aantal besmettingen, onheilspellende berichten over een tweede golf en een marketingcampagne voor mondkapjes, welke in alle modieuze varianten beschikbaar kwamen. Populair werden ze nimmer, alleen in Rotterdam en Amsterdam werd even gehoor gegeven aan deze roep. Na een maand bleek het wegblijven van winkelend publiek het enige meetbare resultaat, dus is het ook daar weer gestopt. Langzaam werd in deze maanden ook meer duidelijk over Corona. Hierbij blijft het RIVM wetenschappelijk onderbouwde adviezen geven, waar het beleid op gebaseerd blijft. Dit heeft als groot voordeel dat het landelijk beleid genuanceerd is, wat Nederland momenteel beter leefbaar maakt dan een aantal andere landen om ons heen. Nadeel is dat het praktisch gezien niet altijd consequent is en niet alles economisch haalbaar is, wat het beleid nog inconsequenter maakt. Media en oppositie weten er wel raad mee, de uitwassen hierin worden breed uitgemeten.

Aansprekend vind ik de observaties met wetenschappelijke blik. Deze zijn niet altijd volledig wetenschappelijk onderbouwd, wat ook vrijwel niet kan in de korte periode dat het virus op aarde is. Wel zijn deze gebaseerd op wetenschappelijke kennis, in combinatie met waarnemingen in praktijk. Ik zie het als een optimale mix van praktijkinzicht en wetenschappelijke onderbouwing, welke in heel veel praktijken dagelijkse routine is. Eén van de mensen die op deze wijze tot een advies komt, is prof. dr. Jeroen van der Hilst, internist-infectioloog. Hij heeft gestudeerd aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en is werkzaam in het Jessa Ziekenhuis in het Vlaamse Hasselt. Daar heeft hij o.a. veel patiënten met Covid-19 behandeld. Hij ziet twee mogelijkheden voor besmetting. De eerste is directe overdracht van droplets (druppels) binnen anderhalve meter. Hiervoor is afstand houden zinnig, zeker als iemand hoest of niest. Als tweede noemt hij superversreiders. Deze blijken in staat om grote groepen mensen te besmetten als de omstandigheden hiervoor optimaal zijn. Uit de talrijke voorbeelden blijkt steeds hetzelfde: een superspreading event vindt plaats binnen in een afgesloten ruimte zonder luchtverversing en bij voorkeur met luchtcirculatie (airconditioning). De afstand waarbinnen mensen geïnfecteerd raken is veel groter dan anderhalve meter. Concreet betreft het kroegen, feesttenten en gebedsruimten. Besmetting via oppervlakten sluit hij uit, er zijn geen voorbeelden bekend waarbij mensen op deze wijze besmet zijn met het Corona virus. Deze observaties zeggen veel over nut en noodzaak van maatregelen. Afstand houden heeft zin, winkelwagens wassen niet. Mondkapjes hebben nimmer zin in de buitenlucht, maar kunnen een rol spelen in onvoldoende geventileerde binnenruimtes met veel mensen. Beter is het om grote mensenmassa's binnen helemaal te vermijden. Thuis werken is dus zinnig, ook ter voorkoming van besmettingen. Mij geven deze observaties richting aan zin en onzin van krantenkoppen en maatregelen. Het mooiste is natuurlijk als een vaccin een einde maakt aan de verspreiding. Tot die tijd blijft het behelpen, maar ook genieten van wat wel kan en het hopelijk blijvend lage aantal zieken.

Zomer in Zuidlaren

IJsselstein - 30 augustus 2020 - Het plan voor deze zomer was Frankrijk, de omgeving van de Elzas. Zin in mondkapjes, negatieve reisadviezen etc. had ik echter niet, dus het werd Zuidlaren in het mooie Drenthe. Het was een heerlijke midweek.

Zuidlaren ligt in het noorden van Drenthe, vlak onder de stad Groningen. Ten zuiden van Zuidlaren liggen bos- en heidegebieden, aan de noordzijde ligt het Zuidlaardermeer. Ik had een hotel in het centrum van het dorp, het Brinkhotel op De Brink. Daarmee lag het vlakbij winkels en horeca, maar toch rustig in de nachten. Op dinsdag heb ik Bad Nieuweschans bezocht, een sauna- en thermaalbadencomplex aan de Duitse grens. Dinsdag ben ik richting Emmen gegaan, om dierenpark Wildlands te bezoeken. Het was een wat natte dag, waardoor met name de overdekte vlindertuin en het tropische gebouw met o.a. vele soorten vogels erg mooi waren. Donderdagavond was ik naar Groningen. Ik wilde eten bij een Grieks restaurant waar ik vaker geweest was, maar deze bleek 'vanwege familie-omstandigheden' gesloten. Ik kwam daardoor terecht bij dinercafé Soestijk in dezelfde straat, met een 'koningsmaal' op het menu, geserveerd door 'de hofhouding'. Het smaakte niets minder dan de gyros die ik in gedachten had.

Donderdag overdag heb ik een wandeling gemaakt richting Midlaren en Noorlaren. In het laatste dorp wilde ik lunchen. Ondanks aangekondigde openingstijden op internet, bleek het lokale eetcafé er gesloten. Op een briefje op de deur stond dat het vanwege Corona genoodzakt was gesloten te zijn. Waarschijnlijk had de uitbater vanaf juni geen nieuws meer gezien. Aan het einde van de straat startte ik google op mijn telefoon op, om te kijken of er nog andere eetgelegenheden in de buurt waren. Op dat moment kwam een oudere dorpsbewoner aanfietsen: "Kan ik u misschien helpen?" Dat kon hij zeker, hij wist een eetgelegenheid: "Aan de linkerkant van deze weg, enkele bochten verder, een wit ding." Dat witte ding bleek herberg De Blankehoeve te zijn, met een mooi terras voor de deur. Ik nam plaats, even verderop zat een gezelschap in nette kleding. Meer keurig geklede mensen kwamen aanlopen, vaak met cadeau's. Het bleek een bruiloft, het bruidspaar arriveerde als laatste. Zij droeg een korte witte kanten jurk, hij een spijkerbroek met vaal shirt. Het contrast met de gasten was in ieder geval duidelijk. Dat was het ook in gedrag. Terwijl het bruidspaar relaxed de cadeau's in ontvangst nam, riep één van de aanwezige met regelmaat "anderhalve meter!" Terugkomend van toiletbezoek, trof ik haar in de hal. Ze draaide zich richting muur en kroop er bijna in. Vriendelijk groetend passeerde ik haar, om even later mijn wandeling weer te vervolgen in het rustige, vrijwel Corona vrije Drenthe.

