EVS.NU Edwin's homepage

Bevrijdingsdag in het bevrijdingsmuseum

Plasmolen - 5 mei 2025 - Het is vandaag 5 mei 2025. Ik besloot naar het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek te gaan. Buiten was het een gezellige boel, binnen was een indrukwekkende tentoonstelling.

De tentoonstelling was chronologisch opgezet. De periode voor het uitbreken van de oorlog werd belicht, de oorlog zelf en de periode na de oorlog. Hierbij was er niet alleen aandacht voor de situatie in Nederland, maar ook voor die in Duitsland. Het onderdeel over verzet en collaboratie tijdensw de oorlog stemde tot nadenken. Ongeveer 1% van Nederland collaboreerde actief, 0,5% zat in het verzet en 98,5% hield zich afzijdig, probeerde te overleven. Hierbij is wel de vraag wat colaboratie is. Collaboreert een bakker die brood verkoopt aan Duitse soldaten? En hoe zit het met een verhuisbedrijf dat meubels van gedeporteerde joden vervoert? Het zijn lastige vragen. Uiteraard was er extra aandacht voor de gebeurtenissen in de omgeving van Groesbeek en Nijmegen. Nijmegen is in 1944 gebombardeerd en lag na de operatie Market Garden net achter de frontlinie. Omliggende dorpen als Millingen, Groesbeek en Milsbeek lagen in de frontlinie. Deze periode heeft uiteindelijk meer slachtoffers geëist dan het bombardement van de stad. Indrukwekkend waren de foto's van de verwoeste stad. Op één foto speelden kinderen op een trap voor een huis, terwijl een dode soldaat daarvoor op straat lag. Ik vond het bizar confronterend.

Tijdens de oorlogsjaren waren er bombardementen, moordpartijen, vernietigingskampen, honger en hevige gevechten met vele slachtoffers. Hier begon het niet mee. In de aankoop naar de oorlog begon het met complottheorieën, uitsluiten van bevolkingsgroepen, creëren van zondebokken in de samenleving, opvoeren van de oorlogsindustrie en sluiten van grenzen voor vluchtelingen.

Voor het museum speelde een bandje. Op een tank speelden kinderen. Stoer beklommen ze de tank, terwijl de ouders en grootouders wat rondkeken bij de kraampjes op het terrein. Naast de tank waar de kinderen op speelden, stond een beschadigde Russische tank. Deze is door Rusland achtergelaten in Oekraïne, nadat deze op een landmijn was gereden. De tank was ingezet bij een poging Kiev te veroveren. Onschuldig spelende kinderen en oorlogstuig, het blijft een bizarre combinatie.

Terwijl Oekraïne, Syrië, Soedan, Myanmar en Gaza momenteel worden verwoest door oorlog, nemen op Nederlandstalige social media de complottheorieën toe. Groot geworden politieke partijen wijzen zondebokken in de samenleving aan. Het sluiten van grenzen voor vluchtelingen wordt als aanlokkelijk perspectief gezien. Steekproefsgewijze grenscontroles zijn weer ingevoerd.

Bezuinigd wordt op zorg, ontwikkelingssamenwerking, onderwijs, onderzoek en innovatie. Geld gaat naar het opvoeren van de conventionele oorlogsindustrie. Een vraag is in hoeverre dit beleid veiligheid oplevert in een tijd waarin drones en cyberaanvallen meer kapot kunnen maken dan tanks en kogels ooit kunnen. Geen vraag is wat negentig jaar geleden gebeurde, waardoor we vijfentachtig jaar terug oorlog kregen en nu tachtig jaar vrijheid vieren. Het antwoord daarop is bekend en vind ik akelig aktueel.

Twee minuten stilte

Plasmolen - 4 mei 2025 - Morgen is het tachtig jaar geleden dat de capitualtie van Duitsland werd ondertekend in Wageningen en Nederland weer een vrij land was. De wederopbouw kon beginnen.

