EVS.NU Edwin's homepage

Vaarwel 2022

IJsselstein - 31 december 2022 - Het is Oudjaarsdag 2022. Het jaar 2022 zal de geschiedenis ingaan als het jaar waarin oorlog terug kwam in Europa. Hopelijk gaat 2023 de geschiedenis in als het jaar waarin de oorlog eindigt.

Het jaar begon met een vuurwerkverbod. Meer dan een dikke middelvinger naar het kabinet Rutte 3 werd het niet. Vuurwerk was overal die nieuwjaarsnacht en niet te weinig ook. Nederland zat midden in de vergislockdown en een vuurwerkverbod was daar onderdeel van. Het chagrijn nam toe, de ontlading gaf enige opluchting. Inmiddels kunnen we in China zien wat maatregelen als lockdowns en mondkapjes teweeg brengen. In Nederland is het alweer bijna vergeten, overschaduwd door "functie elders", de toeslagenaffaire, de stikstofcrisis, de asielcrisis, de wooncrisis, de klimaatcrisis, de energiecrisis en de bijbehorende torenhoge inflatie. De gemene deler is dat al deze crises zijn verorzaakt of versterkt door de kabinetten Rutte. De verkiezingen hebben toch geleid tot kabinet Rutte 4, dus de meerderheid zal er gelukkig mee zijn. Het goede vind ik wel dat mannen als Ferd Grapperhaus en Hugo de Jonge daadwerkelijk een functie elders hebben mogen aanvaarden, waardoor in ieder geval het domme, provocatieve gedrag op ministerieel niveau ten einde is gekomen. Met de opvolgers ben ik het ook niet altijd eens, niet iedere minister lijkt op de goede plek te zitten, maar er zit in ieder geval meer ratio in het beleid en de uitvoering daarvan.

Vergeleken met de situatie in Oekraïne, zijn de crises in Nederland een zegen. Op 24 februari van het afgelopen jaar viel Rusland van meerdere kanten Oekraïne binnen en was oorlog in Europa een feit. Na de val van de muur, het weghalen van het ijzeren gordijn en de opkomst van vrijheden in de jaren '90, had niemand dit meer verwacht. De laatste jaren is de verhouding tussen Oost en West echter weer verslechterd. Rusland o.l.v. Vladimir Poetin wil weer een rol van betekenis op het wereldtoneel en dat lukt met het beginnen van een oorlog. De verwachting van velen was dat Rusland binnen enkele dagen of weken Oekraïne in zou lijven, maar dat liep anders. De Oekraïners bleken een ongelooflijke veerkracht te hebben. Met materiele steun van westerse landen in de wereld, lukt het de Oekraïners om Rusland op de grond de baas te blijven. Kiev is nooit bereikt door het Russische leger. In oostelijk gelegen steden had Rusland meer succes, maar in verreweg de meeste daarvan heerst het Oekraïnse leger inmiddels weer. Alleen door de lucht lukt het Rusland om afschuwelijke aanvallen met desastreuze gevolgen uit te voeren, maar tot overwinning leidt dat niet. Tot vluchtelingen leidt het wel. Gelukkig worden deze ruimhartig opgevangen in Europa, ook in Nederland. Europa's meest inspirerende politicus Frans Timmermans zegt daarover in het Algemeen Dagblad het volgende: "De grootste solidariteit voel je met je naasten, dat is heel menselijk. Solidariteit ontwikkelt zich in concentrische cirkels en wordt ingewikkelder naarmate de afstand groter wordt." En passant verklaart hij daarmee ook één van de crises in Nederland, de asielcrisis. Laten we hopen dat de kracht van Oekraïne en Europa het komend jaar gaat leiden tot vrede met Rusland, maar ook tot meer menselijke maat in de omgang met mensen van grotere afstand.

WhatsApp De Kast

IJsselstein - 18 december 2022 - Donderdagavond was ik in de schouwburg van Cuijk. De Kast stond op het podium, met een theatertour ter ere van het dertig jarig bestaan van de band.

De Kast was groot in de jaren '90. De Friese band scoorde in die tijd grote hits in de Friese en Nederlandse taal. Ook ik heb de band in die tijd diverse keren live gezien, in discotheken, maar ook met een groot orkest in het toenmalige muziekcentrum Vredenburg in Utrecht. In deze eeuw zijn er minder grote hits, maar de muziek is er niet minder om. Dit jaar bestaat de band dertig jaar en ter ere daarvan is een theatertour opgezet. Een mooie mix van hits, oudere albumtracks en nieuw werk passeerden de revue. Een gastopreden was er voor Lot Broersma, dochter van bassist en tweede zanger Sytse Broersma. "Deze tour doet ze haar eerste optredens buiten Friesland", riep zanger Syb van der Ploeg. Ze zong, net als haar vader, zeker niet onverdienstelijk, hoewel ze het niet haalde bij Syb zelf. Dat zegt niet veel, het is één van de beste zangers van Nederland met uithalen die slechts enkelen halen. Zoals het hoort, de grootste hit was de laatste toegift: In nye dei.

Eén van de minder bekende nummers ging over genieten van het moment. Geniet volledig van wat op dit moment gebeurt, later kan het niet meer. Het is een boodschap die mij erg aanspreekt. Genietende van de muziek en de tekst, zag ik mensen om me heen filmen, foto's maken en deze verzenden via WhatsApp. Op de entreekaartjes en borden in de foyer staat een verbod op gebruik van de telefoon in de zaal, maar dat deert lang niet iedereen. De songtekst kwam duidelijk niet over, appjes sturen was voor die mensen schijnbaar urgenter dan genieten van de muziek. Dat de tekst dan niet binnen kont, is misschien niet verwonderlijk. "Hoe was je concert gisterenavond?", lijkt me zo een vraag bij de koffie de volgende ochtend. "Geweldig! Ik heb geappt vanuit de schouwburg en de teksten volledig gemist!" Gelukkig kan ik een ander antwoord geven. Ik heb genoten. Foto's en films heb ik niet, wel een geweldige herinnering aan een prachtig concert.

De wereld draait door

IJsselstein - 27 november 2022 - Afgelopen week was in het nieuws dat de redaktie van De wereld draait door geen fijne werkplek was. Met name presentator Matthijs van Nieuwskerk scheen zich regelmatig schuldig te maken aan schreeuwpartijen en ander ongewenst gedrag richting redaktieleden. Het lijkt mij geen unicum.

De wereld draait door was een dagelijke talkshow van de Nederlandse publieke omroep BNN/VARA, dezelfde omroep die enige tijd terug de misstanden bij The Voice onthulde. Nu was het De Volkskrant die onderzoek had gedaan en onthulde dat de redaktie een angstcultuur kende. Het maakte heel wat los, inmiddels heeft de NPO aangekondigd en breed onderzoek te starten naar de cultuur binnen de radio- en televisieredakties van de NPO. Daar ging wel wat aan vooraf. In zijn eerste verklaring zei Matthijs van Nieuwkerk het volgende: "Dat we kennelijk toch niet iedereen een veilig en gerust gevoel hebben kunnen geven, heeft veel te maken met de scherpe scharen van de ambitie om elke dag de beste tv van het land te maken. Iets dat ik vijftien jaar geprobeerd heb." Dit werd te veel als verdediging gezien, later bleek deze verklaring wel afgestemd met BNN/VARA. Toch volgde snel een twede versie: "Dat we kennelijk toch niet iedereen een veilig en prettig gevoel hebben kunnen geven en dat het zelfs collega’s ziek heeft gemaakt, dat spijt me enorm." Het element spijt was toegevoegd. Het was te laat, een dag later gingen Mattijs van Nieuwkerk en BNN/VARA uit elkaar. De eindverantwoordelijke bij BNN/VARA destijds was Frans Klein, nadien doorgestroomd tot directeur van de NPO. Hij zei in De Volkskrant het volgende: "Misschien vonden wij dat heftige gedrag op heel veel plekken in de mediawereld normaal. Ik ben er niet trots op, hè, ik vind het niet fraai - maar die werkcultuur was op veel plekken in Hilversum zo hard." Ongewenst gedrag was hij niet van op de hoogte. Hij vond dat mensen dat bij hem hadden moeten melden, vanuit de redaktie in Amsterdam op zijn kantoor in Hilversum. Hij had drie dagen meer nodig dan Mattijs van Nieuwkerk, is dinsdag iop non actief gezet.

Ongewenst gedrag op de werkvloer is en hardnekkig fenomeen. Soms gaat het om seks en macht, zoals bij de The Voice het geval was. Vaak gaat het om intimidatie, ongewenst woordgebruik, verbaal geweld, een enkele keer om fysiek geweld, vaak in combinatie met formele en informele machtsrelaties. Dat was te zien bij The Voice, maar ook bij De wereld draait door. Een presentator staat formeel immers niet hoger in hiërarchie dan een redaktielid, maar is wel het gezicht van het programma. Dat geeft een machtspositie, maar ook meer stress. De chirurg en de operatieassistente, de regisseur en de acteur, de planner en de chauffeur, het zijn bekende voorbeelden waarbij op hoogtepunt van spanning weleens een verkeerd woord valt. Wordt iemand daar niet op aangesproken, ontstaat het risico dat het van kwaad tot erger gaat. Hier ligt in mijn optiek de rol van management, maar ook van medewerkers onderling. De eerste stap is het voorkomen van situaties met te veel stress. Dat voorkomt de ellende echt, maar eenieder zal begrijpen dat dit niet altijd lukt. Dan is het creëren van een open cultuur essentieel. Daarmee bedoel ik dat men fouten mag maken, ook in communicatie, maar men de ander ook van repliek mag dienen. Verandert het gedrag niet na het repliek, moet er uiteraard een reële mogelijkheid voor escalatie zijn, zonder nare consequenties voor de melder. In een echt open cultuur zal dat zelden noodzakelijk zijn, maar zeker als machtsverhoudingen spelen zal deze mogelijkheid er echt wel moeten zijn. In mijn optiek is de mediawereld niet uniek in deze problematiek, zie regelmatig voorbeelden in andere omgevingen. Hopelijk helpen de oprispingen in de mediawereld wel mee aan bewustwording, zodat de wereld iets minder lelijk door draait.

Bijeenkomst over Specifiek Ziekenhuisafval

IJsselstein - 13 november 2022 - Begin spetember schreef ik op deze pagina over een innovatie om Specifiek Ziekenhuisafval (SZA) een nuttige toepassing te geven. Afgelopen woensdag hadden we een informatiebijeenkomst voor andere ziekenhuizen. Het werd een leuke middag.

Afgelopen maanden hebben we in het ziekenhuis de produktie langzaam doen toenemen. Steeds meer laboratoria zijn gewisseld van vaten welke verbrand worden op dozen die geshredderd en gesteriliseerd worden in de SterilWave, waarna het restproduct wordt ingezet als vervanger voor zaagsel. Omdat we hiermee de eerste in Nederland zijn die SZA niet laten verbranden bij de Zavin In Dordrecht, vonden we het een mooi moment de collega's in andere ziekenhuizen te informeren. Via mails in ons netwerk hebben we mensen uitgenodigd, zonder promotie op websites, social media, etc. Op deze wijze kwamen we toch tot vijftig aanmeldingen, best veel in de kleine wereld van ziekenhuisafval. De meeste deelnemers waren van werkzaam in de logistiek, arbo, milieu en/of biologische veiligheid in ziekenhuizen, daarnaast waren er mensen van o.a. het RIVM en de Universiteit Utrecht.