Virtuele vierdaagse

IJsselstein - 27 juli 2020 - Deze zomer gaan de georganiseerde wandelvierdaagses niet door. Wel zijn er alternatieve vierdaagses. Hierbij worden de routes zelf gekozen, maar de wandelprestsatie geregistreerd op een app. Het voltooien van vier maal de gekozen afstand, leidt dan ook tot een medaille. Ik besloot op deze manier de virtuele vierdagse van Alkmaar te lopen, vanaf camping De Geuldert in Plasmolen, gewoonlijk gelegen aan de route van de Nijmeegse Vierdaagse.

Een vierdaagse is vier windrichtingen. De eerste dag was het noordwesten aan de beurt, een tocht richting Malden. De eerste kilometers van Plasmolen naar Malden gingen door bossen en heuvels, om in het dorp Malden bij het winkelcentrum op het terras te lunchen. Vanaf Malden ging de route langs Maas - Waalkanaal en de Maas weer terug richting Plasmolen, door het rivierenlandschap dus. Dag twee was voor het noordoosten, richting Groesbeek. Ook deze dag gingen de kilometers tot de lunch in Groesbeek door bossen en heuvels, met dat verschil dat het ook vanaf Groesbeek terug bos- en heuvelrijk landschap bleef. Voorbij Groesbeek zat er nog een heel klein stukje Duitsland in de route, om daarna via natuurgebied De Diepen en het dorp Milsbeek terug te gaan naar Plasmolen. Dag drie was volledig voor het rivierenlandschap rond de Maas, het was de zuidwestelijke windrichting, met Gennep als stopplaats. De laatste dag had ook Gennep als stopplaats, met een route richting het zuidoosten. In deze route zat de Genneper heide, een gebied onder Gennep. Het bleek een schitterend gebied, na twintig jaar in de omgeving gewandeld te hebben toch nog een mooie ontdekking.

Natuurlijk is een vierdaagse met gezamenlijke start, uitgezette routes, rustpunten, etc. een mooiere blevenis dan een virtuele vierdaagse. Zoals bij veel virtuele gebeurtenissen, ontbreekt de gezelligheid van de belevenis. Toch is het in Corona tijd een mooi alternatief. Echte vierdaagses zijn om begrijpelijke reden afgezegd, het zijn toch evenementen met veel mensen die bij start en finish weinig afstand hebben. Met een virtuele vierdaagse wordt de gezelligheid niet bereikt, maar het is wel een wandeling naar een doel. Bij de Alkmaarse vierdaagse eindigde iedere dag met een virtuele tempel, zoals op de afbeelding te zien in. Als het goed is, ligt deze week de medaille in de brievenbus. Het lopen naar een doel geeft toch meer voldoening dan het lopen om het lopen, waarbij het uiteraard in kleiner gezelschap ook gezellig is. Ik koos voor Alkmaar omdat de dagen gekozen konden worden in de gehele maand juli, wat vrijheid geeft. De Nijmeegse had een app waarbij gelopen moest worden op de dagen van de oorspronkelijke vierdaage. Het was een populair alternatief voor de wandelaars die gewoonlijk de Nijmeegse lopen, met op vrijdagavond in menige kroeg toch nog wat overwinningen die gevierd konden worden. Volgend jaar zou het uiteraard leuk zijn als de echte vierdaagses weer gelopen worden in Alkmaar, Nijmegen en vele andere dorpen en steden, maar de virtuele variant is zeker een mooie aanvulling. Zo leidt crisis ook in de aloude, traditionele wandelsport toch nog tot innovatie. Ik ben benieuwd of er nog meer volgen.

Laatste dagen Drenthe

IJsselstein - 28 juni 2020 - Voor ik vrijdag weer huiswaarts ging, heb ik donderdag nog het Drentse plattenland en de stad Groningen bezocht.

Afgelopen jaren liep ik een dag van de Drents Friese Woud Wandelvierdaagse Diever, zoals de naam al zegt vanuit Diever. Zoals vrijwel alle evenementen ging deze dit jaar niet door. Ik heb het vervangen door zelf een rondje Dwingeloo - Diever te wandelen, zo een negentien kilometer. Uiteraard is het minder gezellig dan een georganiseerde tocht, maar de omgeving wordt er niet minder mooi van. Vanuit Dwingeloo ben ik eerst in noordelijke richting gelopen, om vervolgens via Dieverbrug naar Diever te wandelen. Het was rustig polderlandschap, alleen de paarden in de wei lieten merken mij te zien. In Diever was het drukker. Bij het gewoonlijk drukke start- en finishpunt van de vierdaagse was niets te doen, maar de terrasjes in het dorpscentrum waren goed gevuld. Ik vond het een mooie plek voor een pauze, om daarna via de zuidelijke kant weer richting Dwingeloo te lopen. Onderweg was het wat drukker dan op het eerste deel, met name met fietsers.

Die middag ben ik richting stad Groningen gegaan. Hier was het een gezellige drukte. De terrassen stonden wat verder uit elkaar, maar hadden ook meer ruimte gekregen. Het leek mij geen slcht idee het zo te laten, het zag er gezellig uit. De drukte was als vanouds, met voldoende mensen op de terrassen en in de winkels. Alleen op het station was echt te merken dat ook in Groningen de Corona regels van toepassing zijn. Om begrijpelijke redenen waren daar de mondkapjes in de mode, terwij die elkders nergens te zien waren. Gegeten heb ik bij Grieks restaurant Olympus. Het ligt in het centrum, aan een winkelstraat nabij de Grote Markt. Groot is het terras niet, maar met uitzicht op de winkelstraat is het er goed toeven. Ik zat er als eerste, al snel vulde het zich met meer mensen. Met zicht op het winkelend publiek, smaakte de gyros meer dan uitstekend. Het was een prima laatste maaltijd voor deze vakantie, heerlijk relaxed in het noorden van het mooie Nederland.

Drentse steden

Dwingeloo - 24 juni 2020 - De afgelopen jaren gebruikte ik mijn weekje Drenthe om een Duitse stad te bezoeken. Dit jaar had ik geen zin in een mondkapjescircus, dus bezocht ik vandaag twee Drentse steden. Grote steden zijn het niet, gezellig was het wel.