In de jaren '90 leek de wederopbouw in Nederland en Europa volmaakt. In het staartje van de jaren '80 was de muur van Berlijn gevallen. Vanuit Rusland werden "glasnost" en "perestrojka" gepredikt. Oost Europese landen en staten werden zelfstandige landen. De koude oorlog die de gruwelijkheden uit de tweede wereldoorlog had opgevolgd, leek ten einde. In Nederland kregen we de paarse kabinetten, met het meest liberale beleid ooit. Het homohuwelijk werd mogelijk gemaakt, euthanasie gelegaliseerd, winkelopeningstijden verruimd, prostitutie een beroep en comerciële radio en televisie toegestaan. Er was een stringent financieel beleid, wat er mede toe leidde dat het economisch voor de wind ging. Oorlog was er alleen in voormalig Joegoslavië, waar de wereld vol verbazing naar keek. Vluchtelingen werden ruimhartig opgevangen. Vijftig jaar na de Twede Wereldorlog leken vrede en vrijheid in Nederland en omringende landen vanzelfsprekender dan ooit.

Onderhuids bleek dat anders. Ondanks de vrede en vrijheid, kregen haat en racisme in deze eeuw voet aan de grond. Welvaart en ontwikkeling bleek niet in alle wijken het gewenste effect gehad te hebben. Criminaliteit tierde er welig en mensen konden niet veilig over straat. De immigranten die de econimische groei van Nederland mogelijk hadden gemaakt, bleken onvoldoende meegegaan te zijn in de ontwikkeling. Hoewel investeringen in wijken en bevolkingsgroepen daarna wel de juiste effecten sorteerden, was de zondebok voor alles wat fout gaat gevonden. De Marokaan had als eerste de eer. Nu deze groep zich alsnog heeft ontwikkeld, is de immigrant de nieuwe zondebok. De Tweede Wereldoorlog is nu tachtig jaar geleden en vanavond wordt deze herdacht. Tegelijkertijd woedt in Oekraïne een oorlog met Rusland, één van de landen die essentieel was in het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog. Glasnost en perestrojka hebben plaats gemaakt voor ongekende machtswellust. In Gaza voltrekt zich een humanitaire ramp waarbij een heel volk wordt uitgemoord. Hoewel dit een verschrikkelijk ingewikkeld conflict is wat in de afronding van de Tweede Wereldoorlog heel erg fout gegaan is, is er nooit een excuus om een volk uit te moorden. Dat zou toch één van de lessen van de Tweede Wereloorlog mogen zijn. De westerse wereld kijkt ernaar en doet niks. In Nederland geven we de immigrant de schuld. Dat het aanwijzen van een zondebok in de samenleving altijd fout gaat, zou één van de andere lessen uit de Tweede Wereldoorlog mogen zijn. Vanavond zijn we twee minuten stil, herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog én lachen we vervolgens om "kopvoddentaks". Twee uur stilte van schaamte lijkt mij een stuk toepasselijker.

Koningsdag 2025

Plasmolen - 27 april 2025 - Vandaag is Koning Willem Alexander jarig. Het is zondag, dus gisteren werd Koningsdag gevierd. Hoewel ik weinig gevoelens heb bij het koningshuis, houd ik wel van een leuk feestje. Ik vierde het in Arnhem.