De bijeenkomst begon rond half twee met koffie, even na twee uur opende onze directeur de bijeenkomst. Daarna deed ik mijn verhaal, een tijdlijn van de ontwikkeling van 2016 tot nu. Mijn collega en arbeidshygiënist Edwin Hagelen vertelde daarna over de arbo-aspecten van de ontwikkeling. Hij bleek een wonderwel goede verteller voor een zaal, boeiend om te horen en te zien. Collega en milieudeskundige Joyce van Peet deed het laatste verhaal, over de vergunningtrajecten. Deze waren het het meest tijdrovend geweest in de gehele ontwikkeling, dus goed om ook uitgebreid te delen met de aanwezigen. In het tweede uur was er drank, met in de ruimte tafels van SimpleComply, Stantec en PreZero, bedrijven welke ons geholpen hebben in de ontwikkeling. Daarnaast waren er in dit uur rondleidingen op ons afvalstation, waar de SterilWave staat. De belangstelling was groot, de reacties overwegend positief. Donderdag deelde ik een verhaal over deze bijeenkomst op LinkedIn, met binnen een dag meer dan honderd reacties. Het geeft aan dat het onderwerp leeft, duurzaamheid in de zorg en daarmee circulaire verwerking van ziekenhuisafval staat volop in de belangstelling. Hoewel wel zo een traject natuurlijk doen voor het resultaat, maakt de massale belangstelling het wel heel leuk om te doen. Het hele traject van zes jaar is uiteindelijkk niets meer dan een eerste stap. Ik hoop dat de volgende stappen sneller gaan, met evenveel belangstelling en nog meer navolging.

Aandacht voor het klimaat

IJsselstein - 30 oktober 2022 - Zojuist heb ik een heerlijke Italiaanse bol gegeten op het terras, in een blouse met korte mouwen, genietend van de warmte en de zon. Het is heerlijk om dit mee te maken in oktober, maar tegelijkertijd is de frequentie waarmee deze uitschieters in het weer voorkomen schrikbarend. Klimaatverandering wordt steeds meer merkbaar, activisten maken zich zorgen.

Soep tegen een kunstwerk, zichzelf vastlijmen aan een schilderij, het gebeurde afgelopen week allemaal onder het mom van klimaatactivisme. Het zijn overwegend jongeren die actie voeren, naar het schijnt uit wanhoop. Het opwarmen van de aarde zet immers door, zoals het zich nu laat aanzien met desastreuze gevolgen voor leefbaarheid van de aarde. De oorzaak is de gigantische toename van uitstoot van broeikasgassen sinds de groei van de welvaart na de Tweede Wereldoorlog. Broeikasgassen zijn nodig om de temperatuur op aarde aangenaam te houden, maar de afgelopen decennia zijn het er te veel geworden. Uitstoot van energie-opwekking, landbouw, industrie, transport en afvalverbranding zijn de belangrijkste oorzaken daarvan. In 2015 is daarom in het klimaarakkoord van Parijs afgesproken de uitstoot zo te beperken dat de gemiddelde temperatuur op aarde maximaal anderhalve graad meer wordt, maar dit lijkt niet gehaald te worden. Aanvullende actie is dus nodig, klimaatactivisten lijken daar terecht aandacht voor te vragen.

De vervolgvraag is of acties als jezelf vastlijmen aan een schilderij dan effectief zijn. Aandacht krijgt het zeker, discussie roept het ook op. De discussie gaat echter voornamelijk over de actie zelf en gevolgen voor het cultureel erfgoed waar zo een schilderij onderdeel van is. Discussie over klimaatverandering was er al, maar wordt niet wezenlijk anders door deze acties. In mijn optiek zijn deze acties op deze wijze niet effectief. Activisme lijkt mij zinnig om punten op de agenda te zetten, bespreekbaar te krijgen. Het mag dan best extreem of absurd zijn, anders krijgt het immers geen aandacht. Blijven provoceren als een onderwerp al op de agenda staat, lijkt mij echter contraproductief. Klimaatverandering is al dagelijks in het nieuws, de discussie is vooral hoe vergaand maatregelen moeten zijn. Verbinding lijkt mij dan zinniger dan provocatie. Mocht provocatie toch nog nodig zijn om meer urgentie te creëren, lijkt het mij uitermate wenselijk om een relatie te leggen tussen de actie en het doel. Soep tegen en schilderij gooien vanwege het klimaat, klinkt als de buurvrouw lastig vallen omdat je collega boos was. Dat slaat nergens op. Lijm je dan vast aan vliegtuig, tractor of benzinepomp, dat heeft een relatie met klimaatopwarming. Nu het enkel acties zijn die cultueel erfgoed bedreigen, is de relatie met klimaatverandering wel erg ver te zoeken. Aandacht trekken lukt, maar dat lijkt daarmee ook het enige doel. Aandachttrekkerij om niks is er al genoeg, de zogenaamde klimaatactivisten kunnen wat mij betreft hun lijm beter gebruiken om echte verbinding te zoeken.

Weekje Midlaren

IJsselstein - 24 oktober 2022 - Afgelopen week was ik een midweek op vakantie op Landal park De Bloemert in Midlaren. Het was een heerlijk ontspannen weekje, met gezelligheid er gratis bij.

Landal De Bloemert ligt in Midlaren, net in Drenthe, op de grens met Groningen. Het einde van het park is de provinciegrens. Het park ligt aan het Zuidlaardermeer en het belangrijkste kenmerk van het park is dat alle huisjes aan het water liggen. Ook mijn huisje lag aan het water, met een aanlegsteiger erbij. Het doet denken aan Venetië of Giethoorn, de verbindingen over water zijn korter dan over de wegen en paden. Het geeft het park wel een aparte sfeer. De plaats Midlaren is niet veel, maar het ligt vlakbij Zuidlaren. Dat is een gezellig dorp, met zeven typisch Drentse brinken. Eén van de brinken is in het centrum, aan het einde van een lange straat met winkels en horeca. Zelf vind ik het één van de mooiste en gezelligste dorpen van Drenthe. Ruim twee jaar terug was ik er op vakantie in een hotel, nu dus in het nabijgelegen bungelowpark.

In onwetendheid had ik een goede week uitgekozen. Het was feestweek in Zuidlaren, met kermis op de Brink in het centrum en op dinsdag de jaarlijkse paardenmarkt met bijbehorende warenmarkt. Het zijn dorpsfeesten die niet veel meer voorkomen, maar ontzetend leven in de dorpen waar het nog bestaat. Dat was ook in Zuidlaren. Op de dag van de paardenmarkt waren de winkels gesloten, evenals de horeca in de omgeving, o.a. op het vakantiepark. De horeca in de straat met markt draaide topomzet. Aan het einde van de ochtend bestelde ik een kop koffie bij één van die restaurants. "Geen bier?" was de verbaasde wedervrag die ik van de barkeeper kreeg. Het feest was al vroeg begonnen, werd me duidelijk. Wat me verbaasde, was de ongelofelijke rommel. Nergens zag ik extra afvalbakken, overal plastic bekers, eetbakjes, etc. op de grond. Statiegeldsystemen, korting op gebruik eigen bekers, al dat sooert systemen om rommel te voorkomen waren duidelijk aan deze markt voorbij gegaan. Misschien is het beroepsdeformatie, maar ik vond het er ergerlijk uitzien. Eerlijk is eerlijk, de volgende ochtend was het wel schoon. De markt was verdwenen, daarmee ook alle rommel. Rommel maken kan men dus goed in Zuidlaren, maar opruimen schijnbaar ook. Ik nam die ochtend maar weer een kop koffie, deze keer zonder dat iemand vroeg of ik echt geen bier wilde.

Rondje Rotterdam

IJsselstein - 16 oktober 2022 - De afgelopen vijf weken heb ik een cursus afval- en grondstoffenmanagement gevolgd. Dinsdag heb ik deze afgesloten met een bezoek aan de afvalenergiecentrale in Rotterdam. Het was een leerzaam bezoek.

De cursus omvatte meerdere ondewerpen. Zo was er een dag over afvalrecht, welke mij zonder twijfel het meest boeide. Ook onderwerpen als gedragsverandering, Europees aanbesteden en internationale context kwamen aan bod. Uiteraard was er ook uitgebreid aandacht voor de circulaire economie, het meest actuele onderwerp als het gaat om afval en grondstoffen. In het verleden zou zo een cursus afvalmanagement geheten hebben. Dat het nu afval- en grondstoffenmanagement heet, is een teken dat de circulaire economie op gang komt. Het idee is dat we gaan van lineair naar circulair. In de lineaire economie worden grondstoffen gedolven, daar producten van gemaakt die vervolgens als afval vernietigd worden. In de circulaire economie wordt geen afval meer vernietigd, maar worden de grondstoffen opnieuw ingezet in nieuwe produkten. Dat kan op verschillende niveau's. Produkten kunnen zelf een tweede leven krijgen, de grondstoffen van het produkt kunnen opnieuw gebruikt worden om een nieuw produkt van te maken of de grondstoffen kunnen terug naar de oorspronkelijke vorm, om er vervolgens weer nieuwe grondstoffen van te maken. Een voorbeeld is een plastic tas. Deze kan opnieuw als tas gebruikt worden, het plastic kan gebruikt worden om er weer een nieuwe tas van de maken of het plastic kan weer terug gebracht worden tot olie. Zelf vind ik die transitie van lineaire naar circulaire economie ontzettend interessant. Daarnaast is het ook belangrijk, zowel vanuit ecologisch als economisch perspectief. Het minder vernietigen van grondstoffen is immers goed voor de ecologie, maar voor een werelddeel als Europa, wat zelf geen grondstoffen heeft, is het ook economisch van belang om minder afhankelijk te worden van werelddelen als Azië.

Een afvalenergiecentrale is weinig circulair. Het is technisch wel een schitterende omgeving. Het afval wordt verbrand, waarbij de warmte wordt gebruikt om energie op te wekken, een deel van Rotterdam van warmte te voorzien en nabijgelegen bedrijven stoom te leveren. De uitstoot wordt gefiltert, uit de pijp komt alleen nog waterdamp, pure stikstof en koolstofdioxide (CO2). Dat laatste heeft een vervelende milieuimpact, het zorgt voor opwarming van de aarde. Overige stoffen met milieuimpact, zoals vliegassen en dioxines, worden gefilterd. De bodemassen welke overblijven na verbranding, worden gebruikt om o.a. tegels van te maken. Er zijn mensen die dat circulair noemen, maar dat is het niet. Uiteindelijk worden immers alle grondstoffen vernietigd en in de energietransitie worden milieuvriendelijker, hernieuwbare vormen van energieopwekking gerealiseerd. Mij deed het denken aan het verhaal van de zevenmaster. Dat was een zeilboot met zeven masten, helemaal doorontwikkeld, volledig zeewaardig, sneller dan iedere andere zeilboot met vracht. De boot was echter ontwikkeld op heyt moment dat de stoomboot al uitgevonden was, dus er kwam geen vraag naar. Er heeft er slechts één gevaren en deze is nog vergaan ook, Een mooier voorbeeld van geweldig doorontwikkelde techniek is er in de historie vrijwel niet te vinden. Een beter voorbeeld van achterhaalde techniek ook niet. In beide lijkt een huidige afvalenergiecentrale op de zevenmaster. Het is prachtige techniek, maar vrijwel achterhaald door energietransitie en circulaire economie. Leerzaam was het wel, zo een bezoek aan een hotspot van de lineaire economie als afronding van de cursus afval- en grondstoffenmanagement.

Waar is hier de nooduitgang?