Vanmorgen was ik in Emmen, bekend van dierenpark Wildlands. Een aantal jaren geleden was ik in het oude dierenpark Emmen en daar was ik niet enthousiast over. Er was weinig te zien, het was een erg traditionele dierentuin met veel hokken waar dieren zich verstopte. Hoe anders is Wildlands geworden. Het ligt nog steeds aan de rand van het centrum, maar het is een prachtig uitgestrekt park met alle ruimte voor de dieren. Rotsgebieden, steppes, tropische kassen met vlinders en vogels, alles is aanwezig. Zelf vond ik de zeehondenshow het hoogtepunt. Dieren die kunstjes doen voor mensen blijven altijd leuk. Na het bezoek aan de dierentuin, liep ik de stad even in. Een mooi historisch centrum is het niet, er staan slechts enkele oudere gebouwen tussen nieuwe flats en winkelcentra. Het was wel de eerste stad waar Corona in mijn beleving goed gedaan heeft. De terrassen stonden veel verder uit dan normaal, wat het buitengewoon gezellig maakte. Ik at een broodje hete kip op één van die terrassen, met uitzicht op andere terrassen. Het waren gevulde terrassen, er werd heel wat gedronken met het schitterende weer.

Later in de middag was ik in Assen, de andere stad in Drenthe. De weg tussen Emmen en Assen bleek Hunebed Highway te heten, toepasselijker kon ik het niet bedenken. In Assen bleek het marktdag. Tot veler vreugde kan dit weer, hoewel er veel gele hesjes stonden. Gelukkig stonden deze er niet als protest, maar om mensen op de Corona regels te wijzen. "Heeft u het bord niet gelezen?" hoorde ik één van de dames in geel hesje vragen aan een passant met fiets. Dat had hij wel, hoorde ik nog. De rest van het gesprek kon ik niet meer volgen, maar even later zag ik hem aan de andere kant de markt verlaten, met fiets. Ik liep door naar het Koopmansplein, waaar het gezellig druk was bij het Grand Café. Na daar wat prikkelend vocht tot me genomen te hebben, stak ik het plein over naar warenhuis Vanderveen. Het is één van de weinig warenhuizen die ik nog ken in Nederland. Natuurlijk is er kleding te koop, maar ook meubles, fietsen, huisdieren en kunst ontbreken niet in de collectie. Vanaf de bovenste verdieping is er een schitterend uitzicht over de stad, zoals het hoort in een groot warenhuis. Het is één van de weinige winkels die Assen de moeite waard maakt. Buiten de markt en het Koopmansplein, worden het al snel straten met winkels waar weinig geld uit te geven is. Goedkoop is het kernwoord, waarbij de Lidl zowaar nog klasse uitstraalt. De markt en het Koopmansplein maakte echer veel goed, zo was het ook in Assen toch nog gezellig.

Lekker fris

Dwingeloo - 23 juni 2020 - Zonneschijn en een mooie temperatuur, het was vandaag mooi weer voor een frisse duik en daarna frisse drankjes.

Het ontbijt was vanmorgen anders dan andere jaren. Er was geen buffet, maar er werd aan tafel geserveerd. Het is één van de Corona maatregelen die geen belemmering opleveren. Aan tafel geserveerd worden is immers niks mis mee, ook 's morgens vroeg niet. Ook later op de dag liet ik het me aan tafel serveren, in Zuidlaren. Eerst had ik wat frisse dranken op het terras van een grand café, met uitzicht op de doorgaande weg. Later bekeek ik de andere kant van de doorgaande weg, vanaf het terras van eetcafé Brinkzicht. Zoals de naam al doet vermoeden, er was daar ook uitzicht op De Brink. Ik bestelde scholfilet, deze was echter niet meer verkrijgbaar. Op zich was dat apart met een visboer op De Brink, maar de door de serveerster geadviseerde tongfilet smaakte ook uitstekend. Dat deden de mosterdsoep vooraf, de groenten en aardappels erbij en de koffie achteraf ook, wat het een smakelijke maaltijd maakte.

Tussen de gerechten door verbleef ik in het zwembad. Het was een ouderwets buitenbad, zoals in het midden van het land eigenlijk niet meer bestaat. Ligweides en meerdere baden waren aanwezig. De watertemperatuur was goed en het was gezellig druk. Het deel met bubbels lag in de schaduw, wat niet verkeerd was met deze buitentemperatuur. Ik zat er rustig, even verderop zaten twee jongere dames, één buitengewoon goed gevuld, één van normaal postuur. "Ik heb ik de zomer altijd dat ik aankom, dan snoep ik veel meer. Ik probeer dan te lijnen, maar dat vind ik zo lastig." hoorde ik de jongedame met normaal postuur zeggen. De buitengewoon goed gevulde dame probeerde wat adviezen te geven. Het leek mij niet de meest voor de hand liggende persoon voor dit gesprek, maar ze babbelden er behoorlijk op los. Terrassen met bitterballen waren de boosdoener, begreep ik. Rond drie uur 's middags besloot ik voldoende zon gehad te hebben. Om te voorkomen dat ik zelf net zo rood werd als mijn rode t-shirt, heb ik rond die tijd het bad verlaten. Ik had voldoende in het frisse water gelegen, het terras met lekkers lonkte toch.

Vakantie in Coronatijd

Dwingeloo - 22 juni 2020 - Gewoonlijk loop ik in het voorjaar een wandeltocht in Diever, waarbij ik die week van een weekje vakantie in Drenthe geniet. Zoals veel, is het dit jaar anders.

Alle georganiseerde wandeltochten zijn afgelast, zo ook de wandeltocht in Diever. Deze was gepland op de dagen voor Pinksteren, in die week had ik ook mijn weekje vakantie gepland. Het was de tijd dat de horeca nog gesloten was, zwembaden niet open mochten, etc. etc. Gelukkig is het nu allemaal net wat minder stringent, wat ik een goede reden vond mijn weekje Drenthe in deze week te plannen. De terrassen zijn open, de weersverwachtingen goed, dus dat moet goed komen. Een mooie wandelroute zal ik zelf uitstippelen, ik denk nu aan een rondje Diever vanaf mijn hotel in Dwingeloo. Toch is ook in deze week vakantie anders dan anders. Morgen ga ik zwemmen, het bad moest ik vooraf reserveren. Dat geldt ook voor de restaurants. Spontaan een terrasje pakken kan, maar restaurants moeten gereserveerd worden. Op deze manier wordt het allemaal wat planmatiger. Het is niet verkeerd voor de voorpret, maar de spontaniteit is minder dan gewoonlijk.