Sinds enkele jaren pakt Arnhem groot uit met Koningsdag. De vrijmarkt die veel steden kennen is daar niet, maar door de hele stad staan podia met verschillende soorten muziek. Zelf houd ik vele malen meer van muziek dan van oude troep, dus ik vind het een mooie bestemming voor Koningsdag. Daar was ik bepaald niet de enige in, de hele stad liep vol. Ik was op tijd en kon dus nog goed parkeren. Het eerste podium wat ik bezocht, was op de Markt. Daar was een 'groot café' gecreëerd met voornamelijk Nederlandstalige muziek. Als eerste zag ik Henk Dissel. Covers van o.a. Rob de Nijs zong hij niet onverdienstelijk, maar ik begreep waarom hij net niet doorbreekt. Later die middag zag ik er Frans Duits. Hij kwam en ging exact op tijd en daar tussenin zette hij een perfecte show neer. Het plein stond gezellig vol en ik hoorde heel goed waarom hij wel doorgebroken is. Tussendoor was ik op de Trans. Daar stond The Matrix met een sterke dj. Ik was zonder enige twijfel de oudste van de duizenden op het plein, maar dat mocht de pret niet drukken. De dj werd afgelost door Jan Biggel. Dat bleek een zanger met een repertoire wat te simpel voor woorden is. Ik besloot daar wel te oud voor te zijn en liep door de stad richting Gele Rijders Plein, waar een Abba tribute band stond. Ik was daar de oudste niet meer. Gezellig was het wel. Het was zeker niet het beste Abba Tribute wat ik gezien heb, maar de muziek is sowieso leuk. Ze kregen de sfeer er goed in. Daarna was het etenstijd. Ondanks een ijzersterke avond programmering, heb ik het daarbij gehouden.

Na aankomst in Arnhem, lunchte ik bij KFC. Ik wilde nog even naar het toilet. Ondanks dat bestellen en betalen van eten volledig gedigitaliseerd is, was de toiletjuffrouw dat niet: "Eén euro contant." Die had ik niet en het drankassortiment was ook beperkt, dus ik ging door naar grand café Dudok. Op het bord stond dat het toilet €1,50 kostte, maar in werkelijkheid bleek vriendelijk gedag zeggen ruim voldoende. Dat was anders bij de bar, waar ik vervolgens €10,- afrekende voor twee fris (incl. beker). Dineren deed ik bij Troya aan de Rijnkade. Ik zat er heerlijk in de zon en het eten smaakte fantastisch. Organisatorisch was het een bende. Brengen van drank kostte meer tijd dan brengen van het eten. Bij het afrekenen ontstond een rij voor de kassa omdat de kassier ook de bonnen van de obers moest invoeren. Dat ging uiteraard mis, waardoor iedere rekening gecorrigeerd moet worden. Zo ook mijn rekening, maar dat gebeurde zonder morren. Een echte bende zag ik op de terugweg bij de McDonalds. Voor de deur stond nog een meterslange rij. In de omgeving zaten massa's mensen op de grond te eten, in een soort vuilnisbelt. Het was één grote bende met zakken en verpakkingen van McDonalds. Er stonden voldoende kliko's, allen met enkel een bodem gevuld. Vol verbazing liep ik langs de Burger King naar Douwe Egberts voor een kop koffie. Bij de Burger King stond ook een rij, maar waren de kliko's i.p.v. de straat gevuld met vuil. Bij Douwe Egberts stond de rij binnen, voor het damestoilet. Na mij koffie liep ik er langs richting herentoilet, wat betreft orde en netheid vergelijkbaar met de straat voor de McDonalds. Het enige verschil was dat bij Douwe Egberts de afvalbak wel overstroomde. "Ik zal het doorgeven aan mij collega", zei de toiletjuffrouw. Goede muziek of niet in de stad, dat liedje is overal hetzelfde.

Terug van de kust

Plasmolen - 2 april 2025 - Het was vandaag mijn derde en laatste dag van mijn trip naar Zeeuws Vlaanderen. Nog één dag genoot ik van het goede wat Zeeuws Vlaanderen te bieden heeft, in Groede en aan het strand.