IJsselstein - 18 september 2022 - Asielcrisis, stikstofcrisis, wooncrisis, energiecrisis, zorgcrisis: het lijkt of er geen beleid meer bestaat, zo ongeveer ieder beleidsterrein is een crisis geworden. Jarenlang wanbeleid lijkt zich nu te wreken, in een periode dat de ontwikkelingen in de wereld ook niet meewerken.

Na ruim twee jaar coronacrisis, schieten de andere crises als paddestoelen uit de grond. Nu lijkt een wereldwijde pandemie nog een situatie die slecht te voorkomen valt, zeker niet te voorkomen is op nationaal niveau. Voor alle andere crisis is dat verhaal anders, waarbij er ook verband is tussen de crises. Zo is de asielcrisis veroorzaakt door bezuinigingen op de asielopvang én het gebrek aan doorstroming van statushouders op de woningmarkt. Dat laatste wordt veroorzaakt door de wooncrisis. Eén van de oorzaken daarvan is de stikstofcrisis, die heeft geleid tot het stil leggen van vele bouwprojecten. De energiecrisis heeft een oorlog als duidelijke aanleiding, maar was wel aanzienlijk minder geweest als er meer ingezet was op alternatieve bronnen, de energietransitie. Dit geldt ook voor de stikstofcrisis, ook deze was vele malen minder geweest als circulariteit, natuurbeleid en de bijbehorende energietransitie meer prioriteit had gehad in het beleid van de afgelopen tien jaar. Hiermee is duidelijk dat er geen sprake is van een opeenstapeling van crises door corona en oorlog, maar van een serie problemen met wanbeleid als belangrijkste oorzaak. De focus op beeldvorming en het vooruitschuiven van de echte problemen in politiek Den Haag, hebben het land geen goed gedaan.

Vandaag werd bekend dat regering en coalitiepartijen het niet eens zijn geworden over een noodplan voor de hoge energieprijzen, die onbetaalbaar worden voor huishoudens en bedrijfsleven. Terwijl de overheidskas overvol loopt van belastingopbrengsten en de energiesector megawinsten maakt, komen politici niet tot daden. In landen om ons heen zijn afgelopen zomer al fiscale maatregelen en steunpakketten georganiseerd, het Nederlands kabinet oreerde dat de plannen op Prinsjesdag bekend worden. Dat is nu over twee dagen. Na het spoedoverleg van vandaag blijken er geen plannen te zijn, alleen maar meningsverschillen. De opppositie reageert met stokpaardjes. Zo roepen linkse partijen dat alles aan het neoliberalisme ligt en er genationaliseerd moet worden. Dat concept kennen we nog uit het voormalige oostblok. Het lijkt mij geen aanrader. De denkfout op links lijkt mij dat markten niet genationaliseerd, maar gereguleerd moeten worden. Daar ligt de taak van een overheid. Zelf uitvoerder worden, leidt enkel tot monopolisme met afnemende service en innovatie tegen stijgende prijzen. Het huidige kabinet verzuimt tegelijkertijd te reguleren, geeft dus voldoende munitie aan links om te ageren. Op rechts wordt met alle pijlen op de asielcrisis geschoten, zonder oorzaken daadwerkelijk te benoemen. Gelukszoekers van ver eruit en het probleem is opgelost, lijkt daar het naïeve credo. Los van de juridische aspecten, lijkt mij dat weinig humaan. Tegelijkertijd worden crises hiermee niet opgelost, misschien eerder verergerd. Uiteindelijk kunnen we de arbeidskrachten immers goed gebruiken.

Het werkelijke verhaal lijkt mij dat tien jaar wanbeleid niet snel oplosbaar is. Dat gaat niet door te nationaliseren en niet door grenzen te sluiten. Op korte termijn dienen er wel maatregelen te komen om de acute financiële nood waar mensen nu in terecht komen, op te lossen. De belangrijkste kostendrijver is energie geworden, dus daar zullen nu maatregelen moeten komen. Een prijsplafond met een (beperkte) compensatie voor energieleveranciers, is daarbij een concept wat in andere landen prima werkt. Ook het loskoppelen van electriciteits- en gasprijzen, zal zeker een positief effect hebben. Een hogere gasprijs leidt immers tot een hogere prijs voor electriciteit uit gasgestookte centrales, maar dat geldt niet voor afvalenergiecentrales, zonneenergie en windenergie, zelfs niet als de zon opkomt in het oosten en de wind uit Rusland aan komt waaien. Op lange termijn zal Nederland weer in evenwicht moeten komen met de natuur. Een stikstofprobleem was nooit zo groot geworden als de argrarische sector dichter bij de natuur was gebleven. Dat geldt ook voor het CO2 probleem, Dit is even niet in beeld als crisis, maar komt als en boemerang terug als ook hiertegen beleid vooruitgeschoven blijft worden. Een versnelde energietransitie en meer inzet op de circulaire economie, wat beiden leidt tot zowel afname van CO2 uitstoot als afname van afhankelijkheid van andere werelddelen, zal de oplossing op lange termijn zijn. Eind jaren '70 werd dit al voorspeld, jarenlang is het weggehoond en niet serieus genomen in politiek Den Haag, maar steeds duidelijker wordt dat dit de enige uitgang richting vooruitgang wordt. Ik ben benieuwd welke politicus dat duurzame verhaal durft te vertellen.

Ziekenhuisafval recyclebaar

IJsselstein - 4 september 2022 - Afgelopen week kreeg ik op het werk een mail in mijn mailbox. Dat zijn er tientallen per dag, maar deze keer werd ik er bijzonder blij van. Onze afvalleverancier meldde vergund te zijn om ons ziekenhuisafval te verwerken als zaagselvervanger. Daarmee is het gelukt Specifiek Ziekenhuisafval recyclebaar te krijgen.

Zo een zeven jaar geleden werd ik verantwoordelijk voor het afvalbeleid van het UMC Utrecht. Het doel was duidelijk: zo veel mogelijk afval recyclen. We hebben op dat moment onze afvalstromen bekeken en hebben twee wegen gekozen in het beleid. Voor ongevaarlijk afval, niet specifiek voor ziekenhuizen, besloten we de marktontwikkelingen te volgen en daarin voorop te lopen. Voor Specifiek Ziekenhuisafval besloten we zelf te innoveren. De markt zou het niet voor ons doen, was onze conclusie. Op dat moment hebben we een onderzoek gedaan naar mogelijkheden. We ontdekten dat in het buitenland, o.a. Frankrijk, dit type afval werd geshredderd en gesteriliseerd. Hierin zagen wij kansen om het recyclebaar te krijgen. Daar zijn we mee aan de slag gegaan. Als eerste dienden we de wet- en regelgeving aangepast te krijgen. Daarvoor hebben we samen met o.a. de Nijmeegse collega's een zienswijze ingediend, die leidde tot aanpassing van het Landelijk Afvalbeheersplan. De eerste mijlpaal was bereikt.

De volgende stap was het vinden van een leverancier en vergund krijgen van een proef op lokatie. Een leverancier werd gevonden, een proef vergund. Helaas bleek betreffende leverancier niet leveringszeker, waardoor we deze gedag konden zeggen. Op de CleanMed, een internationaal congres voor duurzame zorg, ontmoette ik een andere leverancier. Na onderzoek of deze daadwerkelijk de beste techniek had, zijn we daarmee verder gegaan. Wederom werd een vergunning aangevraagd voor een proef, welke gegeven werd. De proef was geslaagd, waarna een definitieve vergunning aangevraagd kon worden. Deze kostte meer energie. "Duurzaamheid is hier een andere afdeling", herinner ik mij als uitspraak van de vergunningverlener. Uiteindelijk zag deze ook wel in dat we een goed initiatief namen voor het milieu, waarna we ook deze vergunning kregen. De laatste slag was voor onze afvalleverancier, vergund worden om de gesteriliseerde en geshredderde afvalstroom te verwerken als zaagselvervanger. Dat ging redelijk snel, met het goede nieuws van afgelopen week. Als enige ziekenhuis hebben we nu (een deel van) ons Speicifiek Ziekenhuisafval recyclebaar. Na zeven jaar is dat doel bereikt. Helaas is de markt minder ontwikkeld, waardoor het Niet Specifiek Ziekenhuisafval nog steeds verbrand wordt. Dat recyclebaar krijgen wordt de volgende uitdaging, hopelijk met iets minder barrières in de wet- en regelgeving.

Vakantie in Riquewihr

IJsselstein - 28 augustus 2022 - Na een lange, ontspannen zomer met warm weer, vierdaagsefeesten en ander vermaak, ben ik afgelopen week weer op vakantie geweest. De bestemming was het Franse Riquewihr. Het was een heerlijke week!

Ruim drie jaar geleden was ik in gesprek over vakanties en kreeg ik de tip eens naar Riquewihr te gaan. Riquewihr ligt in de Elzas, ongeveer zeventig kilometer ten zuidwesten van Straatsburg. Ik hoorde dat het een mooi dorp in een prachtige omgeving is, met veel wandelmogelijkheden. Dat sprak me aan, ik boekte hotel La Schoenenbourg in Riquewihr. Enkele maanden later kwam corona en was het die zomer niet goed mogelijk om een hotel in Frankrijk te bezoeken. Het jaar erna was er nog steeds corona. Het was wel mogelijk om naar Frankrijk te gaan, maar gezelig leek anders. Gelukig was het hotel zo flexibel om de boeking meerdere keren om te zetten, waardoor ik dit jaar alsnog kon gaan. Zondag 21 augustus reed ik die kant op, einde middag betrad ik het hotel. In heel Frankrijk was geen mondkapje meer te zien, maar tot mijn schrik keken de receptionistes mij aan over twee grote, zwarte maskers die alleen de ogen nog zichtbaar hielden. "Houden jullie niet van glimlachen?" was mijn vraag. Na wat politiek correcte antwoorden vertelden ze "dat het moest van de baas". Ik beslooot de kamer toch maar te nemen, legde uit dat ik niet zou eten en drinken in het hotel. Fijne bevestiging was dat in het dorp verder niks meer te merken was van corona of enige 'beschermende' maatregel, wat mij bevestigde dat ik de goede keuze gemaakt had. 's Nachts sliep ik heerlijk in de ruime, nette, stille en koele kamer, waarna ik 's morgens richting ontbijt in het dorp liep. Bij de receptie werd ik geroepen door een breeduit lachende receptioniste: "We don't wear masks anymore!". Ik weet niet of mijn woorden geholpen hadden, maar zowel de receptioniste als ik waren er erg blij mee. Bij vertrek kwam ze er nog op terug: "When you come back, I will welcome you without mask."

Het dorp Riquewihr is typisch een toeristendorp. Het is niet groot, de hoofdstraat is één en al restaurant en winkel voor toeristen. Zowel overdag als 's avonds was het er gezellig vertoeven. De omgeving is bergachtig en bestaat vooral uit wijngaarden. Met zo een dertig graden en volop zon was dat stevig klimmen tijdens het wandelen, maar mooi was het zeker. Schitterende uitzichtpunten waren er eigenlijk op ieder pad wat het dorp uitliep, er was mij niks teveel beloofd. In mijn week vakantie ontstond het dagritme om einde ochtend en begin middag een ronde te wandelen, met iedere dag een ander dorp in de omgeving als midden van de wandelroute. De overige uren van de middag waren voor het zwembad bij het hotel, om 's avonds de horeca in Riquewihr van omzet te voorzien. Eén dag heb ik het anders gedaan, namelijk met de auto de stad Colmar bezocht i.p.v. te wandelen. Het bleek een stad met een schiterend historisch centrum, ook zeer toeristisch. Vrijdag was het weer tijd voor de terugreis, met een fles wijn en een t-shirt als souvenirs in de auto. Hopelijk zijn het mijn laatste avonturen met corona geweest, maar deze keer werd het gelukkig wel een heerlijke vakantie.