Op de heenweg nam ik een pitstop in Ommen. Café Flater had een terras uitstaan, koffie met appelgebak werd op het terras geserveerd. Zittend in de zon, vond ik dat geen slechte aanvang van de vakantie. Later op de dag was ik in Hoogeveen. Hier is maandag niet de dag om te winkelen, kwam ik achter. Toch was het op straat gezellig druk. Bakker Bart had het terras uitstaan, de bakjes waren gevuld, er liepen aardig wat mensen. Het eten had ik 's avonds gereserveerd bij 'Het hof van Dwingeloo'. Het is een traditioneel café restaurant in het dorp, in een straatje met meerdere restaurants. Ik kom plaats nemen op het terras, goed gevuld voor een maandagavond. "U kunt de handen desinfecteren", was het welkom. Als mensen vertrokken, werden de tafels gereinigd met alcohol. Een tafeltje achter me zat een stel van een andere lokale horecagelegenheid, vanavond gesloten: "Dat doen wij niet, wij houden het bij desinfectie van de handen." De ober wist zijn actie goed te duiden: "Ach ja, het gaat erom dat we mensen een veilig gevoel geven." Gelukkig gaven ze ook nog een welkom gevoel, plus een heerlijke maaltijd. Ik ben benieuwd hoe de rest van de week is, in het vrijwel Corona vrij noorden van Nederland.

Rondje horeca

IJsselstein - 7 juni 2020 - Vanaf afgelopen maandag is de horeca weer open. Het land ziet er gelijk weer gezelliger en gastvrijer uit. Ik heb de eerste dagen even afgewacht, maar afgelopen weekend een rondje horeca gemaakt.

Mijn gewoonte is om medio maart, aan het begin van het campingseizoen, te eten bij restaurant De Kombuis in Plasmolen. Dit jaar viel het begin van het campingseizoen gelijk met de start van de 'intelligente lockdown', dus dat ging niet door. Nu de horeca alsnog open was, vond ik het een uitermate geschikt restaurant om alsnog als eerste te bezoeken. Die keuze was niet verkeerd. De kaart was vernieuwd en dat was het restaurant ook. De periode van sluiting was gebruikt om met verf aan de slag te gaam, met een mooi resultaat. De sfeer was uitermate ontspannen. Het was niet druk, wel gezellig. De vernieuwde kaart was ook niks mis mee. Ik koos vor parelhoen met rode wijn saus, een aanrader voor eenieder die ook weleens in Plasmolen eet. Later die avond bezocht ik de bar van De Geuldert. Ook daar was het niet heel druk, maar het was leuk weer bekenden uit de buurt te ontmoeten. Gezellig was het ook, ondanks en dankzij handalcohol, eenrichtingsverkeer en aanzienlijk minder barkrukken dan anders.

Zaterdagmiddag vond ik het weer tijd voor Nijmegen. Aan het begin van de Hezelstraat, op de hoek van het Ivensplein, is eind vorig jaar Bagels en Beans geopend. De keten heeft in heel Nederland al vele vestigingen en daar in de Nijmeegse binnenstad nu bij gekomen. Ook hier was het duidelijk Corona proof. Net als bij De Kombuis en De Geuldert werden de tafels na gebruik afgenomen en was handalcohol aanwezig voor de desinfectie van de handen. Ontspannen was het ook. Vanaf het terras had ik af en toe uitzicht op een passant met mondkap, maar het personeel was gastvrij zonder beschermende uitrusting. Regelmatig handen wassen blijft het beste, een mondkap op een terras schijnveiligheid. Niks is dus beter dan serveersters in gebruikelijke kledij. Vanmiddag was ik nog even bij De Diepen, aan de rand van Milsbeek en de Duitse grens. Ook daar zag ik gebruikelijke kledij en handalcohol, maar toch besloot ik daar volgende week niet te gaan eten. De puber die serveerde moest nog wel heel veel leren, o.a. het afnemen van tafels had ze nog niet in het systeem. De eerdere goede ervaring bij De Geuldert deed me besluiten daar nog maar een kop thee op het terras te nemen, als afsluiting van een weekendje horeca.

Toch thuis?

IJsselstein - 6 mei 2020 - Gisteren gaf het kabinet niet thuis, vandaag is is de weg toch nog gevonden. Er is een routekaart naar perspectief gepresenteerd.

Maandag a.s. gaan de scholen open en kunnen de kappers weer knippen. Zo om me heen kijkend, zal het laatste veel mensen goed doen. De terassen gaan weer open per 1 juni, net als restaurants in beperkte mate. Dat is nog even weg, maar in ieder geval perspectief. Dat geldt ook voor de overige maatregelen, welke langzaam afgebouwd worden tot 1 september. Er is enkel nog onduidelijkheid over evenementen, maar daar zal komende maanden vast ook een beslissing over genomen worden. In de gehele communicatie zit maar één hilarisch element, dat is het advies buiten de spits met het openbaar vervoer te reizen. Ik ben benieuwd hoe de gemiddelde werkgever daar over denkt. Het belangrijkste is dat er nu duidelijkheid is. De vraag is uiteraard wat het effect gaat zijn op de verspreiding van het Covid 19 virus. Daar zijn zeventien miljoen meningen over. Uiteraard ben ook ik één van de zeventien miljoen mensen met een mening. Mij lijkt dat het met inachtneming van de maatregelen bijna niet uit de hand kan lopen. De grote vraag blijft of mensen met contactberoepen en in verpleging en verzorging de goede maatregelen kunnen blijven nemen. Beschikbaarheid van middelen is daar essentieel in, evenals kennis van de daadwerkelijke risico's. Gaat dat allemaal goed, lijkt de kans mij nihil dat er alsnog een grootschalige uitbraak komt. Zoals gezegd, het is één van de zeventien miljoen meningen.