Vele jaren terug was ik een weekend naar Zeeuws Vlaanderen. Toen verbleef ik bij herberg De Natte Pij in het dorpje Groede. In mijn herinnering was dat een leuk historisch dorpje. Vanmorgen ging ik terug naar Groede en werden mijn herineringen bevestigd. Al snel vond ik de herberg, die in de ochtend nog gesloten was. Tegenover de herberg zat een lokaal museum, waar ik voor koffie naar de naastgelegen bakkerij verwezen werd. Daar werd inderdaad koffie geschonken, voor twee euro. Zo goedkoop had ik het de hele week nog niet gehad, maar het was prima vers gezette koffie. Het werd geserveerd door een vriendelijke dame die ook het een en ander over Groede en Zeeuws Vlaanderen kon vertellen. Ik vertelde in Oostburg te overnachten, maar daar in het centrum wel wat verval te zien. Ze legde uit dat er plannen zijn om het op te knappen, maar momenteel voornamelijk in de kustzone geïnvesteeerd wordt. In Groede zelf was dat niet te zien. Na de koffie maakte ik er nog een wandeling. Het hele dorp zag er oud, maar gezellig en goed onderhouden uit.

Na Groede verlaten te hebben, reed ik weer richting Breskens. Eerst wandelde ik er een rondje door de haven. Er werd inderdaad geïnvesteerd, ik zag bouwactiviteiten naast de haven. Enkele nieuw ogende appartementengebouwen stonden er al. Hoewel deze er mooi uitzagen, leken ze me weinig aantrekkelijk om te wonen. 'Let op, parkeerplaats stroomt over bij hoog water' stond op een bord. De hoger gelegen appartementen zullen niet snel overstromen. Met een boor aanleggen aan het balkon, lijkt mij echter weinig comfortabel. Het zal wel het risico zijn van buitendijks aan zee wonen. Een lunchgelegenheid serveerde heerlijke garnalenkroketten met brood, waarna ik richting strand liep. Het was er heerlijk uitwaaren. Voornamelijk eigenaren van honden dachten er ook zo over, zo te zien tot plezier van de honden. In de avond reed ik weer terug naar Plasmolen, om daar morgen ook weer van het mooie voorjaarsweer te genieten.

De Vlaamse kust

Oostburg - 1 april 2025 - Oostburg ligt vlakbij de kust, de Vlaamse kust. Ik vertrok vanmorgen richting Knokke aan de Belgische kant van de grens, om af tre zakken tot Breskens aan de Westerschelde.

Vanmorgen rond half elf arriveerde ik in Knokke. Na de auto geparkeerd te hebben, liep ik richting boulevard en centrum. Het was nog terrein van bouwvakkers, bevoorraders en stofzuigende winkelmedewerkers. Schijnbaar ontwaakt Knokke laat. Ik besloot eerst een kop koffie te doen, zag 'Café Jack, coffee and more'. Tot mijn verrassing bleek het een kledingzaak met koffiehoek te zijn: "We zijn een modezaak, maar vinden koffie ook erg leuk." Ik nam er rustig een kop koffie terwijl de zaak langzaam volliep met winkelende dames. Schijnbaar ontwaakte Knokke rond deze tijd. Toen ik naar buiten liep, was het al gezelliger. Er liepen meer mensen te winkelen, terrasen liepen vol en winkelmedewerkers hadden de stofzuigers weer opgeruimd. De boulevard met voornamelijk hoge appartementen kwam langzaam in de zon, de pleinen in de stad waren dat al wat sneller. Wat me vooral opviel, is dat Knokke een dure stad is. Er zijn wel enkele goedkoop ogende winkels, maar het merendeel is dat niet. Echt goedkoop is het nergens. Mijn lunch haalde ik daarom bij de Carrefour, om deze op te eten op een bankje. Bijkomend voordeel was dat meer mensen dat deden en gezamenlijk op bankjes eten best wel gezelig is.