Best of Britain in Weert

IJsselstein - 19 juni 2022 - Enkele weken terug wilde ik naar "Best of Britain" in het IJsselsteine Fulcotheater. Dat ging niet door, één van de zangers had toen corona. Ik wilde er toch naartoe, boekte de voorstelling in het Weertse Muttheater met overnachting in het nabijgelegen hotel Munten.

Best of Britain is een Nederlandse band, opgericht door Syb van der PLoeg, bekend van De Kast. Andere zangers zijn Maarten Peters, ooit lid van de Frank Boeijen Groep, Edward Reekers, bekend van Kayak en zangeres Brenda Bee. Sinds 2012 brengen ze covers van bekende Britse artiesten in Nederlandse theaters. Ik zag ze eerder in IJsselstein en Almelo, wat verschrikkelijk goede optredens waren. De Britse popmuziek kent uiteraard juweeltjes en de band is zonder twijfel de top van de Nederlandse popmuziek. Deze combinatie maakt het altijd weer een geweldig optreden. Dat was ook deze keer. Traditie in het optreden is een 'wedstrijd' tussen The Beatles en The Stones, waarbij Syb van der Ploeg en Brenda Bee als Stones fans nummers van The Stones doen en Edward Reekers en Maarten Peters nummers van The Beatles. "Coronabandje", zo noemde Edward Reekers The Stones. Het antwoord van Syb van der Ploeg maakte mij duidelijk aan wie ik mijn aanwezigheid in Weert te danken had, dat was Edward Reekers. Schijnbaar was hij goed genezen, want alle vier zongen geweldig. Muzikaal hoogtepunt van de avond voor mij was 'Englishman in New York', origineel van Sting, gezongen door Maarten Peters. Misschien nog wel overtreffend was de lol die van het podium af spatte, bij vrijwel ieder nummer. Het was mijn eerste theaterbezoek na de coronaperiode en ik wist gelijk weer wat ik gemist had.

Het Munttheater zag er redelijk nieuw uit, gelegen aan de rand van een winkelpassage in het centrum van Weert. De foyer was mooi, was gezellig ingericht met diverse soorten zitjes. Ook de zaal zag er mooi uit, met een lichte ronding in de zaal. Ik zat vooraan, maar dat was eigenlijk een rij te veel. Mijn benen zaten vrijwel onder het podium, geluid hoorde ik van de monitor speakers. Het zaalgeluid ging boven me langs. Het optreden werd er niet minder van, een volgende keer boek ik wel enkele rijen naar achteren. Na de voorstelling nam ik nog een drankje op het terras van het hotel, in de warmte van de avond. Live muziek kwam van de overzijde, de overburen gaven een tuinfeestje. "Dat is iedere twee tot drie weken, de buren vinden het prima", vertelde de ober van het hotel. Hoe goed de saxofoon ook klonk, ik was blij dat het niet mijn buren waren. Gelukkig was het later in de nacht rustig, zodat ik een prima nachtrust had na een heerlijke muzikale avond als Nederlander in Limburg.

Wandelvakantie

IJsselstein - 29 mei 2022 - Al jarenlang komen we op camping De Geuldert in Plasmolen. Gewoonlijk gaan we daar met de auto naartoe. Afgelopen week zijn we een keer lopend gegaan, met overnachtingen in Culemborg, Tiel, Druten en Niftrik. Het was vijf dagen heerlijk wandelen, met twee rustdagen tussendoor.

De eerste etappe ging van IJsselstein naar Culemborg, zo een twintig kilometer wandelen. De lunchpauze hielden we na ongeveer acht kilometer, in Vianen. Vianen Vrijstad, stond op de borden. Na mijn lunch maakte ik nog even gebruik van het toilet. De lunchroom ging in ieder geval vrij om met de regels omtrent sociale hygiëne, het toilet was achter een deur in de keuken. Deze zag er verder wel netjes uit. De middagpauze namen we bij Fort Everdingen, een schitterend gelegen fort langs de Lek tussen Everdingen en Culemborg. Er was een camping, bierbrouwerij, winkel en proeflokaal gevestigd. Op het terras van het laatste proefden we een ice tea. Vanaf daar liepen we naar de jachthaven in Culemborg, waar ook een camping met trekkershutten bij zit. Wae hadden één van de twee trekkershutten, in de vorm van en wijnvat, witte wijn genaamd. De avond brachten we door bij café De Poortwachter, op het plein in het erg gezellige centrum van Culemborg. De rode wijn smaakte er goed, we sliepen er prima op in 'witte wijn'.

Zondag vervolgden we onze route richting Tiel, wederom zo een twintig kilometer wandelen. Deze route ging dwars door de Betuwe, met een tussenstop in het oude stadje Buren. We wisten dat er en Pannenkoekenbakker zat voor een lunch. Bij het binnen lopen van Buren troffen we een jongedame met klein kind, zij wist ons te vertellen dat de Pannenhkoekenbakker om de hoek zat. Daar werden we welkom geheten door twee jonge lichtblonde dames. Het eten werd opgenomen en geserveerd door een jonge donkerblonde dame, de lichtblonde dames waren vooral druk met elkaar. De pannenkoeken smaakten er niet minder om en vulden goed. We liepen door naar Kerk Avezaat, waar we een bankje pakte. Er zat nog een man, deze was op fietstocht van Nieuwegein naar Oss. Hij had de avond ervoor een feestje in Nieuwegein gehad en vond het leuk de fiets te pakken. Vanaf daar was het niet ver meer naar Tiel, waar we overnachtten bij hotel Van der Valk. Er werden fietsen verhuurd, welke we gebruikten om het centrum van Tiel op te zoeken. Daar hebben we gegeten op het terras van Grand Café Hart van de Betuwe, op een gezellig plein in het centrum.

Na een rustdag maandag, ging de tocht dinsdag richting Druten. Dit was een korte route, ongeveer vijftien kilometer. Als eerste liepen we richting veerboot, welke van Tiel de oversteek over de Waal maakt en in Wamel uitkomt. "Loopt u het Pieterpad?" vroeg een andere passant geïnteresseerd. Dat komt niet door Tiel, maar de belangstelling is toch leuk. Via Beneden Leeuwen en de dijk langs Boven Leeuwen, kwamen we in Druten. Daar hadden we een kamer op een Botel, een hotel op een boot. Het bleek een luxe kamer te zijn, met bad op de kamer. De kokkin kwam het ontbijt voor de volgende dag brengen en bleef nog even praten. Corona, personeelstekorten, festivals, alle actuele onderwerpen kwamen voorbij. Het ontbijt wat ze bracht was veel te veel, maar ze was te aardig om het te weigeren. Voor 's avonds adviseerde ze het Griekse restaurant van Druten. Dat was een goed advies. De moussaka smaakte er meer dan uitstekend. Die avond genoten we uiteraard van het bad in de kamer, zo een luxe zouden we de rest van de week niet meer hebben.

Woensdag hadden we weer een korte etappe gepland, van Druten naar Niftrik. Het werd wat langer. Ns koffie gedronken te hebben bij een tankstation wat als lokale koffietent diende, misten we een afslag. Dat leverde de eerste anderhalve kilometer extra op. We kwamen weer op de geplande route in Bergharen, waar we een slagerij annex dorpswinkel troffen: "We waren eigenlijk een slagerij, maar na het vertrek van de supermarkt zijn we er broodjes bij gaan doen." Deze kochten we, om op een bankje in het dorp rustig te lunchen. Vanaf daar liepen we verder richting Niftrik, om ter hoogte van Wijchen te constateren dat Google Maps een autoweg als voetpad aangaf. Dat leek iets te gevaarlijk, wat de route in totaal toch nog op achttien kilometer bracht. Het hotel lag even buiten Niftrik, aan de Maasbanddijk, met zicht op een schitterende Maasplas.

Ook dit hotel verhuurde fietsen, waar we donderdag gebruik van maakten. Het was onze tweede rustdag. 's Morgens gingen we richting Wijchen, waar braderie was. Het was er ontzettend druk. Het is altijd leuk om te zien hoeveel mensen op kramen met prullaria afkomen. Dat vinden waarschijnlijk meer mensen, wat het dan nog drukker maakt. 's Middags namen we een kijkje in Ravenstein, aan de overzijde van de Maas. Er was een gezellig terras aan het water. Beide avonden verbleven we in het hotel. Het eten smaakte er prima, hoewel de bediening bijzonder was te noemen. Vermakelijk was het wel. Een roodblond meisje mocht de drankjes wegbrengen, maar kende schijnbaar de tafelnummers niet. Ze stond standaard bij het verkeerde tafeltje. Later op de avond namen we een drankje in de naast het restaurant gelegen bar. Hetzelfde meisje mcoht de drankjes serveren. De barkeepster gaf haar het dienblad met onze drankjes en weg was ze, het restaurant in. Enigszins radeloos kwam ze er weer mee terug, opgelucht lachend gaf ze de drankjes toen ik me kenbaar maakte.

Vrijdag was de laatste wandeldag, van Niftrik naar Plasmolen. Het was ook de langste, met tweeëntwintig kilometer. De route ging eerst via Balgoij en Nederasselt naar Overasselt. Daar bleek een nieuwe Plus supermarkt met aparte lunchroom te zijn. De bananensoezen waren er verrukkelijk, evenals de koffie. Vanaf Overasselt ging ik door naar Heumen, om vervolgens via mij zeer bekende paden door te lopen naar Mook en mijn eindbestemming Plasmolen. Dat ik op bekend terein kwam, bleek al in Mook. Er zaten bekenden van de camping naast ons op het terras. Zij waren met de auto, dus sneller terug dan wij. We waren dus al aangekondigd toen we op de camping arriveerden, wat een leuk welkom opleverde. Een week heerlijk wandelen zat erop. Actief in eigen land geeft meer ontspanning dan een verre vliegvakantie, las ik laatst. Na deze week kan ik dat zeker beamen!

Bevrijdingsdag 2022

IJsselstein - 8 mei 2022 - Afgelopen donderdag 5 mei was het bevrijdingsdag. Nederland vierde dat zevenenzestig jaar terug Nederland bevrijd werd van vijf jaar Duitse bezetting. Het was voor het eerst in drie jaar dat de dag weer goed gevierd kon worden, nadat we deze winter bevrijd zijn van de cotonamaatregelen. Tegelijkertijd was het vreemd om vrijheid te vieren terwijl vijftienhonderd kilometer verderop een afschuwelijke oorlog gevoerd wordt.

Ik had besloten de dag in Wageningen te vieren. Wageningen is de stad waar de capitulatie getekend is, op 5 mei 1945 in hotel De Wereld. Dat hotel bestaat nog steeds, het was er druk voor de deur. Feitelijk was het niet meer dan een bevestiging van wat en dag eerder al vastgesteld was. Op 4 mei 1945, om half 7 's avonds, wordt in het hoofdkwartier van veldmaarschalk Montgomery op de Lüneburger Heide een document getekend dat de onvoorwaardelijke capitulatie inhoudt van de Duitse legers in Nederland, Noordwest-Duitsland, Sleeswijk-Holstein en Denemarken. De afspraak is dat alle wapens zullen zwijgen vanaf 8 uur 's ochtends, de volgende dag, 5 mei. In Wageningen werd gesproken over de afwikkeling van de capitulatie in bezet Nederland na de onvoorwaardelijke Duitse overgave. Generaal Blaskowitz, de Duitse bevelhebber in Nederland, stelde aanvankelijk nog wat voorwaarden, maar had uiteindelijk geen andere keus dan te tekenen bij het kruisje. Zo geschiedde, in bijzijn van prins Bernhard en de Canadese generaal Foulkes die het document namens de geallieerden tekende. De dagen erna zouden de Duitse troepen Nederland verlaten en de geallieerden Nederland verder in trekken, in afwachting van terugkomst van de Nederlandse regering.