Voor veel mensen is het nog steeds de vraag wat met de vakanties gebeurt. Zelf had ik meerdere korte vakanties geboekt. Mijn vakantie eind mei had ik al verzet naar eind juni. Daar ben ik blij om. Ik zal mijn restaurants moeten reserveren, maar dat is het ergste niet. Eten kan weer, terassen zullen open zijn. Nu nog hopen op mooi weer. Per 1 juli gaan ook de toiletgebouwen op campings weer open. In praktijk betekent dit dat met Hemelvaart en Pinksteren de campings nog leeg zullen zijn, maar mensen met de zomervakantie er weer op uit kunnen. Voor de campings is het te hopen dat veel mensen dit jaar de zomervakantie in Nederland vieren, dan kan het seizoen toch nog wat worden. Dit hangt natuurlijk sterk af van wat het buitenland doet. Frankrijk is een populaire bestemming, het is nog geheel onduidelijk of daar vakantie gevierd kan worden. Ook ik had Frankrijk geboekt, twee hotels in de Elzas eind augustus. Voor het geval dat niet lukt, heb ik een bestemming in noord Nederland achter de hand. We gaan meemaken welke route ik kan nemen, het is in ieder geval fijn dat de routekaart in Nederland gereed is.

Niet thuis

IJsselstein - 5 mei 2020 - Gewoonlijk is 5 mei de dag van de bevrijdingsfestivals. Dat was het vandaag niet. Blijf thuis, was het advies van de regering. Ik nam een kijkje in Schoonhoven, net als andere mensen op minimaal anderhalve meter afstand van elkaar.

Het is nu de achtste week dat Nederland zich inhoudt. Mensen werken thuis, horeca is dicht, kapsalons zijn gesloten en de regering blijft roepen dat mensen thuis moeten blijven. Ondertussen neemt het aantal besmettingen rap af, evenals het aantal ziekenhuisopnames. Zonder dat het Corona virus verdwenen is, lijkt het zeker de goede kant op te gaan. Voorzichtig gaan winkels weer open, meestal met maatregelen om het aantal bezoekers te beperken en besmetting te voorkomen. Daar waar mensen in de eerste weken vooral binnen bleven, komen ze nu weer meer naar buiten. Hardlopers, fietsers en wandelaars genieten weer van het voorjaar, winkelcentra worden weer bezocht. Soms leidt dat tot excessen met extreme drukte, zoals bij de opening van de Ikea het geval leek. Over het algemeen valt dat reuze mee. Vandaag was ik in Schoonhoven. Mensen zaten aan de rivier, maar keurig op afstand. Op de bankjes zat maximaal één stel, op de trappen aan het water zaten mensen ook uit elkaar. De rij voor de snackbar was lang. Dat kwam niet door het aantal mensen in de rij, wel door de afstand tussen de mensen in de rij. Nederland gedraagt zich verstandig, was mijn conclusie.

Ondertussen zwelt de kritiek op het regeringsbeleid aan. Het idee is dat wetenschappers adviseren, ambtenaren de adviezen omzetten in beleidsadviezen en de politiek vervolgens beslist wat er gebeurt. In praktijk lijkt het dat het kabinet de adviezen van een selecte groep wetenschappers kritiekloos overneemt en tot beleid verheft. Hubert Bruls, voorzitter van de veiligheidsregio's, stopt niet met interviews geven over perspectief. Het CDA heeft Jan Peter Balkenende van stal gehaald om de partijgenoten in de regering van kritiek te voorzien in De Telegraaf, Paul Depla gebruikte het woord schizofreen om het regeringsbeleid te typeren. Het lijkt dus een goede vraag of de huidige regering wel zo geschikt is als het in de eerste weken van de crisis leek te zijn. Het besluit tot een intelligente lockdown i.p.v. de lockdowns die in landen als Frankrijk en Italië zijn ingevoerd, lijkt in ieder geval een goed besluit geweest te zijn. Het aantal besmettingen is zeker niet meer dan in landen die dat wel hebben gedaan. Het sluiten van de economie is echter niet moeilijk, met één toespraak en wat noodwetten is het geregeld. Daarna gaat het erom dat de crisis geminimaliseerd en beëindigd wordt. De vraag wordt dan wat wel kan, i.p.v. wat niet kan. Waar al de gehele crisis echt niks kan, is in verpleeg- en verzorgingshuizen. Bezoek wordt geweerd, maar ook weghouden van Corona lukt niet. Beschermingsmiddelen regelen voor het personeel, mislukte hopeloos. Lillian Marijnissen signaleerde het geheel terecht, Mark Rutte werd voor het eerst in zijn leven als politicus boos. Nooit heb ik zoveel onmacht in één persoon gezien. Nu het aantal besmettingen afneemt en de kritiek op beleid aanzwelt, lijkt deze onmacht zeker niet af te nemen. Blijf thuis, blijft het devies. Daarin geeft het kabinet zeker het goede voorbeeld. Op de vraag hoe het nu verder moet, wordt ook niet thuis gegeven. Ideeën van branches, adviezen van medici en oproepen van burgemeesters ten spijt, het kabinet kent echt nog maar twee woorden: blijf thuis. Ik ben benieuwd hoe lang dat blijft. Ik blijf in ieder geval op pad gaan, hopelijk binnenkort ook weer richting restaurant of terras. Met gepaste afstand, dat wel.

Body Bags

IJsselstein - 13 april 2020 - De wereld heeft Corona. Het begon in China, het kwam naar Europa en lijkt nu de gehele wereld in zijn greep te hebben. Ook in het UMC Utrecht zijn we druk met Corona. Afgelopen week besloten we de body bags op voorraad te nemen.

Vrijdag 13 maart werd het me duidelijk: er is geen ontkomen meer aan, Corona gaat de komende tijd ons leven bepalen. Dat weekend had ik een paar dagen Valkenburg geboekt, wat nog kon. Die zondagavond sloot de horeca, kregen kinderen te horen dat ze niet meer naar school hoefden en leerden we plotsklaps anderhalve meter afstand houden. Maandag was het alsof we een film in stapten, zo anders was de wereld. Ook op het werk had het enorme impact. Natuurlijk hadden we de weken ervoor voorbereidingen getroffen, maar ineens was echt alles anders. Zoeken was het die eerste week. Onheilspellende prognoses belandden in de mailbox, onwetendheid over wat komen ging overheerste. Gelukkig zagen alle collega's in het team de ernst van de situatie gelijk in. Vanuit een geweldige betrokkenheid werkten alle teamleden gelijk goed mee, en nog steeds. De tweede week kwam meer zicht op de veranderde werkelijkheid, maar hoe doe je dat eigenlijk in goede samenwerking met andere teams? De derde week waren we ook daar uit en bleken we een nieuw soort routine ontwikkeld te hebben. We leerden elkaars kwaliteiten steeds beter kennen, bleken wonderwel op elkaar te kunnen bouwen. Dat zette zich voort in week vier. Dagelijks overleg hadden we inmiddels al enkele weken met Inkoop en Voorraadbeheer, in goede sfeer. Dinsdag bracht een collega ter sprake dat we de body bags beter op voorraad konden nemen. Ik wilde er niet aan. Woensdag gaf ik toe, we namen de body bags op voorraad. Het is de keiharde werkelijkheid van Corona.