Na de luch reed ik terug naar Nederland, Cadzand Bad. Dat bleek een klein maar gezellig kustplaatsje te zijn. Ik vond er een goed terras voor een kopje verse groentesoep: "Het kan even duren, mijn vrouw is de soep nog aan het maken." Ik had geen haast en het smaakte vervolgens uitstekend. Daarna reed ik naar Cadzand en Nieuwvliet Bad. Cadzand bleek vooral een woonplaats en Nieuwvliet Bad een verzameling campings en bungalowparken. Breskens bleek gezelliger. Ik was eerder aan de haven geweest, maar vond vanmiddag een plein achter de dijk. Aan het plein zaten vooral veel horecagelegenheden met zonnige terrassen, daarnaast enkele winkels. Het was er leuk mensen kijken onder het genot van een goede jus d'orange. Daarna ben ik langs de haven gewandeld. Ik was de enige niet en we konden genieten van een leuk uitzicht over de haven en de monding van de Westeschelde. Inmiddels was de middag bijna om. Ik reed weer terug naar Oostburg, om dar heerlijk te eten bij het naast het hotel gelegen restaurant Eigenwijs.

Zomertijd in Oostburg

Oostburg - 31 maart 2025 - Gisteren is de zomertijd weer ingegaan. Deze totaal onzinnige gewoonte maakte het weekend een uur korter, maar zorgt ook voor een uur meer licht in de avond. Ik vind het een prima reden voor enkele dagen vakantie, ditmaal naar Oostburg in Zeeuws Vlaanderen.

Vanmorgen ben ik eerst naar Hulst gereden, aan de oostkant van Zeeuws Vlaanderen. Tot mijn vreugde lukte dat filevrij, zelfs over de ring van Atwerpen. Hulst is en historisch stadje, warbij de binnenstad omringd is door een wal en een gracht. Binnen die gracht bevinden zich verschillende historische gebouwen, winkels en horecagelegeneheden. Ik dronk er een kop koffie, keek wat rond en genoot er van een heerlijke lunch op een zonovergoten terras. Een beter begin van de vakantie kon ik mij niet voorstellen. Hierna reed ik door naar Oostburg, waar mijn hotel voor de komende dagen is. Het ligt aan de westkant van Zeeuws Vlaanderen, niet ver van de kustplaatsen Cadzand en Nieuwvliet, in de gemeente Sluis. Het hotel zag er gezellig uit, met een heerlijk ruime kamer die voorzien is van alle gemakken.

In de middag ben ik naar het plaatsje Sluis geweest. Sluis ligt vlak aan de Belgische grens en heeft een buitengewoon toeristisch centrum. Om het centrum heen zijn diverse grote parkeerplaatsen die zelfs op maandagmiddag redelijk gevuld waren. Ook ik parkeerde daar mijn auto en liep de winkelstraat in. Tegenover de molen pakte ik een kop thee op het terras, heel toepasselijk Molenzicht geheten. Daarna deed ik wat alle toeristen doen, namelijk langs winkels slenteren en af en toe eens een winkel binnen gaan. Kijken en niet kopen, was mijn Nederlanse insteek daarbij. Tegen de avond zocht ik een restaurant uit. "Wil je (me)nu?", stond op het bord voor de deur van restaurant Hart van Sluis. Dat vond ik erg grappig en de menukaart zag er goed uit, dus ik besloot daar te eten. Dat smaakte uitstekend en de bediening was vlot en vriendelijk, een restaurant om te onthouden dus. Daarna liep ik terug naar de auto. Dat was de enige nog op de parkeerplaats, Sluis bleek duidelijk een bestemming voor dagjesmensen. Dat was het voor mij ook, ik stuurde mijn auto weer terug richting Oostburg. Morgen staat het Vlaamse Knokke op mijn programma. Ik ben benieuwd hoe het daar is.

Saturday Night Fever

IJsselstein - 2 maart 2025 - Terwijl op veel plaatsen in Nederland de carnavalskoorts toesloeg, was ik in Amsterdam. Carnaval is daar een onbekend fenomeen, ik was bij de musical Saturday Night Fever in het De la Mar Theater.