Deze gebeurtenis maakt Wageningen nog steeds het centrum van bevrijdingsdag. Hoewel het geen nationale vrije dag is, wordt het sinds de jaren '90 ieder jaar gevierd met bevrijdingsfestivals in iedere provincie. Iedere provincie heeft één stad met een bevrijdingsfestival, voor Gelderland is dat dus Wageningen. Als surplus heeft Wageningen ieder jaar een defilé, vroeger in bijzijn van prins Bernhard, dit jaar in bijzijn van Minister van Defensie Kasja Ollogren. Het defilé liep op z'n eind toen ik de stad in kwam, rond 13.00 uur 's middags. Het festival was volop bezig, met in de gehele stad gezellige drukte, hier en daar foodtrucks en op de pleinen podia met optredens van bands of dj's. Het eerste plein waar ik kwam, stond een tributeband met muziek van Melissa Etheridge. Ze speelden zeker niet onverdienstelijk. De volgende pleinen stonden dj's, later kwam ik in een park met Afrikaanse muziek. De sfeer was prima, de muziek niet helemaal mijn smaak. Rond half vier debacht ik weer te vertrekken. Bij het weglopen hoorde ik achter het busstation live muziek van Abba, ik besloot er nog even te gaan luisteren. Het bleek een verschrikkelijk goede coverband met pop-/rockmuziek uit de afgelopen decennia. Twee zangeressen en een goed spelende band speelden het plein plat, waar ik ook genoot. Zevenenzestig jaar na dato, was het goed vrijheid vieren in Wageningen. Hopelijk kan het snel ook weer in Lviv, Kiyv, Odessa en andere steden in Oekraïne.

Lang leve de Koningsdag

IJsselstein - 1 mei 2022 - Het grootste deel van Europa viert vandaag Dag van de Arbeid. In Nederland hadden we afgelopen woensdag onze nationale feestdag, de verjaardag van de Koning. Na twee jaar geen grote feesten in het land, was het weer een geweldige nationale feestdag.

Dinsdagavond was ik naar Utrecht. Daar begint de viering van Koningsdag traditioneel om 18.00 uur de avond ervoor en eindigt deze om 18.00 uur op Koningsdag zelf. Het belangrijkste onderdeel is de vrijmarkt, in het gebied rond de Breedstraat in de binnenstad. Ik was er even voor zessen, om eerst een hapje te eten. Daarvoor koos ik restaurant Hagenauw op Hoog Catharijne. Het eten is er altijd goed en het lag wat uit de loop van de grootste drukte. Koffie deed ik elders in Hoog Catharijne, in een relatief nieuwe brasserie nabij Tivoli Vredenburg. Deze smaakte prima, vond ook de serveerster: "Ja, ik drink hem zelf ook veel. Vroeger werkte ik verderop, waar Douwe Egberts geschonken wordt. Die was lang niet zo lekker. Tegenwoordig kom ik echt stuiterend thuis van alle koffie." Vanaf daar liep ik een rondje binnenstad. Op het Vredenburg was Nederlandstalige muziek. Daar was de rij me te lang. Ik liep door naar de vrijmarkt, leuk om even te zien. Het is altijd weer onvoorstelbaar wat mensen te koop weten aan te bieden en nog onvoorstelbaarder dat er nog geld mee verdiend wordt ook. Via het Janskerkhof en het Domplein, beide lokaties met dance, kwam ik bij 't Wed terecht. Vlak daarbij zit café Jan de Winter, een kleine doch gezellige bruine kroeg. De barkeepster proefde de cola voor: "Er moet wel prik op zitten!" Gelijk heeft ze. Toen ik tegen tienen de stad verliet, kwamen er nog drommen mensen aanlopen. Op de derugweg hoorde ik op de radio het verzoek niet meer te komen, het werd te druk. Ook hoorde ik dat de sfeer goed was, geen onvertogen woord, wat ik alleen maar kan beamen.

De volgende dag was voor IJsselstein. Het concept was hetzelfde, een vrijmarkt met hier en daar podia met optredens. Het verschil is dat de markt in IJsselstein een echte kleedjesmarkt is, bedoeld voor kinderen. Die zaten er volop, waarbij het type assortiment aardig overeen kwam met de Utrechtste vrijmarkt. Voor het nieuwe stadhuis stond een zangeres met gitaar. Ze trok niet heel veel publiek, maar zong zeker niet onverdienstelijk. Op het Vingerhoekhof stond een groter podium, toen ik er was met een d.j. Drank was er verkrijgbaar met munten, wat mij nooit aanspreekt. Twee maal in de rij voor één drankje lijkt me wat onnodig. Op het Kloosterplantsoen was dat hetzelfde. Ook daar stond een podium en werd met munten gewerkt. Toen ik er was, stond een band te soundchecken. Helaas kwam het niet veel verder dan dat, maar de sfeer was goed. Dat was het in de gehele binnenstad. IJsselstein in klein genoeg om bekenden tegen te komen, wat voor velen geldt. Een praatje bij een kleedje is er al gauw, wat het ook hier reuze gezellig maakte. Gezellig samen zijn, ontspannen lopend in de oude binnenstad, het was heerlijk dat het weer kon. Hopelijk volgen er nog veel van dit soort mooie dagen en zijn we voor eeuwig verlost van rare regeltjes die dat onmogelijk maken.

Vaarwel Vrient

IJsselstein - 27 april 2022 - Afgelopen week is muzikant Henny Vrienten overleden. Hij was het meest bekend van Doe Maar, één van de meest legendarische bands uit de Nederlandse popgeschiedenis.

Eind jaren '70 speelde Ernst Jansz in de begeleidingsband van Boudewijn de Groot. Hij wilde een eigen bandje oprichten, dat werd Doe Maar. In eerste instantie had de band geen succes. Er werd al gedacht aan stoppen, voor de laatste nummers werd bassist en zanger Henny Vrienten erbij gevraagd. Het schrijversduo Ernst Jansz en Henny Vrienten bleek geniaal in het componeren van Nederlandstalige reggae en het succes was daar. Vanaf 1979 volgde vijf bizarre jaren met zeer succesvolle albums, vrijwel uitsluitend nummer één hits en overal uitverkochte zalen met uitzinnig publiek. Met name bij jonge meiden was de band razend populair. Ondanks dat de leden van de band allen al ruime ervaring in de muziek hadden, werd de druk van het succes de band te veel. Binnen de band werd van drummer gewisseld vanwege drugsproblematiek. In 1984 was de band het echt zat en stopte het. Het was wereldnieuws in Nederland, waarbij de jonge vrouwelijke fanschare zich afvroeg hoe het nou verder moest met Nederland zonder Doe Maar. In 2000 was de band bijgekomen van de hectiek en kwamen er weer reunieconcerten. Ook later volgden er nog enkele concerten en concerttours, maar de gekte van begin jaren '80 zou niet meer terug komen.

Henny Vrienten zelf vertelde na het einde van de band ongever tien jaar nodig gehad te hebben om zich te realiseren dat ze een mooie prestatie hadden neergezet. Ten tijde van het bestaan van de band wilde de band vooral serieus genomen worden. De gillende meiden vormden niet het publiek wat gezocht werd, ondanks dat het in zeer grote getale gevonden werd. Met het album 4us (virus) werd getracht een ander publiek aan te spreken. Het nummer 'Heroïne' ging over de verslaving van drummer René van Collem, zonder dat Nederland dat wist. Het effect was echter geen ander publiek, maar "jonge meisjes die 'je loopt je lul achterna' mee schreeuwen". Dat was het einde van de band. Zelf heb ik Doe Maar één keer live gezien, in 2012 in het Gelredome in Arnhem. De sfeer moest gemaakt worden door de gastartiesten, Henny Vrienten straalde i.t.t. zijn maat Ernst Jansz een arrogantie uit waarmee hij het publiek niet mee kreeg. Pas in het laatste deel van het concert wist de band het publiek massaal mee te krijgen, met o.a. het door Ernst Jansz gezongen "Belle Helène". Ondanks dat het publiek inmiddels grotendeels veertig plus was, leek een plek op een podium in een groot stadion niets voor Henny Vrienten. Afgelopen jaren speelde hij samen met Boudewijn de Groot en George Kooijmans in Vreemde Kostgangers. Samen speelden ze nummers van elkaar in het theater. Onlangs zag ik er een registratie van. Goedlachs, in contact met het publiek, vol humor en zelfspot zag ik Henny Vrienten op het podium staan. Eindelijk leek hij zijn plek gevonden te hebben, toch nog gelukkig voor volle zalen. Helaas heeft het niet lang mogen duren. George kooijmans werd getroffen door ALS, Henny Vrienten door de Ziekte van Parkinson. Ook dat heeft niet lang mogen duren, 24-4-2022 is de op 27-7-1948 geboren muzikant overleden.

Vijftig

IJsselstein - 18 april 2022 - Afgelopen dinsdag was het zo ver, ik vierde mijn vijftiste verjaardag. De dag zelf vond ik een mooi feest, de dagen erna een fijne afdronk.

Zo af en toe neem ik vrij op mijn verjardag, maar nu had ik besloten later in de week vrij te nemen. Dat was een goede keuze. 's Morgens hingen de slingers op kantoor, later op de dag kon ik met de gehele afdeling genieten van taart. Daarnaast waren er talloze felicitaties, zowel via de electronische snelweg als in levende lijve. 's Avonds had ik voor directe familie en de meest nabije vrienden een etentje geregeld. Aanvankelijk wilde ik deze in IJselstein organiseren, maar daar bleek vrijwel alles dicht op dinsdagavond. Om gegarandeerd een goed geregelde avond te hebben, koos ik voor De Biltsche Hoek, een Van der Valk restaurant nabij mijn werk. Het eten was goed en gevarieerd, de bediening keurig, de sfeer goed. Nu wordt dat laatste natuurlijk door de gasten zelf gerealiseerd, maar dat was gelukkig helemaal geslaagd. Niet iedereen kende elkaar, maar de klik was prima. Met een kofferbak vol cadeau's ging ik aan het einde van de avond weer huiswaarts, na een zeer geslaagde avond.

Van woendagmiddag t/m vrijdag had ik een paar daagjes Drenthe geboekt, hotel De Westerburcht in Westerbork. Hoewel het dorp bepaald niet bekend staat om zijn gezellgiheid, is het dat wel. Het voormalige kamp ligt enkele kilometers buiten het dorp. In het dorp zelf is een gezellig centrum met leuke winkels en meerdere horecagelegenheden. Middenin dat centrum ligt ook hotel De Westerburcht. Ik had gevraagd om een rustige kamer en deze ook gekregen, aan de achterzijde van het hotel. Het restaurant vind ik wat prijzig, maar door de drankjes in de avond is het gezellig. Dineren deed ik bij één van de andere restaurants in de straat, ontbijten bij de lokale bakker. Deze heeft een terras en ook binnen is gelegenheid om te zitten, waar ontbijt en koffie aan tafel geserveerd wordt door vriendelijke dames. Donderdag overdag heb ik Gromningen bezocht, altijd een fijne stad om te winkelen. Vrijdag ben ik richting camping in Plasmolen gegaan, met tussenstops in Zwolle voor de koffie en Arnhem voor de lunch. Het weekend op de camping was als vanouds, met een heerlijke wandeling en gezellige avonden. Morgen mag ik weer werken. De slingers zullen er niet meer hangen, maar ik ga er weer een mooi jaar van maken.