Uiteindelijk weten we ons als groot ziekenhuis goed te redden. Dat geldt op alle afdelingen, maar ook bij Inkoop en Logistiek. We hebben een organisatie staan die in staat is te veranderen. Inkopers die gewoonlijk aanbestedingen doen, richten zich nu volledig op operationele inkoop. Het is hun vak, ze kunnen het geweldig. Voorraadbeheerders hebben het druk, maar bewijzen de druk aan te kunnen. Het zijn vakmensen die weten wat ze doen, ook in crisissituaties. Magazijnmedewerkers blijken buitengewoon vakkundig in het omgaan met snel veranderende assortimenten en voorraadhoogtes. Afval- en transportmedewerkers doen wat ze moeten doen, exact zoals het hoort, bovenal veilig. Ik kan niet meer dan trots zijn. Hoe anders moet dat zijn in de verpleeg- en verzorgingshuizen. Afgelopen weekend las ik een artikel over een zorgcentrum in Mook. Het centrum telt 24 appartementen. Er worden nu 20 bewoners overgeplaatst, zij hebben Corona. De overplaatsing is omdat 22 van de 36 medewerkers ook Corona hebben. Hierdoor is het niet meer mogelijk zorg te bieden. Deze situatie lijkt niet uniek in het land. Lukt het deze kleinschalige centra ook om de goede middelen te krijgen? Krijgen deze mensen de ondersteuning die we in ziekenhuizen wel aan het zorgpersoneel kunnen geven? Of zijn mensen daar met gevaar voor eigen leven aan de slag? Krijgen de medewerkers de aandacht, waardering en cadeau's die de medewerkers in grote, publicitair machtige ziekenhuizen ook krijgen? Het zijn vragen, waarop het antwoord misschien wel lijkt op de vraag over de body bags. We willen het antwoord niet weten, maar het is waarschijnlijk ook de keiharde werkelijkheid van Corona.

Zandvoort Light Walk

IJsselstein - 23 februari 2020 - Terwijl elders in het land carnaval werd gevierd, was in Zandvoort de Zandvoort Light Walk. Ook ik heb deze gewandeld.

De Zandvoort Light Walk wordt georganiseerd door Le Champion, een Noord Hollandse organisatie welke vele hardloop- en wandelevenementen organiseert. Het meest bekend is de Dam tot Dam loop van Amsterdam naar Zaandam. Deze heb ik meerdere keren gelopen, maar ook de de Vierdaagse van Alkmaar, de Egmond Wandelmarathon, de Amsterdam City Walk, de Amsterdam Light Walk en de Dertig van Zandvoort zijn tochten van Le Champion welke ik eerder gelopen had. De Zandvoort Light Walk werd dit jaar voor het eerst georganiseerd. Het idee was dat de wandeltocht 's avonds in het donker is en onderweg verschillende lichtkunstwerken te zien zijn. Het oorspronkelijke idee was om de route voor een groot deel over het strand te laten lopen, maar i.v.m. de harde wind was de route omgelegd richting Aerdenhout. Dat bleek geen overbodige luxe, het waaide behoorlijk. Zelf trof ik het wel met de regen. Bij aanvang van de tocht miezerde het even, waarna het droog werd. Nadat ik voorbij de finish had plaats genomen in een Zandvoortse kroeg, barstte de regen los. Gelukkig had ik in de voorhoede gelopen, de meeste deelnemers zullen een flink nat pak gehaald hebben. De gezelligheid in het centrum van Zandvoort werd er niet minder op. Er was live muziek op het plein achter de finish, de kroegen zaten gezellig vol met wandelaars en ander publiek.

De route begin bij het KNRM reddingstation Zandvoort, gelegen aan de boulevard. Vanaf daar liep de route langs de boulevard en door het dorp richting jhet circuit, waarna de wandelroute over het circuit ging. Het eerste deel was nog in renovatie, was nog niet geasfalteerd. het tweede deel ging over een pas geasfalteerde bocht, welke scheef lag. Met de auto is het vast heerlijk om er niet uit te vliegen, lopend was het niet ideaal. Daarna ging het richting strand, om toch nog een klein deel over het strand te gaan. Vanuit het licht het donkere strand op, vond ik zelf niet voor herhaling vatbaar. Die herhaling was er gelukkig ook niet. Na nog een stuk door Zandvoort te lopen, ging de route via Bentveld richting Aerdenhout. Sommige wandelaars vonden het een wat lange weg, zelf vond ik het heerlijk lopen. Vanuit Aerdenhout ging het over een mooi pad tussen bebouwde kom en natuurgebied weer terug naar Zandvoort, wat ik ook een erg mooi deel vond. Onderweg waren er, zoals bedoeld, diverse lichtkunstwerken te zien. Sommige waren heel eenvoudig, anderen zeker indrukwekkend. Bij binnenkomst in Zandvoort werden we verwelkomd door mensen verkleed als verlichte vlinders. Met carnaval zou het niet passen, maar hier was het erg mooi. De finish was in het centrum, licht als altijd van de vele straatverlichting. Het zou daar nog lang duren voor het licht uit ging.

Goed gezien?

IJsselstein - 6 februari 2020 - Afgelopen weekend waren mijn ogen ontstoken. Voor het eerst bezocht ik daarom de huisartstenpost in het weekend.