Musical is een theatervorm waarin toneel wordt gecombineerd met muziek. Vaak is het amusant, maar maakt de vele muziek het verhaal wat beperkt. Dat was ook mijn verwachting bij Saturday Night Fever, een ontspannen avondje met goede muziek van de Bee Gees en een oppervlakkig verhaal daarbij. Daarmee had ik deze musical onderschat. De muziek was wat ik verwachtte, hoewel ik even moest wennen aan de Nederlandstalige bewerkingen van de klassiekers van de Bee Gees. Het verhaal bleek echter niet zo oppervlakkig. Zonder hoogdravend en ingewikkeld toneel te brengen, werden verschillende thema's behandeld en kwamen diverse verhaallijnen heel mooi samen. Liefde en de onzekerheid daarin kwam aan bod, maar ook armoede, huiselijk geweld, religie, discriminatie en zelfmoord waren thema's die een plek kregen. In combinatie met de swingende muziek, was het voor mij de beste musical die ik gezien heb.

Een avondje De la Mar Theater is voor mij gelijk een weekend Amsterdam. Zaterdag ben ik die kant op gegaan, waarbij ik geparkeerd heb bij de collega's van het Amsterdam UMC locatie VUMC. In het weekend fungeert de parkeergarage daar als P&R, met goede OV verbinding met het centrum van Amsterdam. Het NH Hotel aan de Stadhouderskade had ik geboekt voor de overnachting. "You did ask for a quiet room, so I have that for you", hoorde ik de receptioniste in de Amsterdamse voertal zeggen. De kamer keek uit op een binnenplaats en was inderdaad heerlijk rustig. Mijn thee nam ik 's middags bij café Heineken Hoek op het Leidseplein. We waren herkend. "Vanmiddag hadden jullie thee, nu wat anders?" zei de barkeeper aan het begin van de avond. Na de voorstelling was betreffende barkeeper verdwenen en hoorde ik er enkel harde, monotone beats, dus zocht ik een ander café op voor de wijn. Vanmorgen waren deze beats ingewisseld voor rustige actergrondmuziek op een zonovergoten terras. Het was een mooie finale van een heerlijk weekend Amsterdam.

Onguur klimaat

IJsselstein - 24 februari 2025 - Afgelopen vrijdag genoot ik op het terras van een heerlijk koel drankje, zittend in de zon. Het was exact veertig jaar nadat Evert van Benthem voor het eerst de Elfstedentocht won. Hoewel ik ontzetend genoot van de zon, is dit natuurlijk geen goed signaal. Het is een teken van opwarming van de aarde, het gevolg van uitstoot van broeikasgassen. Terwijl dat één van de grotere uitdagingen van deze tijd zou moeten zijn, eist het wereldwijde ongure politieke klimaat meer aandacht op.

In Nederland hebben we het eerste kabinet Schoof, met PVV, VVD, BBB en NSC. Enig merkbare maatregelen tot nu toe zijn verhoging van de maximum snelheid op enkele stukjes snelweg richting grens, waar vervolgens files gecreëerd worden met incidentele grenscontroles. Ondertussen kraamt de minister van Asiel en Immigratie pro-Russische propaganda uit, die vervolgens weer wordt tegengesproken door de minister van Defensie. Wat het standpunt van het kabinet nou echt is, blijft gissen. Het is nog niets vergeleken met het internationale speelveld, waar de onlangs wederom gekozen president Trump van de Verenigde Staten nu op de trom slaat. Het Panamakanaal, Canada en Groenland zouden allemaal onderdeel van de Verenigde Staten moeten worden, Oekraïne zou land in moeten leveren om de oorlog te beëindigen, Gaza moet een vakantieresort voor rijke westerlingen worden en vliegtuigrampen zouden veroorzaakt zijn door diversiteitsbeleid. Een normaal mens zou denken dat dit soort berichtgeving alleen 'De Speld' kan halen, maar het zijn toch echt uitspaken van één van de machtigste mensen ter wereld. In dat klimaat weet in Duitsland de conservatieve CDU/CSU de verkiezingen te winnen. Iedere beetje progressief denkende Europeaan is er dolgelukkig mee. Het geeft immers de garantie dat ridicuul radicaal rechts geen beleid gaat maken in het grootste land van Europa, wat toch nog enige hoop op een redelijke toekomst geeft.