IJsselstein aan het water

IJsselstein - 28 maart 2022 - Na ruim elf jaar geleden een geweldig feest gevierd te hebben bij de horeca van jachthaven Marnemoende, was ik er gisteren weer. De gastvrijheid was er niet beter op geworden, maar het leidde tot een heerlijke boottocht.

Ik had afgesproken op het terras van Marnemoende, met mensen die er een boot in de haven hebben. Het was druk op het terras, wat grotendels op de eerste verdieping gelegen is. Ik nam plaats op het terras op de begane grond en wachtte af tot iedereen er was. Ondertussen viel mijn oog op een bord: "De dranken worden hier niet geserveerd, maar kunnen boven bij de bar gehaald worden." Toen iedereen er zat, liep ik naar boven. Bij de bare zag ik een medewerker: "Goedemiddag, kan ik bij jou vier drankjes voor beneden bestellen?" Dat bleek niet te kunnen. Een vrouwelijke collega van hem keek net zo verbaasd als ik, maar het verhaal was dat dit i.v.m. personeelstekort niet mogelijk was. Ik attendeerde hem op het bord, waarna in zijn verhaal een collega geslachtofferd werd. Het was niet mogelijk de tekst van het krijtbord te verwijderen, maar vier drankjes serveren was echt niet mogelijk. Hij wilde wel, maar hij kon het niet i.v.m. personeelsgebrek, ging het verhaal verder. Ik merkte op dat ik het niet heel gastvrij vond en wilde weglopen. Het verhaal ging verder, er kwam zelfs nog een derde collega bij. Inhoudelijk werd het verhaal niet anders. Er was te weinig personeel om drankjes te serveren. In de tijd die hieraan besteed werd, had het gehele terras beneden én boven wel drie keer geserveerd kunnen worden. Deze les besloot ik ze niet te leren, ik meldde beneden dat het verkrijgen van drankjes niet mogelijk was. De komende elf jaar vier ik mijn feestjes wel elders.

Als alternatief besloten we wat bij de boot te gaan drinken, daar aangekomen kreeg ik een tochtje richting Montfoort aangeboden. Het is en aanrader voor iedereen. De zon scheen, een lichte bries ging over het water, rustig vaarden we via Achthoven naar Montfoort. Het leuke van varen is dat er een heel ander beeld van een bekende omgeving ontstaat. Daarnaast is het geweldig rustgevend. Aangekomen in Montfoort, legden we aan bij de lokale ijssalon. De bolletjes ijs smaakten uitstekend en werden gastvrij geserveerd. Na het genieten van het ijs, ging de tocht weer terug. Helemaal ontspannen kwamen we weer terug bij Marnemoende. Glimlachend liep ik langs het terras terug naar mijn auto, op weg naar de Chinees. Een diner op het teras kwam niet in me op, maar het niet serveren van drankjes had me een heerlijke boottocht opgeleverd!

Verkiezingsdebat in IJsselstein

IJsselstein - 13 maart 2022 - Woensdag a.s. zijn er gemeenteraadsverkiezingen in verreweg de meeste Nederlandse gemeenten, zo ook in IJsselstein. Afgelopen vrijdagavond was het lijsttrekkersdebat in theater Pantalone. Zoals het hoort, werd het na afloop erg gezellig in de foyer.

Het debat vond plaats in het theater en er was een live stream op de website van de gemeente. Even voor acht uur kwamen de lijsttrekkers en het publiek binnen, waarna het debat begon in de theaterzaal. Er werd afgetrapt met een voorstelrondje van de zeven lijsttrekkers, waarbij iedere lijsttrekker zichzelf en de standpunten van de partij kon toelichten. Politici zijn over het algemeen praatgraag, dus dit liep wat uit. Het werd opgevolgd door een korte pauze met muziek van Marcel van Oostrom, een binnen theater Pantalone wereldberoemde artiest uit IJsselstein. Na de pauze kon iedere partij een stelling inbrengen. Deze begon met een verdediging door de lijsttrekker, waarna de andere partijen konden reageren. Hiermee ontstonden leuke, pittige debatten, ondanks dat de stellingen vaak erg stereotype waren voor de partij die ze inbracht. Zo had D66 een stelling met een "maar", zoveel nuance dat er geen mening overblijft. De VVD had het over handhaving met camera's, GroenLinks over de energietransitie en de lokale LDIJ had het eenvoudige "IJsselstein moet zelfstandig blijven". Na deze ronde was er weer een pauze met muziek, welke wat langer duurde dan de eeste pauze. Ook luisteren maakt dorstig, dus het werd even druk aan de bar. In de laatste ronden werden stellingen van maatschappelijke organisaties besproken. Dit ging opvallend veel sneller, partijen waren het vaker snel eens. Schijnbaar is het makkelijker eens worden als de stelling niet van ean andere politieke partij komt. De leukste inbreng kwam in mijn optiek van de carnavalsvereniging:: "Alle organisaties met een groot IJsselsteins feest moeten eenzelfde bedrag krijgen van de gemeente". Ik dacht altijd dat carnaval betaald kon worden van de bieromzet, maar schijnbaar kost de polonaise net zoveel als een hele grote kerstboom. De partijen waren het buitengewoon snel eens dat subsidie voor feestjes maatwerk moet zijn en dit feestje dus niet doorging. Afsluitende woorden waren voor de burgemeester, waarin hij iedereen opriep gebruik te maken van het stemrecht. Ik ben het met hem eens, het feest der democratie moeten we vieren.

Het feest van het debat ging verder in de foyer. Na twee jaar i.v.m. corona vrijwel geen volle zalen gehad te hebben, was de foyer na het verkiezingsdebat weer lekker gevuld. De sfeer was uitermate goed. Hier en daar stonden partijgenoten bij elkaar, elders bleek men het uitstekend met elkaar te kunnen vinden. Ik weet niet hoe het na komende woensdag met de coalitieonderhandelingen zal gaan, maar na het debat was alcohol het goede smeermiddel. Een krat speciaalbier en acht flessen wijn, plus twee fusten bier telde ik na afloop. De politiek aanwezigen hadden er in eerdere stadia voor gezorgd dat we in het theater open mogen tot middernacht, dus kwart voor twaalf trok ik aan de bel voor de laatste ronde. Deze werd nog gretig genomen. De dames van GroenLinks sloegen snel de laatste drankjes naar achter toen ik even na middernacht het licht boven de bar doofde. We ruimden nog wat op en een twintig minuten later zei ik de nog aanwezige heren van de theatertechniek gedag. De lijsttrekker van D66 kwam voorbij lopen, hij ging als laatste naar huis. "Soms zijn politieke voelsprieten nodig om te begrijpen wanneer je moet gaan", zie ik hem vriendelijk gedag. Hij lachtte als een boer met kiespijn, wij gewoon vrolijk. Het was een mooie avond.

Weekend Valkenburg

IJsselstein - 7 maart 2022 - Terwijl het nieuws over Oekraïne blijft komen, was ik een weekend naar het Zuid Limburgse Valkenburg. Het werd een heerlijk ontspannen weekend met fantastisch weer.

Afgelopen zomer was Valkenburg nog het toneel van een watersnoodramp, het heeft zich nu weer hersteld tot een levendige toeristische plaats. Pretpark De Valkenier heeft de watersnood niet overleefd en in het centrum zijn langs de Geul nog een aantal hotels in handen van bouwvakkers, maar verder is alles weer bij het oude. Ook het hotel waar ik verbleef was weer helemaal hersteld. Vanuit het hotel heb ik diverse uistapjes gemaakt. Vrijdag was Maastricht de bestemming, Er was markt, het was druk in de stad. De terrassen in de zon zaten allemaal overvol. Zaterdag vond ik een mooie dag voor een wandeling, deze keer richting het iets hoger en noordelijker gelegen Schimmert. Op de terugweg miste ik een afslag, maar eigenlijk werd de route daar alleen maar mooier van. Via Houthem liep ik weer terug naar Valkenburg. Vandar had ik Thermae 2000 geboekt, het thermaalbad op de Cauberg. Het is er altijd heerlijk relaxed vertoeven in het warme bronwater met zicht op het Limburgse heuvellandschap.

De avonden in Valkenburg zijn van de gezelligheid. Restaurants zijn er meer dan voldoende. Vrijdagavond at ik bij Grieks restaurant Thessaloniki. Ik had een tradiotioneel Griekse moussaka, welke prima smaakte. Ook de sfeer was goed. Op één moment werd het wel even stil. De ober kwam het eten voor de tafel achter me serveren. Schijnbaar had het ze te lang geduurd, want de aanwezigen stapten prompt op. Het eten kon terug, betreffendce gasten rekenden af en liepen weg. Mij duurde het niks te lang, begreep het punt niet echt. Zaterdagavond at ik even verderop, bij restaurant Amadeus, een Nederlands restaurant. Hier had ik bavette, fijn gesneden rundvlees met warme groenten en aardappelpuree. Ook hier was de smaak goed, evenals de sfeer. De late avonden waren voor café 't Pleintje, gelegen aan hetzelfde Grendelplein als de restaurants. Hoewel het een toeristisch plein is, komen bij 't Pleintje vooral inwoners uit Valkenburg. Juist dat vind ik leuk om als toerist te zijn. Het geeft een anddere sfeer dan een café met enkel toeristen die elkaar niet kennen. Zowel vrijdagavond als zaterdagavond was het er er goed toeven, ondanks dat het vrijdagavond in het centrum even minder gezellig was. Voetbaalhooligans welke zich fan van NAC noemen, hadden een stadionverbod in het stadion van MVV in Maastricht. Eén groep daarvan had bedacht dit in Valkenburg te 'vieren', maar dat werd een feest met ME en bereden politie. Het enkeltje terug was snel geregeld met de bus. Zelf merkte ik er weinig van, enkel een vriendelijke agent welke me gedag zei toen ik naar 't Pleintje liep. Al met al was het wederom een geslaagd weekend in een zonnig Valkenburg, voor herhaling vatbaar.

Oorlog in Oekraïne

IJsselstein - 2 maart 2022 - Net zo ver als Spanje, een land waar menig Nederlander 's zomers naartoe rijdt. Richting oosten ligt daar Oekraïne, sinds een week toneel van een afschuwelijke oorlog.

Ordinair landjepik, met een klassieke oorlog uit de boekjes. Dat is wat Rusland begonnen is. Op meerdere fronten lijkt het tegen te vallen. Het Oekraïnse leger biedt meer weerstand dan ooit verwacht. Het Rusische leger maakkt heel langzaam meters, maar grote steden zijn nog niet gevallen. Steun krijgt Rusland van Belarus, ook wel Wit Rusland genoemd, maar verder isoleert het zich steeds meer in de wereld. Tekorten van het Oekraïnse leger worden met razendsnelle wapenleveranties aangevuld uit het westen, wat dat Oekraïnse aanzienlijk meer slagkracht geeft. Daarnaast krijgt Rusland te maken met forse sancties op economisch, cultureel en sportief gebied. Behalve financiële ellende, gaat dat ook tot weerstand in Rusland leiden. Natuurlijk heeft dat in Rusland minder effect dan in een democratie, maar zelfs in zo een land zal er enig draagvlak bij ondernemers en inwoners moeten zijn om een land bestuurbaar te houden. Een bondgenoot als Turkije heeft inmiddels de doorgang voor marine afgesloten en zelfs Kazachstan weigert verzoeken van Russische zijde. China leek eerst voor het economisch belang te kiezen, maar kiest ook geen partij voor Rusland. Steun voor Oekraïne lijkt er dus voldoende te zijn. Hopelijk heeft het snel effect. Ondertussen gaan de bommen en gevechten echter stug door. Het lijkt er niet op dat dit heel snel stopt.