De huisartsenpost voor de regio bij IJsselstein is gevestigd in het Antonius Ziekenhuis Nieuwegein. De receptioniste verwees me door, het bleek bij de eerste hulp te zijn. Ik zag twee loketten, één voor de eerste hulp en één voor de huisarts. Ik koos de laatste, ontstoken ogen zijn niet zo ernstig dat ziekenhuiszorg nodig is. Ik mocht me legitimeren, mijn gegevens werden opgezocht en ik werd naar de wachtkamer verwezen. Na een half uur ging ik eens vragen hoe lang het ging duren, antwoord was dat iedereen binnen een uur geholpen wordt. Ongeveer tien minuten daarna werd ik geroepen. Een verpleegkundige heette me welkom en vertelde dat ze triage deed, bepalen of ik naar huisarts of eerste hulp moest. Ik uitte mijn verbazing, vertelde dat ik verwacht had direct bij de huisartstenpost uit te komen. Ze ging verder met het bekijken van mijn ogen en stelde een aantal vragen. "Hoe is het om naar mij te kijken?" was er één van. Schijnbaar zocht ze een compliment, mijn zicht was niks mis mee. Daarna vertelde ze zo terug te komen, om even te overleggen. Na terugkomst bleek ze mijn eerste signaal goed begrepen te hebben. Ze legde uit was ik had en hoe ik het zelf kon behandelen, door de oogleden twee tot drie keer per dag schoon te maken met lauw water. Oorzaak bleek te zijn dat een verkoudheidsvirus in mijn ogen was gekomen. Het is weer eens wat anders dan de neus of de keel, zo een verkoudheid in het oog.

Al met al ben ik prima geholpen. Binnen een uur was me duidelijk wat ik had, hoe ik het kon behandelen en zowel de receptioniste als de verpleegkundige waren hartstikke vriendelijk. Toch vielen me een aantal punten op. Het begint bij de triage. Aparte loketten voor eerste hulp en huisarts, suggereert dat eenieder zelf de keuze tussen deze twee maakt. Het is apart dat daarna toch nog triage plaats vindt bij mensen die voor de huisarts kiezen. Vervolgens is daar de wachtkamer. Aanduiding van verwachte wachttijden is er tegenwoordig in veel poliklinieken en wachtkamers, maar deze ontbreekt hier. Wachten is begrijpelijk en ook helemaal niet erg, maar niet weten waarop is vervelend. Een bord of scherm met verwachte wachttijd zou goed doen. Een ander punt in de wachtkamer is dat de gesprekken bij het loket zeer goed te volgen zijn. Er zijn twee mensen na mij gekomen, van beide kon ik zeer goed horen wat de klachten waren. Nu is dat bij de zaterdagse sportblessures niet zo een punt, maar ik kan mij goed voorstellen dat op andere momenten meer privacygevoelige gesprekken door de wachtkamer schallen. Pluspunt in de wachtkamer was de gratis koffie. Deze kon zo gepakt worden en smaakte prima. Ik zal daar niet voor terug komen, maar het is fijn te weten dat ook bij huisarts de koffie altijd klaar staat.

Brexit

IJsselstein - 1 februari 2020 - Gisterenavond elf uur lokale tijd heeft Groot Brittannië de Europese Unie verlaten. Eerder die avond kwam ik terug uit Londen, na de verschillen tussen Engeland en Europa beleefd te hebben.

Voor het werk ging ik naar het Wipps Cross University Hospital aan de rand van Londen. Mijn hotel had ik in de wijk Walthamstow, op loopafstand van het ziekenhuis. Het zag eruit als een klassieke Engelse volkswijk, zoals bekend uit oude films en televisieseries. Lange rijen huizen met dakpannen en erkers, allerhande soorten winkels en andere bedrijvigheid, Engelse pubs op vele straathoeken. Enerzijds had het de trieste uitstraling van een armoedige volkswijk, anderzijds was het ook een levendige, gezellige stadswijk waar het veilig vertoeven was. Wat ik mij voorstel bij Engeland van de jaren '70, was waar ik daar ervaarde. Zelfs de klassieke rode telefooncellen stonden nog op straat, hoewel er geen telefoons meer in hingen,. Het enige verschil was dat ik vrijwel geen Engelsen op straat zag. In de pubs zaten hier en daar Engelsen, maar het straatbeeld werd bepaald door een internationaal gezelschap van vele verschillende nationaliteiten.

Het contrast met het moderne centrum van Londen was groot. Ook daar is het gezelschap internationlaal in een typisch Engels straatbeeld. Dubbeldekkers, Engelse taxi's en de vele toeristenshops houden het klassieke beeld vast. Overeenkomst is de aanwezigheid van Engelse pubs. Het zijn een soort huiskamers waar mensen samenkomen. Niet alleen vriendengroepen zitten er, ook veel mensen alleen komen richting pub. Donderdagavond at ik in een zo een pub. De kaart was beperkt, de smaak geweldig. Koffie stond niet op de kaart, alleen thee. Als echte Nederlanders zochten we een pub op waar wel koffie was, wat twee straathoeken verder het geval was. Een Engelsman en een Zuid Afrikaan zaten samen aan de tafel naast ons. Ze begrepen weinig van de Brexit, waren er ook zeker niet blij mee. Tegelijkertijd waren ze wel blij dat er na twee jaar nu enige duidelijkheid was. Een dag later wachtte ik in het centrum op de trein. Op de televisie waren beelden van de Brexit taferelen in een ander deel van het centrum. Niemand keek, het leek een gewone dag. Dat is ook wat ik eerder op de dag hoorde: "Het is vandaag een dag zoals alle anderen, morgen ook. Wat er ook gebeurt, aan het einde van iedere dag is er bier."

De meubelboulevard

IJsselstein - 5 januari 2020 - Na negentien jaar vonden we het tijd voor een nieuw bed. Het leverde avonturen op de meubelboulevard op.

Als eerste bezochten we de meubelboulevard in Utrecht. Bij de eerste zaken was het redelijk druk. "Als u vragen heeft, laat u het dan even weten?" was over het algemeen het commentaar van de meeste verkopers. Bij Beddenreus probeerde men het wat gastvrijer: "Welkom, kan ik u een kopje thee aanbieden?" Zo halverwege de middag was dat geen verkeerd aanbod. We keken wat naar bedden en dronken een kopje thee met de verkoper. Eén bed vonden we wel mooi. We twijfelden wel wat over de afmetingen, wat we ook lieten weten. Daar wist de verkoper wel raad mee: "U kunt altijd weer annuleren. Ik ben geen opdringerige verkoper, maar vandaag kan ik u wel achtenzestig euro korting aanbieden. Of ik dat morgen nog kan, weet ik nog niet. Maar nee, ik wil niet aandringen, alleen moet ik nog horen of deze actie doorloopt." De thee smaakte prima. De volgende week namen we een kijkje in Rotterdam, bij het Alexandrium. De omgeving is onooglijk, maar het winkelcentrum is mooi, overdekt en praktisch. Bij de meeste zaken waren de verkopers weer aanwezig voor eventuele vragen, bij één zaak was een heel bijzondere verkoper aanwezig: "Hallo, ik ben hier de slaapspecialist." Hij zag er niet erg uitgeslapen uit, wat ik een bijzondere combinatie vond.