Vandaag las ik op social media dat het klimaatprobleem is opgelost omdat tropisch bomen tot effectievere fotosynthese komen als er meer CO2 in de lucht zit. Dat laatste is feitelijk niet incorrect, maar doet natuurlijk helemaal niets met andere gevolgen zoals de stijging van de zeespiegel. Dat maakt het dan ook nepnieuws, het lost het klimaatprobleem immers helemaal niet op. Nepnieuws, propaganda, uitspraken voor de bühne: het is inmiddels de normaalste zaak van de wereld. Je als stemmende burger goed laten informeren over wat er echt speelt in de wereld, wordt met de dag moeilijker. Het leidt to stemgedrag waarbij eenvoudig klinkende korte termijn oplossingen stemmen krijgen, maar de echte knelpunten op lange termijn ondersneeuwen in de waan van de dag. Milieuproblematiek, grondstoffenschaarste en internationaal politieke instabiliteit zijn de grote problemen van deze tijd, met in Nederland desastreuze schaarste op de woningmarkt als één van de meest vervelende gevolgen daarvan. Een toekomstgericht klimaat- en stikstofbeleid, omslag naar een circulaire economie en Europese samenwerking lijken de belangrijkste thema's om deze problemen te lijf te gaan. Ondertussen mogen wij met 130 km/uur van Emmen naar de Duitse grens. Zo zijn we in ieder geval snel in een land waar de redelijkheid toch nog gewonnen heeft.

Afvalcijfers UMC Utrecht

Utrecht - 10 februari 2025 - Het is begin 2025, dus de jaarcijfers 2024 zijn weer opgeteld. Dat geldt ook voor de afvalcijfers van het UMC Utrecht. Het was het jaar dat we meer dan de helft van ons afval recyclebaar hebben gekregen. Op deze manier hebben we ruim een miljoen kilo materialen een nieuw leven als grondstof kunnen geven, i.p.v. een roemloos einde in een verbrandingsoven. Dat is meer dan waar recyclingbedrijven soms trots op zijn. In de jaarcijfers is dat nog niet helemaal terug te zien. De eerste helft van het jaar was de 50% nog niet gehaald, waardoor we over het gehele jaar net onder de 50% zijn uitgekomen.

Kijkend naar de groene lijn in de grafiek over meerdere jaren, vallen een aantal zaken op. In het jaar 2018 is een zeer sterk stijgende lijn te zien. Dat is het jaar dat we bronscheiding breed hebben uitgerold in de UMC gebouwen. Allerlei variaties afvalbakken en -bakjes met restafval zijn verwijderd. Daarvoor in de plaats zijn bronscheidingssets op centrale plaatsen gekomen, met bakken voor plastic verpakkingen, GFT en rest. Dat is dus zeer lonend.

In 2020 is er een dip in de hoeveelheid afval, maar ook in het recyclingpercentage. Dat is het effect van Corona, vrijwel in iedere grafiek te zien. In deze periode waren minder mensen op het werk, wat de daling in hoeveelheid afval heeft veroorzaakt. De materialen die bij behandeling van Corona gebruikt werden, waren voornamelijk slecht recyclebare plastics uit het verre oosten. Dat is de oorzaak van het lagere recyclingpercentage. Belangrijk leerpunt hierin is dat de inkoop bepaalt wat het afval wordt. Werken aan inkoop van duurzaam geproduceerde materialen, is de belangrijkste voorwaarde voor succesvol afvalmanagement.

Na 2020 is een stijgende lijn te zien. Deze komt door optimalisatie van bron- en nascheiding. Steeds meer materialen worden aan de bron gescheiden. Voor een deel worden deze direct weer verwerkt tot grondstof. Een ander deel gaat naar nascheidingsinstallaties. Dan wordt geen 100% gerecycled, maar voldoende om toch nog goed resultaat te hebben.