In Nederland wordt duidelijk hoe politieke partijen hier in staan. Jesse Klaver van GroenLinks kwam zijn gelijk te halen op Twitter. Zijn Europese collega Bas Eickhout had meer zelfreflectie. Hij gaf toe afgelopen jaren naïef geweest te zijn met het stemmen tegen alle extra uitgaven voor defensie. In het nieuws was te zien hoeveel gemeenten gas afnemen bij het Rusische Gazprom, één van de goedkoopste en minst duurzsme leveranciers van gas, eigendom van de Rusische overheid. Opvallend veel gemeenten met wethouders van GroenLinks blijken daar gas af te nemen. Tot zo ver het gelijk van Jese Klaver, dacht ik. Echt duidelijk wordt de positie vsn Thierry Baudet en zijn Forum voor Democratie. Geruchten over financiering uit Rusland zijn er al langer. Ik kan geen andere redenen bedenken voor de huidige standpunten. Wiens brood men eet, wiens woord men spreekt. Andere partijen verschillen ook van mening over beleid, maar zijn gelukkig unaniem in de veroordeling van alle agressie richting Oekraïne. Daarmee zijn ook Nederlandse leveringen van wapens aan Oekraïne mogelijk, het minste wat we als land kunnen doen. Zelf hoorde ik van het weekend veel straaljagers van Volkel richting oosten vliegen, waarschijnlijk om de oostgrens van de Europese Unie te bewaken. Deze samenwerking zal het voor Rusland haast onmogelijk maken leden van EU en NAVO aan te vallen. Voor ons is het een veilig idee, voor de voormalige Sovjet republieken in het zuidoosten des te meer reden tot zorg. Voorlopig is het echter nog niet zo ver. Het politieke gekrakeel lost (nog) niks op. Rusland richt zich op verovering van Oekraïne en de Oekraïnse bevolking wordt geconfronteerd met vernietiging en verlies van land, spullen en dierbaren. Vluchten, vechten of schuilen, meer keuzes hebben Oekraïners op het moment niet. Tegen beter weten in is te hopen dat dit razendsnel stopt en ook in Oekraïne de Europese vrijheid weer gevierd kan worden.

Storm of change

IJsselstein - 24 februari 2022 - Luisteren naar de wind van verandering, de wereld komt dichterbij, heb je ooit gedacht dat we zo dichtbij konden zijn, als broers. Het is de vertaalde tekst van "Wind of change" in 1990. De muur was gevallen, het ijzeren gordijn gesloopt. Een jaar later viel de Sovjet Unie uit elkaar en werd Oekraïne onafhankelijk van Rusland. Sinds vandaag is er weinig over van deze onafhankelijkheid.

Sinds de onafhankelijkheid heeft Oekraïne een bewogen geschiedenis. Voor die tijd was het vooral bekend van Tjernobyl, waar in de jaren '80 een kerncentrale in de brand ging. De gevolgen waren in Nederland merkbaar. Na de onafhankelijkheid was het behalve een argrarisch land met heel veel grondstoffen, ook opeens een kernmacht met een fors arsenaal kenrwapens uit de Sovjettijd. Dit was internationaal niet acceptabel. In de jaren '90 is het gekomen tot afspraken waarbij op kosten van de VS de kernkoppen uit Oekraïne in Rusland zijn omgezet naar energie. Zo gek was de energietransitie in die tijd nog niet. Tegenwoordig zou zo een samenwerking ondenkbaar zijn. In 2004 kreeg Oekraïne te maken met een revolutie, de Oranje revolutie. Democratisering was het doel, geruzie het gevolg. In 2010 kwam er weer een pro-Russische regering, welke in 2013 met grote protesten te maken kreeg. In 2014 leidde dit tot nieuwe verkiezingen en een volgende regering. Deze was populair in het westen van het land, maar minder in het oosten. In hetzelfde jaar werd op de zuidoostelijke Krim de onafhankelijkheid uitgeroepen, waarna Rusland het annexeerde. Ook in andere oostelijke delen van het land werd het onrustig. Nederland werd daarbij betrokken omdat in die zomer de MH17 neergehaald werd. Het was een vlucht van Nederland naar Maleisië, waarbij veel Nederlandse toeristen omkwamen. De jaren erna bleef het onrustig in het oosten van het land, met veel conflicten tussen door Rusland gesteunde seperatisten en het Oekraïnse leger. Afgelopen maanden liep de spanning verder op, tot de apotheose vannacht. Rusland heeft Oekraïne aagevallen met massale luchtaanvallen op militaire doelen en cavalerie die het land binnen trekt, op weg naar het regeringscentrum in hoofdstad Kiev.

Het leidt geen twijfel dat de Russische overmacht militair weinig problemen zal hebben met het inlijven van Oekraïne. Dit zal binnen enkele dagen gebeurd zijn. De vraag is hoe de internationale gemeenschap gaat reageren en wat Rusland nog meer gaat doen. China houdt zich op de vlakte. Dit land kan economisch fors profiteren van deze situatie en zal dat waarschijnlijk niet laten. In de westerse wereld wordt de inval scherp veroordeeld. Binnen Europa worden militaire troepen verplaatst richting oostgrenzen, maar het antwoord lijkt zich te gaan beperken tot economische sancties. Groot Brittannië heeft vluchten en bankrelaties al opgeschort, de EU zal waarschijnlijk snel volgen. De VS zal niet veel verder gaan. Op levering van materialen na, zal militaire hulp voor Oekraïne uitblijven. Zolang Rusland geen andere landen inlijft, zal het daar ook bij blijven. In Nederland zal het tot hogere prijzen voor fossiele producten als brandstof en plastics leiden, veel meer zal niet merkbaar zijn. Misschien dat we vluchtelingen op mogen vangen en daar dan over gaan discussiëren. Opvang in de eigen regio, riepen we als dit soort taferelen zich in andere werelddelen afspeelde. Ondertussen leven mensen in Oekraïne tussen bombardementen, beschietingen, doden, gewonden, een gebrek aan alles wat een mens nodig heeft en onzekerheid over de vraag of hun land het einde van 2022 nog op de landkaart staat. De wind van verandering is na dertig jaar een storm geworden, een hele gure ook.

Storm in het klimaatbeleid

IJsselstein - 21 februari 2022 - Drie dagen storm met hele forse hoeveelheden regen hebben we achter de rug. Vandaag waaide het ook nog stevig, met stevige buien tussendoor. Pas woensdag schijnt het weer te normaliseren. Dat geldt niet voor het klimaat, dat lijkt behoorlijk van slag. Extremen zijn aan de orde van de dag, maar voldoende kou voor een Elfstedentocht is er al decennia lang niet geweest.

De mens en de natuur is een ingewikkelde relatie. We zijn onderdeel van die natuur, houden er ook van, maar gaan er allesbehalve zuinig mee om. We zijn ook op geen enkele manier opgewassen tegen die natuur, maar wel in staat deze grondig te ruïneren. Afgelopen twee jaar heeft de natuur ons daar nederig in gemaakt. Hoewel nog steeds veel mensen geloven in maakbaarheid, deed het virus wat het wilde. Ongeacht welke maatregelen wel en niet genomen werden, golven kwamen en gingen. De ontwikkeling van het virus zelf in andere varianten bepaalt wat er gebeurt, maar weinig andere zaken hebben echt invloed op het collectief. De klimaatcrisis heeft opvallende parallelen. Dat het klimaat verandert, behoeft weinig discussie meer. Weerextremen volgen elkaar in rap tempo op. Hierbij worden keer op keer warmterecords gebroken, terwijl zelden een kouderecord wordt gebroken. Ook hiervoor geldt dat de mens absoluut niet is opgewassen tegen het geweld wat de natuur met zich meebrengt. Afgelopen zomer stond Zuid Limburg onder water, het laatste weekend waren er vier doden als gevolg van storm. Wel lijkt het ons als mens uitermate goed te lukken om door emnissie van allerlei onwenselijke stoffen, het klimaat daadwerkelijk te laten veranderen. De enige oplossing om te komen tot minder natuurgeweld, lijkt dus een zuiniger omgang met die natuur. Minder emissie is daarmee noodzaak om de aarde leefbaar te houden voor de mens.

Vandaag op RTV Utrecht: "De opgave om 344 panden voor 2040 energieneutraal te maken komt nauwelijks van de grond, concluderen de onderzoekers in het Rekenkamerrapport. Er zijn tot nu toe twee gebouwen verduurzaamd. Volgend jaar zouden dat er 57 moeten zijn." Dit gaat over de gemeente Utrecht. Behalve dat ik verbaasd ben over het aantal gebouwen wat de gemeente bezit, gaat er in dit tempo natuurlijk geen enkel verschil gemaakt worden. De wethouder is helder over de oorzaak: "We besteden niet alleen aandacht aan de energietransitie, maar werken ook mee aan opgaven op het gebied van circulariteit, aardgasvrij, klimaatadaptatie en diervriendelijk bouwen. De stapeling van duurzaamheidsambities met name vanaf 2018 legt extra druk op onze capaciteit en middelen." Misschien dat twee ambities haalbaar zijn, maar vijf ambities tegelijk waarmaken is onmogelijk. Focus ontbreekt, waardoor niks gebeurt. Landelijk wordt er conform het nieuwe regeerakkoord 35 miljard euro in een klimaatfonds geïnvesteerd, om grote vervuilers te stimuleren emissie te verminderen. Prikkels om te veel emissie af te remmen en milieuvriendelijk gedrag te belonen, ontbreken echter. Veel geld kan zeker tot mooie initiatieven leiden, maar zonder structurele prikkels lijken structurele effecten mij ook lastig realiseerbaar. Hiermee zal de klimaatverandering niet gestopt worden, niet met het overenthousiasme van een stad als Utrecht als met het beleid zonder structurele maatregelen van de landelijke overheid. Gelukkig zijn er wel veel particuliere initaiteven, zowel op kleine schaal als van grote multinationals. Hopelijk gaan deze wel het verschil maken, in een barre tocht op weg naar een nieuwe Elfstedentocht.

The Voice of Vertrouwen

IJsselstein - 23 januari 2022 - Deze week groot in het nieuws: misstanden en sexuele intimidatie bij talentenjacht The Voice of Holland. Het programma BOOS maakte duidelijk dat het er vaak niet om zangkunsten ging.

Het programma BOOS is een onderzoeksprogramma van BNN/VARA, gepresenteerd door Tim Hofman, uitgezonden op YouTube. Het stelt misstanden aan de kaak en doet daar onderzoek naar. Bekend werd het programma in 2017, toen Tim Hofman onaangekondigd op bezoek kwam bij een Nijmeegse vastgoedmagnaat. Deze was daar niet van gediend. Tim Hofman werd letterlijk weggeslagen door de zoon van de vastgoedmagnaat en kon vertrekken met gebroken kaak en hersenschudding. Hij had een verhaal, maar verhaal halen was niet gelukt, Deze keer had BOOS onderzoek gedaan naar talentenjachten en bleken er forse misstanden te zijn bij The Voice of Holland. Bandleider Jeroen Rietbergen bleek wel erg foute humor te hebben en regelmatig dickpics naar kandidates te sturen. Coach Marco Borsato schijnt zijn handjes niet van jonge meisjes af te kunnen houden en coach Ali B. ging nog een stapje verder. Hij schijnt met meerdere kandidates sex gehad te hebben, soms wel en soms niet niet met instemming van betreffende jongedames. Daarnaast leek de regisseur zich bezig te houden met soortgelijk gedrag, maar zijn exacte bijdrage aan misstanden werd mij niet helemaal duidelijk in de uitzending. Jeroen Rietbergen heeft onmiddelijk bekend en toegegeven dat hij harstikke fout zat. Ali B. ontkent alle aantijgingen, Marco Borsato en de regisseur hebben nog niet gereageerd.