Bij Morgana troffen we een mooi bed en een attente verkoopster, die ons een offerte mailde. Ook hier legden we uit dat we nog even na wilden meten, wat geen enkel probleem was. Na thuis één en ander nogmaals rustig bekeken te hebben, mailden we dat de offerte accoord was. Een dag later ging de telefoon. Een collega verkoper belde, ze bleek een foutje gemaakt te hebben. De aangeboden lattenbodem paste niet bij het bed: "Ze is niet zo ervaren, maar ik kan u een oplossing bieden. Het enige punt is dat de prijs anders is." Zelf vind ik het wel zo eerlijk als mensen dan zeggen dat de prijs hoger is. Mijn antwoord dat het binnen de geoffreerde prijs hersteld mocht worden, leverde weinig sympathie op. Wel maakte het echt duidelijk wat anders was: "Dat kunt u niet maken, ons meer dan vierhonderd euro per lattenbodem laten betalen!" Ik sprak af dat er een aangepaste offerte mocht komen, met het oorspronkelijke bedrag als plafondprijs. Daar was hij blij mee, na ontvangst van de mail begreep ik waarom. Ik mailde terug dat de oorspronkelijke prijs toch echt het maximum was en we namen ons voor verder te kijken bij andere zaken. Tweede kerstdag ging echter de telefoon: "Hallo, met de verkoopster van Morgana. Allereerst mijn welgemeende excuus! Ik had het beter moeten doen. Ik begreep van mijn collega dat jullie niet tevreden waren met zijn oplossing, dus ik heb nog wat verder gekeken. Ik heb een oplossing voor een lager bedrag, mag ik jullie uitnodigen voor een kopje koffie?" Zo kan het dus ook. De koffie smaakte goed, de offerte is vandaag ondertekend.

Knallend het nieuwe jaar in

IJsselstein - 1 januari 2020 - De jaarwisseling is weer geweest. Ik was veilig thuis, terwijl mensen bij brandweer, ambulance en afdelingen eerste hulp van ziekenhuizen druk waren met de gevolgen van de jaarwisseling zoals wij die in Nederland vieren.

Vuurwerk is een traditie met de jaarwisseling. Het vindt zijn oorsprong in China. De productie van vuurwerk zou zijn begonnen ten tijde van de Tang-dynastie, die regeerde tussen 618 en 907. Zij gebruikten het bij religieuze gebeurtenissen om boze geesten te verdrijven. Het ritueel van vuurwerk afsteken vormt daarmee een vast onderdeel van de Chinese cultuur. Inmiddels is de traditie met de jaarwisseling overgenomen in vele landen. De meeste landen kennen grote vuurwerkshows waar veel publiek op afkomt. Ook Nederland kent verschillende van deze shows, waarvan de show bij de Erasmusbrug in Rotterdam de bekendste is. Wat niet in veel landen gewoon is, is dat buiten de shows om ook vuurwerk wordt afgestoken door particulieren. Dat is in Nederland wel het geval. Waar zich dat enkele decennia terug nog beperkte tot de eerste uren van het nieuwe jaar, is het nu dagen lang. Verkoop is toegestaan vanaf 28 december, afsteken vanaf 31 december 18.00 uur. In praktijk begint het afsteken op 28 december. Vanaf die dag tot nieuwjaar klinkt Nederland als een oorlogsgebied, met overal knallen. Het summum is nog wel in de eerste uren van het nieuwe jaar, met dan vooral veel siervuurwerk. Parallel hieraan is het inmiddels gewoonte geworden auto's in de brand te steken en is er ieder jaar weer een aantal doden en gewonden te betreuren. Ook dit jaar was het weer raak. In Arnhem zijn twee mensen omgekomen bij een brand in een flat, in het gehele land zijn auto's afgebrand. Het met vuurwerk bekogelen van politie en brandweer hoorde er dit jaar ook bij. Op meerdere plaatsen, o.a. in Vianen, werden brandweermensen gehinderd bij het blussen van branden. Het oogziekenhuis in Rotterdam spreekt over een 'horrornacht', daar zijn o.a. veel omstanders behandeld. Hier in IJsselstein zijn drie auto's in de brand gegaan en is een voormalig schoolgebouw afgebrand.

Deze werkelijkheid begint weerstand op te roepen. Wat een leuke feest moet zijn voor iedereen, is voor velen een bron van ergenis geworden. Geluidsoverlast voor mens en (huis)dier, afgebrande auto's, gewonden in de ziekenhuizen en overledenen zijn immers geen fijne ingrediënten voor een leuk feestje. Hoewel velen ondanks dat nog hechten aan de vuurwerktraditie waarbij mensen zelf mogen afsteken, zijn er ook meer en meer andere geluiden te beluisteren. Landelijk zijn de regels enigszins aangepast, zo is het tegenwoordig verplicht aansteeklonten en vuurwerkbrillen uit te geven bij de verkoop van vuurwerk. Enkele gemeenten hebben vuurwerkvrije zones aangewezen, veelal rond zorginstellingen en dierenweides. Dit blijkt in praktijk goed te werken, in deze zones is werkelijk minder overlast. Om verder te gaan, wil het kabinet de evaluatie van de afgelopen nieuwsjaarsnacht afwachten. De Partij van de Dieren wil daar niet op wachten: "Op evaluaties kunnen we niet meer wachten. Het is nu al, vóór de Nieuwjaarsnacht, volstrekt duidelijk dat de vuurwerktraditie onacceptabele overlast en schade veroorzaakt", stelde fractieleider Esther Ouwehand vorige week. Er wordt daarom een wetsvoorstel ingediend om vanaf eind 2020 alle consumentenvuurwerk te verbieden. Ik ben benieuwd of dit wetsvoorstel aangenomen gaat worden, maar het zou in ieder geval mooi zijn als we 2020 vreedzamer en veiliger kunnen afsluiten dan we het vannacht begonnen zijn.