Komend jaar gaan we verder aan de slag met ons Specifiek Ziekenhuisafval. I.s.m. SimpleComply | Health Care Optimisation, PreZero Nederland, Blue2Green Medical Waste Recycling Solutions en Mauser Packaging Solutions gaan we na tien jaar innovatie bereiken dat ook deze stroom weer grondstoffen op gaat leveren, o.a. voor afvalvaten welke we zelf gebruiken. Daarnaast zien we nog steeds een te grote hoeveelheid restafval welke verbrand wordt. In diverse projecten zullen we gaan onderzoeken hoe we dat kunnen verminderen, al dan niet in samenwerking met partners als andere ziekenhuizen, universiteiten en afvalbedrijven. Eerst is het tijd de mooie resultaten van 2024 te vieren, samen met de collega’s en partners die dit mogelijk gemaakt hebben.

Nieuwjaar in Nederland

IJsselstein - 1 januari 2025 - Afgelopen nacht hebben we nieuwjaarsnacht beleefd in Nederland. Ik heb het gevierd met een knallende kurk en een toost op het nieuwe jaar. Elders in het land knalde het minder feestelijk.

In Kiev zijn vanmorgen twee doden en zes gewonden gevallen na een luchtaanval. In Nederland hadden we geen oorlog nodig. Hier hebben we een vuurwerktraditie. Een veertienjarige jongen en een zesenveertig jarige man zijn overleden. Het aantal gewonden is tientallen malen meer dan zes, het zullen er op z'n minst honderden zijn. Daarvan hebben er velen blijvend letsel, zoals schade aan ogen of missende handen en/of vingers. Daarnaast is er veel materiele schade. Tientallen auto's zijn afgebrand. Ook zijn huizen en bedrijven in de brand gegaan en is straatmeubilair vernield. Dan heb ik het nog niet over trauma's voor dieren en schade aan de natuur. In het nieuws lees ik over incidenten. Volgens mij zijn dit geen incidenten, maar een patroon. Het patroon is dat jaar in jaar uit Nederland bij de jaarwisseling verandert in een no-go zone waar hulpdiensten hun best doen de ergste schade te beperken, waarbij ze bedankt worden met gooien van stenen en vuurwerk. Vanmorgen spraken een minister en enkele burgemeesters er schande van, om volgend jaar geheel volgens dezelfde traditie weer dezelfde woorden te spreken.

Meerdere gemeenten zijn dit terecht zat. Daar zijn afsteekverboden afgekondigd. Dit kan een gemeenteraad beslissen. De verkoop van vuurwerk kan echter niet door een gemeenteraad verboden worden en handhaving is geheel onmogelijk. Meer dan symbolisch zijn deze vuurwerkverboden dan ook niet. Zo is het dodelijke slachtoffer van veertien gevallen in Rotterdam, één van de negentien gemeenten met een afsteekverbod. De afsteekverboden zouden een signaal moeten zijn aan de landelijke politiek, maar daar lijkt nog steeds de overtuiging te heersen dan tradities behouden moeten blijven. Het stoppen met tradities druist in tegen nostalgische en nationalistische gevoelens en deze lijken belangrijker dan het doorbreken van een patroon van doden, gewonden en materiele schade. Misschien dat ook meespeelt dat 118 miljoen aan vuurwerk goed is voor de Nederlandse economie, wat natuurlijk ook geldt voor de miljoenen die uitgegeven worden aan (uitvaart)zorg en schadeherstel. Mij lijkt het een kwestie van elementaire beschaving om een jaarwisseling feestelijk te vieren en dus te stoppen met (de desastreuze gevolgen van) de vuurwerktraditie. Hopelijk vindt in 2025 het dappere besluit van negentien gemeenteraden toch nog navolging.