Misbruik en intimidatie is er in alle gradaties. Bij The Voice of Holland kwamen deze allemaal voor, zo lijkt het nu. Zo is aan dames gevraagd het shirt wat lager te doen "omdat de kwaliteiten dan beter in beeld komen". Dat lijkt mischien nog redelijk onschuldig, maar er waren ook verhalen over onvrijwillige sex. Dit was dan wel weer buiten de muren van de studio, maar het contact was gelegd via The Voice. Aan het einde van de uitzending reageerde John de Mol, bedenker en oud producent van de talentenjacht. Hij was verantwoordelijk voor de productie ten tijde van het misbruik. Wat ik zag was een verbaasde man. Hij leek werkelijk niet te begrijpen hoe dit heeft kunnen gebeuren, ondanks de waarborgen die hij in zijn organisatie had geregeld, De dag na het verschijnen van het interview stond een paginagrote advertentie in het Algemeen Dagblad: "Beste John, het ligt niet aan de vrouwen. Groet, de vrouwen uit je bedrijf", stond er. Zelf heb ik hem dat ook geen moment horen zeggen of suggereren, maar schijnbaar ervaarde zijn personeel dat anders.

Wat mij uit het interview met John de Mol duidelijk werd, is dat procedures op orde waren. Er was een vertrouwenspersoon, er waren begeleiders van deelnemers, er waren regels dat minderjarigen nooit alleen waren met volwasenen. In de meeste grotere organisaties zal dit het geval zijn. Wat mij in de uitzending ook duidelijk werd, was een gigantisch cultuurprobleem. Borsten van een achttienjarig meisje kwaliteiten noemen lijkt onschuldig, maar dat is het niet. Uiteindelijk gaat veiligheid over vertrouwen. Wat wel of niet kan in contact tussen mensen, is afhankelijk van talloze factoren. Dit leidt ertoe dat grenzen niet bestaan, maar in goede samenwerking moeten ontstaan. Wat de één immers een leuke flirt vindt, is voor de ander zwaar grensoverschrijdend. Een goede grap waar velen om lachen, kan voor anderen een kwetsende opmerking zijn. Op het moment dat mensen hun grenzen kunnen aangeven en deze vervolgens zonder morren gerespecteerd worden, is daar een veilige cultuur. Het kan even mis gaan, maar dan wordt het onmiddelijk gecorrigeerd. Erger wordt dan voorkomen. Dit lijkt eenvoudiger dan het is. Om grenzen aan te kunnen geven, moet eenieder de eigen grenzen kennen. Om hierover te kunnen praten, moeten mensen elkaar wel verstaan. Dit gaat verder dan taal, dit gaat om luisteren, begrip en respect. Zaken als hiërarchie en afhankelijkheid mogen hierbij geen belemmering zijn. Sterker nog, voorbeeldgedrag is vereist. Vertrouwen lijkt mij daarin het toverwoord. Pas als je iemand vertrouwt, voel je je immers vrij te zeggen wat je wil zeggen. Vertrouwen geven is vertrouwen krijgen, zegt het speekwoord. Hoe mooi ze ook zijn, door haar borsten de kwaliteiten van een zangeres in spé te noemen, wordt dat vertrouwen in ieder geval niet gegeven. De stem die dat verwoordt, is duidelijk gemist bij The Voice.

Lunchen in Cuijk

IJsselstein - 15 januari 2022 - Na een knnallend begin van 2022, was er de twee opvolgende weken weinig te beleven in Nederland. Vandaag veranderde dat.

Vrijdagavond was de eerste persconferentie over het coronabeleid van het nieuwe kabinet, met de nieuwe minister van volksgezondheid. De vorige minister twitterde dat hij er met drank, popcorn en nette schoenen klaar voor zat, schijnbaar ziet hij het als vermaak. In de voorafgaande week werd duidelijk dat het draagvlak voor het coronableid niet alleen vertrokken is bij Nederlandse ondernemers en andere weldenkende inwoners, maar ook bij bestuurders van lagere overheden. In de gemeente Valkenburg liet de burgemeester vrijdag al winkels en horeca open gaan als protest. Namens de burgemeesters in midden Nederland liet Sharon Dijksma weten dat "winkeliers en andere ondernemers het water tot de lippen staat". Dat is gehoord door het kabinet, zaterdag konden de winkels weer open. In de gelekte berichtgeving zat nog openstelling op afspraak, maar dat leidde niet tot enig draagvlak. De winkels gingen open. Dat wilde het kabinet niet voor de horeca en cultuur, werd wel volgehouden in de persconferentie. Ernst Kuipers was als nieuwe minister zo verstandig de prognoses in de modellen van het RIVM niet te presenteren. Wel wilde hij fasering aanbrengen in versoeplingen. Dat is enigszins begrijpelijk, wat ook te horen is vanuit bijvoorbeeld de cultuursector. De consequentie is echter ook dat het kabinet de horeca dicht wil laten. Tegelijkertijd is het een sector die afgelopen jaren meer dan iedere andere sector getroffen is door het coronabeleid, terwijl het ook heeft laten zien met de goede preventieve maatregelen weinig besmettingen te veroorzaken. Politiek en zeker populistisch is het dan misschien uit te leggen dat horeca niet gelijk open kan met winkels, maar eerlijk is anders. Er werd gezegd dat het niet eerlijk voelt, maar het is natuurlijk niet alleen gevoel. Met leeglopende ziekenhuizen, een dominante virusvariant waar slechts weinigen echt ziek van worden, op Oudjaarsavond aanzienlijk meer alcoholproblemen dan anders en geen enkel ander Europees land met een volledige sluiting van de horeca, is dit oneerlijk, disproportioneel en weinig rationeel.

Vanmiddag was ik Cuijk. Als eerste liep ik naar binnen bij 't Heerehuys, een centraal gelegen restaurant waar ik vaker lunch. Het zat vol. Mijn tweede poging was bij De Bankier, waar ik enkele maanden terug heerlijk gedineerd had. Hier was het personeel nog erg bang voor handhaving en de kaart heel beperkt. Het was er ook niet druk, dus ik besloot naar de overkant te gaan. Daar zit hotel Taurus, met beneden een café en een cafetaria. Aldaar bestelde ik een lunch. De tafels stonden wat verder uit elkaar dan gebruikelijk, de sfeer was ontspannen, het eten smaakte prima. Hoewel ik er eigenlijk nooit eerder binnen was geweest, besloot ik er vaker terug te komen. Geheel duidelijk was dat de lokale overheid in de gemeente Land van Cuijk ook weinig begrip heeft voor de maatregelen van de landelijke overheid. De burgemeester had laten weten vandaag in ieder geval niet te handhaven en volledig begrip te hebben voor horecagelegenheden die als protest open gaan. Zo waren er meer gemeentes waar dit speelde, o.a. in Zuid Limburg en de Achterhoek. In grotere steden, o.a. Arrnhem, Nijmegen en Utrecht, werd het overheidsbeleid wel gehandhaafd. In eerste instantie waren dat waarschuwingen, maar gedreigd werd met boetes van vierduizend euro. Ondanks mooie woorden over lange termijn beleid en leren leven met het virus, is verdeelheid en rechtongelijkheid het feitelijke resultaat van één week nieuw elan in het coronabeleid. Ik ben benieuwd wanneer er echt beleid komt waarbij leren leven met een virus centraal staat, i.p.v. het kansloze beperken van contacten wat nu de kern van het beleid is.

Hallo 2022

IJsselstein - 2 januari 2022 - Knallend is Nederland dit weekend begonnen aan 2022. Zoals ieder jaar vlogen even na middernacht de vuurpijlen, duizendklappers en ander vuurwerk de lucht in. Er was een vuurwerkverbod afgekondigd, maar daar was in het eerste uur van het jaar niets van te merken.

Het vuurwerkverbod was, net als een jaar eerder, één van de coronamaatregelen. De achterliggende gedachte was dat massaal afsteken van vuurwerk veel gewonden veroorzaakt, wat drukte geeft in de ziekenhuizen. Dat wilde het kabinet voorkomen omdat er ook al veel patiënten met corona in de ziekenhuizen liggen. Afgelopen dagen werd er daarom geen vuurwerk verkocht in Nederland. Waarschijnijk hebben onze ooster- en zuiderburen goede zaken gedaan en hebben er veel koeriersdiensten in onwetendheid met ladigen kruit achterin gereden, want gekocht was het massaal. Even na midernacht ging het in het gehele land los, om een half uur tot drie kwartier later weer wat rustiger te worden. Ook hier in IJsselstein was dat het geval. Vanaf mijn dakterras had ik uitzicht op mooi siervuurwerk, terwijl ik overal om me heen de knallen hoorde. Mijn eigen knallende champagnekurk viel erbij in het niet. Wel schijnt het aantal gewonden meegevallen te zijn. Er zijn conform traditie wel wat mensen die het nieuwe jaar in mogen met een hand of enkele vingers minder, maar het aantal echt zwaar gewonden schijnt mee te vallen. Wel was het op de afdelingen spoedeisende hulp druk met alcoholproblemen. Er kan een relatie zijn met sluiting van de horeca, maar daar zal geen onderzoek naar komen. Het enige dodelijke slachtoffer van Oud en Nieuw is niet in de nacht gevallen, maar eerder op Oudjaarsdag. In Haaksbergen overleefde een twaalfjarige jongen het passeren van een man die met een zogenaamde klaphamer kruit tot ontploffing bracht niet. In Utrecht gingen een wijkcentrum en veertien auto's de brand in. Een relatief rustige jaarwisseling, noteerde de media.

"Ook in IJsselstein was niets te merken van het landelijk geldende vuurwerkverbod. Dit vraagt om terugkijken en op nationaal niveau een andere aanpak voor de komende jaarwisseling", twitterde Patrick van Domburg, burgemeester van IJsselstein. Hiermee zegt hij lokaal weinig te gaan doen, maar hij heeft gelijk dat een landelijke evaluatie nodig is. Het vuurwerkverbod is zo massaal genegeerd dat vastgesteld kan worden dat voor deze maatregel geen draagvlak was. Dat mensen zo massaal wet- en regelgeving negeren, zegt veel over het verschil tussen Haagse werkelijkheid en de situatie in het land. Uiteindelijk is het enige effect van het verbod geweest dat vuurwerk massaal illegaal geïmporteerd is, met een forse omzetderving voor Nederlandse handelaren. Leerpunt lijkt mij dat een vuurwerkverbod alleen gaat werken als een alternatief geboden wordt. Een beperkt aantal plekken om af te steken, een vergunningensysteem voor het afsteken van vuurwerk, centrale vuurwerkshows en goede afspraken met buurlanden en internationale websites, zijn zomaar wat ideeën. Ook handhaving zal dan mogelijk moeten zijn, wat met de massale overtredingen nu onmogelijk was. Uiteindelijk zullen velen het wel eens zijn dat (sier)vuurwerk met Oud en Nieuw een leuke traditie is, maar doden, gewonden en branden niet jaarlijks op het programma van een leuk feestje thuis horen. Er is nog een jaar de tijd, ik ben benieuwd wat de plannen voor Nieuwjaarsnacht 2023 worden.